Virus discrimineert op leeftijd en geslacht
Een man, op leeftijd, die al aan het kwakkelen is. Ziedaar de typische patiënt die met covid19 in de Belgische ziekenhuizen ligt.
BRUSSEL I We wisten het al uit China en Italië: het nieuwe coronavirus discrimineert naar leeftijd en geslacht. Hoewel mannen en vrouwen ongeveer even makkelijk met het virus besmet raken, lagen op de intensieve afdelingen van de Chinese en Italiaanse ziekenhuizen vooral mannen. Óúde mannen.
Dat is in ons land niet anders, leert een analyse van de tot dusver beschikbare cijfers van hier gehospitaliseerde patiënten. Van de mensen die met ademhalingsmoeilijkheden werden opgenomen in het UZ Gent, is twee derde man, blijkt uit cijfers die De Stan
daard kon inzien. En negen op de tien mensen die in België aan de virusziekte overlijden, zijn 65plussers, volgens een statistiek van het federale onderzoekscentrum voor Volksgezondheid Sciensano.
De Belgische cijfers echoën ook wat nog meer in China en Italië werd gezien: dat vooral mensen met vooraf bestaande aandoeningen met zware ademhalingsklachten in het ziekenhuis belanden. In ons land zijn mensen met hoge bloeddruk oververtegenwoordigd onder opgenomen coronapatiënten: het gaat om ruim een derde, volgens Sciensano. Meer dan een kwart van de patiënten in Belgische ziekenhuizen heeft hart en vaatziekten, een op de vijf diabetes. Sommige patiënten hebben meerdere kwalen tegelijk. Slechts een kwart heeft géén onderliggende ziekte.
Minder reserves
Een vergelijkbaar beeld bieden de afdelingen intensieve zorg. Alle patiënten die er de voorbije weken in het UZ Brussel aan covid19 overleden, hadden vooraf bestaande kwalen, zegt woordvoerster Gina Volkaert. En allemaal waren ze op leeftijd: tussen de 70 en 93 jaar.
Longspecialist Benoît Nemery (KU Leuven) kijkt er niet van op dat vooral oudere mensen aan de nieuwe longziekte bezwijken. ‘Élke luchtweginfectie levert bij oudere mensen meer complicaties op’, zegt hij. ‘Covid19 vormt daarop geen uitzondering.’
De aangeboren immuniteit van mensen neemt af met de leeftijd, verklaart Nemery dat verschijnsel. ‘Ook de werking van de organen loopt terug. Dat verklaart waarom vooral oudere mensen en mensen die al hart of longklachten hebben, sterven aan covid19: ze zijn vatbaarder voor infecties en ze hebben minder reserves om die te bevechten.’
Astmapatiënten
Maar waarom worden dan vooral mánnen het slachtoffer van covid19? Er zijn toch ook genoeg oudere vrouwen in ons land? ‘Mannen lijken gevoeliger te zijn voor zware complicaties dan vrouwen’, zegt Steven Van Gucht, viroloog van Sciensano. ‘Ze hebben ook vaker hart en vaatziekten (vrouwen krijgen gemiddeld pas zo’n tien jaar later dan mannen
hartklachten, red.).’
En precies het hart wordt zwaar op de proef gesteld bij mensen die een dubbelzijdige longontsteking oplopen na een besmetting met het nieuwe coronavirus. De longen lopen dan vol met wondvocht, waardoor ze minder efficiënt zuurstof doorgeven aan het bloed. Het hart moet dan harder pompen om het zuurstofarme bloed rond te stuwen en de organen alsnog van voldoende zuurstof te voorzien. Dat houdt het niet oneindig lang vol, waardoor hartfalen op de loer ligt. Wie al een zwak hart heeft, is in het nadeel.
Een veelgehoorde verklaring voor de grotere sterfte onder mannen is ook dat zij vaker dan vrouwen roken, of gerookt hebben. Epidemiologische bewijzen daarvoor zijn nog niet aangedragen, ook niet uit China, waar mannen veel zwaardere rokers zijn dan vrouwen. De Wereldgezondheidsorganisatie acht het niettemin aannemelijk dat rokers, met hun
‘Élke luchtweginfectie levert bij oudere mensen meer complicaties op. Covid19 vormt daarop geen uitzondering’
BENOÎT NEMERY
Longspecialist KU Leuven
door het roken beschadigde longen, vatbaarder zijn voor zware complicaties als een longontsteking. ‘Mannen hebben ook vaker dan vrouwen jobs uitgeoefend die schadelijk zijn voor de longen’, stipt Nemery aan.
Astmapatiënten daarentegen lijken op basis van de beschikbare gegevens niet gevoeliger te zijn voor besmetting, zegt Nemery. ‘En als ze besmet raken, worden ze niet zieker dan de gemiddelde patiënt. Hun astma kan door de ziekte wel erger worden, maar astma is een ziekte van de luchtwegen, niet van het longweefsel waarop covid19 het gemunt heeft. Astmapatiënten hebben in de regel gezond longweefsel.’
Diabetes
Waarom diabetici oververtegenwoordigd zijn onder coronaslachtoffers, is niet bekend. ‘We weten wel dat diabetici met griep vaker in het ziekenhuis belanden, dan grieppatiënten zónder diabetes’, zegt Chantal Mathieu, endocrinologe aan UZ Leuven. ‘De ziekte ontregelt hun suikerspiegel.’
Mensen met diabetes hebben daarnaast ook vaker hart en vaatziekten, merkt Mathieu op: die ándere risicofactor voor een ernstiger verloop van covid19. Die combinatie maakt het lastig om uit te maken wat precies het extra risico oplevert: de hartproblemen of de diabetes. ‘We hebben voorlopig te weinig gegevens om daarover iets te zeggen.’
In één opzicht wijken de Belgische statistieken af van die uit andere landen. In de leeftijdsgroep van 20 tot 49 jaar testen vooral vrouwen positief, terwijl in het buitenland evenveel vrouwen als mannen besmet raken. Maar volgens Steven Van Gucht zijn de cijfers een vertekening van de werkelijkheid, veroorzaakt door de manier van testen in ons land. ‘Behalve de gehospitaliseerde patiënten wordt alleen medisch en zorgpersoneel systematisch op het virus getest. Dat zorgpersoneel is overwegend vrouw.’
Vooral mensen met vooraf bestaande aandoeningen met zware ademhalingsklachten belanden in het ziekenhuis
‘Mannen lijken gevoeliger te zijn voor zware complicaties dan vrouwen. Ze hebben ook vaker hart en vaatziekten’
STEVEN VAN GUCHT
Viroloog Sciensano