Ook tweede stem ‘Pastorale’ zwijgt
Liesbeth List, stijlicoon uit de jaren zestig, vertolkster van Brel en Theodorakis en beste duetpartner van Ramses Shaffy, is overleden.
Lists krachtige maar zachte stem, met dat licht omfloerste timbre, was magnetisch. Haar dictie was altijd kristalhelder
Minuten nadat de NOS had bekendgemaakt dat zangeres Liesbeth List was overleden, dook het nieuws ook in Franstalige en Duitse kranten op. De Nederlandse zangeres was in Nederland en Vlaanderen vooral bekend door haar duetten met Ramses Shaffy, maar haar vertolkingen van Jacques Brel en Mikis Theodorakis brachten haar in de jaren zestig en zeventig bekendheid in heel Europa. In 2017 nam ze afscheid van de muziek, omdat ze wegens een oud hersenletsel langzaam haar geheugen verloor. Ze vierde in december haar 78ste verjaardag en overleed woensdag in haar slaap.
Liesbeth List was in interviews een geweldige combinatie van nuchterheid en humor, misschien een gevolg van het slechtste begin dat je een kind kan wensen. Ze werd tijdens de Tweede Wereldoorlog geboren in het Indonesische Bandoeng en bracht de eerste jaren van haar leven door in een Japans kamp met haar moeder. Die pleegde kort na de bevrijding zelfmoord. Haar vader hertrouwde met een vrouw die haar in een weeshuis dropte, dan in een pleeggezin, en haar uiteindelijk liet adopteren door een stel uit Vlieland. Zo werd Liesbeth ‘de dochter van de vuurtorenwachter’, ook de titel van haar biografie uit 2010, en nam ze de familie naam List aan.
Zodra ze achttien was, ruilde ze het stille eiland in voor het bruisende Amsterdam. Begin jaren zestig was ze af en toe op tv te zien, en begon haar samenwerking met Ramses Shaffy. List heeft er nooit een geheim van ge maakt dat ze als tiener verliefd was op de flamboyante zanger en acteur. De chemie die ze samen hadden, deed iedereen vermoeden dat ze ook een stel waren, ook al had Shaffy de ene turbulente relatie na de andere met mannen en vormde List van 1965 tot 1979 een stel met de schrijver Cees Nooteboom.
‘Ik kan moeilijk uitleggen wat dat was, tussen Ramses en mij. Voor een dvdbox moesten we een paar jaar ge leden uren en uren beeldmateriaal bekijken. Ik schrok er zelf van om bepaalde opnames van Ramses en mijzelf te zien. De manier waarop wij met elkaar omgingen, hoe wij elkaar aankeken! Toen ik die beelden zag, begreep ik hoe het kwam dat mensen dachten dat wij een stel waren.’
De magie werkte al van
Chantant uit 1964, de eerste plaat waarop List te horen was. Er stonden nummers op van Jacques Brel en Léo Ferré. List behoorde tot de francofiele generatie muzikanten die aan de beatgolf van de sixties voorafging: ze trad ook op met Juliette Gréco, Gilbert Bécaud en Charles Aznavour. In 1969 haalde het album List zingt Jacques Brel goud. Liesbeth List zingt Theodo
rakis uit 1967 was zelfs goed voor platina. Mikis Theodorakis had haar zien optreden in Shaffy Chantant en had meteen gezegd ‘Ik wil dat u mijn liederen zingt.’ ‘Terwijl ik op dat moment wereldberoemd was in Amsterdam, maar daarbuiten onbekend. Ik ben een zondagskind’, zei ze daarover in gesprek met Margreet Dolman. ‘Zij kiezen mij uit, ik hoef niets te doen.’
Naturel in het bombast
Dat is te bescheiden: Lists krachtige maar zachte stem, met dat licht omfloerste timbre, was magnetisch. Haar dictie was altijd kristalhelder, zonder de theatraliteit van sommige generatiegenoten uit het chanson en het cabaret, die nu oubollig klinkt. Natuurlijk beseften dichtersongwriters dat hun teksten bij haar in goede handen waren. De naturel waarmee ze ‘Pastorale’ zong, naast de ook al niet van bombast gestorven Shaffy, laat die Nederlandstalige klassieker op de juiste hoogte tussen aarde en zon zweven.
De duetten met Shaffy, zoals ‘Aan de andere kant van de heuvels’, blijven de eerste songs van List waaraan het publiek uit ons taalgebied denkt, al had ze ook solo hits met nummers als ‘Kinderen een kwartje’ uit 1974. Lists albums waren vaak aan een theaterprogramma gekoppeld, en ze bracht solo weinig singles uit.
Vanaf de jaren negentig speelde en zong ze vooral musicals. Een van de succesvolste was Piaf, waarvoor ze nochtans niet meteen gewonnen was: ‘Piaf, dat rare vrouwtje, ik vond die schelle stem vreselijk. Maar toen ik in haar biografie las dat ze een mannenverslindster was, dacht ik: dat ga ik doen.’ Haar afscheidstournee uit 2012 werd dubbel zo lang als eerst gepland, zoveel fans wilden de chansonnière nog een keer zien.