DONALD TRUMP GOKT MET MENSENLEVENS
Wij die hooguit een keertje op een paard wedden, zijn gefascineerd door de ware gokkers. De dwangmatige gokker, die ten onder gaat aan zijn verslaving. En de gokker als meesterlijke speculator: hij laat zijn inzet bepalen door de verhouding tussen winst en risico. Hij wint vaker dan hij verliest en soms wint hij heel veel.
Er is nog een derde type gokker. Hij gokt op basis van zijn intuïtie. Hij gokt evenzeer om de tegenpartij te domineren als om geld te verdienen. Het is hem om het spel en de durf te doen. Ik wed dat ik dit rondje golf ga winnen. Ik wed dat ik president kan worden. Ik wed dat dit coronavirus niet erger is dan de gewone griep.
Donald Trump, u hebt het geraden, is een gokker van het derde type. Hij heeft vaak rampzalig fout gegokt, zoals zijn schuldeisers tot hun schade en schande hebben geleerd. Maar hij heeft zich ook van het vastgoed naar realitytv en dan naar de echte macht gegokt. En nu doet hij de grootste gok van zijn leven.
Hij gokt erop dat zo’n 40.000 Amerikanen aan covid19 zullen sterven, dus ongeveer het aantal dat elke winter aan de griep overlijdt. (Dat was het cijfer dat een van Trumps vrienden op Wall Street vorige week na een gesprek met de president het ‘allerslechtste scenario’ noemde.)
Het is evident dat Trumps kansen op herverkiezing nu afhangen van de omvang die de pandemie in Amerika aanneemt. Natuurrampen die fout worden aangepakt, kunnen ook politieke rampen zijn. En een recessie voorspelt altijd onheil voor de zittende president.
De VS kennen nu een recessie als gevolg van de pandemie. De beurs heeft zich vorige week opvallend hersteld, maar blijft meer dan 20 procent onder haar hoogtepunt in februari. Het grootste deel van de winst die de beleggers sinds Trumps verkiezing hadden gemaakt, is uitgevlakt. De combinatie van blinde paniek, rationele social distancing en bevelen op het niveau van de staten om thuis te blijven, heeft de economie van de VS in het ravijn gestort. Vorige week waren er 3,3 miljoen nieuwe werklozen, de grootste sprong, met een factor van bijna vijf, sinds de statistieken worden bijgehouden.
De gok van de president is niet zo gek als hij lijkt. Het is, zoals ik vorige week al schreef, onwaarschijnlijk dat covid19 de VS zo zwaar zal treffen als Italië. De Amerikanen leven minder dicht op elkaar, maken minder gebruik van openbaar vervoer en kussen elkaar minder dan de Italianen.
Het is ook mogelijk dat het virus veel meer slachtoffers maakt in de grote kuststaten – New York en Californië – die Democratisch stemmen, dan in de kleinere staten van het binnenland, die Republikeins stemmen. Tot nu komt maar 19 procent van de slachtoffers uit districten die Trump in 2016 won.
De commentatoren die verklaren dat dit presidentschap gedoemd is, hebben dat al vaak gedaan en zaten telkens fout. Ze konden vast hun ogen niet geloven toen ze de resultaten van de Galluppeiling van deze week lazen, waaruit bleek dat een meerderheid van de kiezers en vooral een meerderheid (60 procent) van de als onafhankelijken geregistreerde kiezers tevreden waren over Trumps aanpak van de pandemie.
Het probleem is dat Trump niet met mensenlevens gokt op basis van een berekend risico, maar vanuit een totale onzekerheid. We weten gewoon te weinig over het virus sarsCoV2 om iets te kunnen zeggen over hoeveel Amerikanen het zal doden. Omdat er wereldwijd niet grootschalig wordt getest, weten we nog altijd niet hoeveel mensen het virus al hebben gekregen zonder ziek te worden. We weten niet hoe besmettelijk het is. En we kunnen alleen maar raden hoe dodelijk het is, vertrekkend van sterftecijfers die van land tot land enorm verschillen.
Misschien zal covid19 maar 40.000 Amerikanen doden. Maar als het virus zich op even grote schaal verspreidt als H1N1 – de varkensgriep – in 2009, zodat 20 procent van de bevolking besmet raakt, met het (heel lage) Duitse sterftecijfer van 0,6 procent, worden het mogelijk 400.000 doden. Zoals mijn bijnanaamgenoot, de Britse epidemioloog Neil Ferguson, vorige week uitlegde, kunnen kleine wijzigingen van de variabelen in een epidemiologisch model de projecties van het aantal overlijdens met een grootteorde doen verschillen.
Het enige wat we zeker weten, is dat het grootste deel van OostAzië en van Europa veel drastischer heeft gereageerd om covid19 in te dijken dan Amerika tot nu heeft gedaan. En de president wil zelfs die beperkingen al over twee weken opheffen.
Zo gokt Trump dus met Amerikaanse levens. Het enige wat je tot zijn verdediging kunt zeggen, is dat hij een persoonlijk risico neemt, net als zijn Britse tegenhanger, die bijna op een strategie van groepsimmuniteit gokte en nu zelf besmet is. Want als de gok verkeerd uitvalt, loopt Trump zelf gevaar: in Italië is het sterftecijfer voor de leeftijdsgroep van de president één op twintig.
Het enige wat je tot Trumps verdediging kunt zeggen, is dat hij een persoonlijk risico neemt