‘Als online de norm wordt, zullen velen uit de zorg vallen’
Bellen of skypen is niet voor iedereen weggelegd, zeker niet in de geestelijke gezondheidszorg. Psychologen vrezen dat mensen in nood van de radar verdwijnen, en lanceren een meldpunt voor doorverwijzers.
BRUSSEL I ‘De coronacrisis hakt genadeloos in op het bereikbare aanbod in de geestelijke gezondheidszorg (ggz). Heel wat patiënten zagen zorg wegvallen, heel wat praktijken sluiten de deuren, heel wat actoren zijn erg moeilijk te bereiken.’
Zo luidt de aanhef van een oproep die acht psychologen, verenigd in de Facebookgroep ‘Klinisch psychologen en pedagogen Vlaanderen’, gisteren uitstuurde naar hulpverleners in de eerste lijn, van huisartsen tot OCMW’s.
‘Ik krijg dagelijks wel twintig oproepen van mensen die het gevoel hebben nergens meer terecht te kunnen’, zegt Stef Joos, klinisch psycholoog en systeemtherapeut, en een van de initiatiefnemers. ‘Wie op het terrein geconfronteerd wordt met zulke vragen, raden wij aan dit aan ons te melden via mail. Wij gaan dan op zoek naar beschikbare psychologen.’
Joos en zijn collega’s storen zich aan de richtlijn van de Beroepsvereniging voor Klinisch Psychologen (VVKP) dat zorgverleners best overschakelen op telefonische en online consultaties. ‘Prima als het kan, maar als online de norm wordt, zullen velen uit de zorg vallen’, zegt Joos. ‘Voor heel wat mensen kan online een alternatief bieden, maar velen zullen afhaken omdat de stap te groot is. Bovendien beschikken de meest kwetsbaren vaak niet over gsm of wifi. Ik blijf ervoor pleiten facetofaceconsultaties te doen, vanzelfsprekend met inachtneming van de regels over het bewaren van sociale afstand. We mogen ons niet verschuilen achter het gevaar op besmetting van onze patiënten of onszelf.’
Joos vreest de komende weken voor toenemende collaterale schade. ‘De mensen in nood zitten nu een week in quarantaine, maar dit gaat nog langer duren. Als je intussen niemand kan bereiken, als niemand bereid is je te ontvangen, gerust te stellen of wat context te bieden, vrees ik voor wat in het jargon decompensatie heet. Mensen gaan hervallen in psychose, in drug of alcoholgebruik en andere pathologische reacties op het feit dat ze geen contact meer hebben. Vaak gaat het om mensen die in het gewone leven al niet zoveel aanspraak hebben. De hulpverlener is vaak nog hun enige binding met de wereld.’
Zorgmijdend gedrag
Psychiater Joris Vandenberghe, verbonden aan het Universitair Psychiatrisch Centrum (UPC) KU Leuven, zag de jongste dagen nog op andere manieren hoe de drempel voor zorgbehoevenden verhoogt. Op de spoedafdelingen gaat alle zorg nu bijna exclusief naar covid19.
‘Ik maak me zorgen om de mensen die zorg gaan mijden’, zegt hij. ‘Sommigen blijven vandaag wellicht thuis zitten met hun dringende nood, omdat ze de hulpverleners op de spoed niet extra willen belasten of omdat ze bang zijn om in de wachtkamer te zitten met besmette patiënten. Nochtans is de opvang van vermoedelijke covid19patiënten en anderen volledig van elkaar gescheiden. In normale tijden is onze boodschap altijd: kom liever vroeger dan te laat. Dat moeten we ook vandaag herhalen. Wie bijvoorbeeld met zwarte gedachten worstelt, zien we ook in deze tijden van corona liever op de spoed dan na een suïcidepoging.’
Meldpunt voor eerstelijnshulpverleners: info@klippv.be
Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op www.zelfmoord.be
‘Wie met zwarte gedachten worstelt, zien we ook in deze tijden liever op de spoed dan na een suïcidepoging’ JORIS VANDENBERGHE
Psychiater UPC KU Leuven