Water staat sekswerkers aan de lippen
De rosse buurten liggen er doods bij, want sekswerk mag niet meer. Alleen: veel (raam)prostituees hebben geen financieel vangnet. De ‘vergeten sector’ trekt aan de alarmbel.
‘Een catastrofe, dat is het voor ons. Van de ene dag op de andere heeft men onze activiteiten stopgezet en niemand helpt ons. Niemand. Elke dag krijg ik telefoon van collega’s die zwanger zijn, die hun huur niet meer kunnen betalen of hun kinderen niet meer kunnen voeden omdat ze geen enkel inkomen hebben. C’est effroyable.’ Marie (64), die geboren is in de Oostkantons en sinds 1992 actief is als raamprostituee in de Brusselse Noordwijk, windt er geen doekjes om – om privacyredenen wil ze niet met haar familienaam in de krant. ‘Sommigen hebben geen andere keuze dan clandestien aan de slag te blijven.’ Na een tip van buurtcomité Alhambra sloot de Brusselse politie midden vorige week nog drie ‘afwerkhotels’ waar sekswerkers ondanks het werkverbod toch nog klanten ontvingen.
De naar schatting 28.000 à 30.000 sekswerkers in ons land slaken een noodkreet. 95 procent van hen zijn vrouwen, dan volgen transgenders en een kleine minderheid is man. ‘Sekswerk is altijd al een vergeten, verwaarloosde sector geweest, maar de jongste tien dagen zijn veel oude pijnpunten en sociale ongelijkheden aan de oppervlakte gekomen’, zegt Daan Bauwens, projectleider bij Utsopi – een jong collectief van sekswerkers dat de belangen van de sector verdedigt. ‘De meeste sekswerkers die wij bereiken, hebben gekozen voor deze job en kunnen op een of andere manier rondkomen. Maar een groot deel doet het uit pure economische noodzaak. Nu hun job wegvalt, hebben ze geen enkel ander in
Het leeuwendeel van de sekswerkers heeft geen of een heel komen. Maar de kosten – kinderen, huishuur, verzorging – blijven wel doorlopen, het water staat hen stilaan aan de lippen.’
Kunnen de sekswerkers geen aanspraak maken op de tijdelijke werkloosheidsregeling en/of de hinderpremie voor zelfstandigen die noodgedwongen hun zaak moeten sluiten? ‘We zoeken het uit’, antwoordt Bauwens. ‘Het zal afhangen van hoe ze ingeschreven zijn. Zij die officieel een massagesalon hebben, misschien wel. Maar we hebben ook een lid dat op papier een pornowebsite runt, voor haar is er allicht geen compensatie. Probleem is dat het leeuwendeel een heel onzeker of zelfs geen statuut heeft. Zij dreigen helemaal tussen de plooien te vallen.’
Gedoogbeleid
Volgens artikel 380 van het Strafwetboek is de sekswerker noch de klant strafbaar, maar elke derde partij – bijvoorbeeld de verhuurder van het raam – die betaald wordt met de opbrengst van sekswerk, is dat wel. Dat maakt het voor sekswerkers heel moeilijk om een boekhouder, verzekeraar of bank te vinden. In het Glazen Straatje in Gent zijn bijvoorbeeld velen ingeschreven als horecapersoneel, maar de uren op hun loonbrief komen soms niet overeen met de werkelijke werkuren. ‘Hun statuut is totale chaos’, zegt Bauwens. ‘De lokale invulling ervan is bovendien overal anders: aan de ene kant van de Aarschotstraat (SintJoosttenNode) gelden niet dezelfde regels als aan de andere kant (Schaarbeek).’
In het Antwerpse Schipperskwartier heerst een gedoogbeleid, zegt Wendy Gabriëls, coördinator bij Violett – het steunpunt voor sekswerkers in Vlaanderen. ‘Er is wel politiecontrole en er zijn regels, maar (foto: Schipperskwartier Antwerpen). die gaan vooral over de voorwaarden en weinig over het statuut. Gevolg is dat de mensen vandaag in de kou blijven staan, en soms wel willen stoppen maar geen uitweg zien. Wij bieden zowel medische als sociale hulp, wat bijvoorbeeld inhoudt dat we alle fabels over corona met klem ontkrachten. Daarnaast proberen we de sekswerkers te helpen met oplossingen op maat, zoals het bellen van de verhuurder om de huur tijdelijk te bevriezen. Of we brengen hen in contact met de reguliere hulpverlening, die op haar beurt nauw samenwerkt met de stad. Maar het blijft vechten tegen de bierkaai.’
Gestigmatiseerd
Bauwens bevestigt dat enkele sekswerkers toch aan de slag blijven, ook al raadt Utsopi dat net als Violett ten stelligste af. Dat de verdoken seksindustrie ‘op volle toeren draait’, zoals vorige week op Knack.be te lezen viel, ontkent hij. ‘Dat is een mythe. Net als het beeld van de luxeprostitutie. Er zijn raamprostituees die goed kunnen leven van hun beroep, maar er zijn er evengoed die ermee beginnen omdat ze schulden hebben, maar eruit komen met nog meer schulden. De sector is al zo gestigmatiseerd, wat we nu nodig hebben is een kortetermijnoplossing voor de mensen in kwestie en een structureel beleid.’
De sekswerkers van Utsopi hebben informatie ingewonnen bij ondernemersorganisatie Unizo, en hopen op steun van de Koning Boudewijnstichting en vierdewereldorganisaties om de belangrijkste noden in te vullen. Daan Bauwens: ‘Eén lichtpunt: de solidariteit is groot, de sekswerkers beginnen echt wel samen te hangen, met dank aan de Facebookgroep waar ze elkaar vinden. Hopelijk helpt die positieve energie om straks tot een volwaardig statuut te komen.’
‘Sommigen hebben geen andere keuze dan clandestien aan de slag te blijven’
MARIE (64) Raamprostituee in de Noordwijk sinds 1992