Nieuw virus, nieuwe graphics
Ontwerpers worden uitgedaagd om in coronatijden een nieuwe beeldtaal te bedenken voor de boodschappen van algemeen nut. ‘Simpel en lichtvoetig zou de norm moeten zijn.’
Hoe vertaal je dwingend gezondheidsadvies naar een zo groot mogelijk publiek? De VN en de World Health Organisation (WHO) zijn ermee begaan. Ze kijken richting creatieve sector en lanceren een open competitie om infographics, audioen videoboodschappen te ontwerpen die de voorzorgsmaatregelen helder communiceren.
De boodschappen van algemeen nut moeten er liefst betrokken en speels uitzien, zo staat het in de oproep. Ze focussen op zes basisprincipes: persoonlijke hygiëne, social
distancing, kennis van de symptomen, mythes ontkrachten, maar ook lief zijn voor elkaar en donaties aanmoedigen. Omdat het ongewone tijden zijn die om ongewone middelen vragen, moeten de visuals een megafooneffect hebben. Lees: breed opgepikt worden door netwerken en sociale media.
Ruisinfo
Bij ons neemt de overheid het voortouw voor sensibiliseringscampagnes. Maar de federale en de Vlaamse overheid hebben ieder een apart strijdplan. Ontwerpster Sara De Bondt: ‘Vooral Volksgezondheid zou duidelijker kunnen communiceren, met aantrekkelijkere pictogrammen. Verwarrend is dat de campagnes visueel verschillen. Het lijkt wel opbod. Terwijl je de boodschap kunt versterken met één consequente huisstijl. Dan weet je meteen: hier moet ik zijn voor meer info. Goede communicatie is aantrekkelijk, toegankelijk, duidelijk.
De Zwitserse en Nederlandse campagnes doen dat beter.’
Daarnaast overheerst in het straatbeeld vooral de chaos. Pictogrammen en posters, verbodstekens in diverse formats, lange tekstvellen met maatregelen: er wordt nogal wat geafficheerd. ‘Het is ruisinfo die je niet meer leest’, zegt Valentijn Goethals van het grafisch collectief Smoke & Dust. ‘Deze week zag ik aan een woonzorgcentrum acht bladzijden met info hangen, die al deels was gedateerd.’
Dit is een unieke situatie voor vormgevers: de pandemie treft alle bevolkingsgroepen, alle leeftijdscategorieën en culturen. Goethals: ‘Inderdaad een fantastische kans voor krachtige typografie, tegenover de grafische chaos en duizend stijlen die je nu door elkaar ziet. Mijn devies: simpel en lichtvoetig. Bij alle paniek is er ook nood aan iets positiefs. Clear Channel heeft dat begrepen, met stay safe op de bushokjes, alleen vergezeld van een hartje. Frisser en attractiever zijn de dagelijkse posts van ontwerpduo Jan & Randoald: ze lieten hun fantasie los op social distancing, in trefzekere beelden.’
Er circuleert inderdaad al veel creativiteit, op diverse kanalen. ‘Eigenlijk komt de oproep van de WHO rijkelijk laat’, zegt Hilde Princen, docente en lid van het grafisch communicatieteam Van Looveren & Princen. ‘Er doken meteen tal van bottomupinitiatieven op, en het blijft groeien. Eerst had je een vloot interne vormgeversgrapjes, maar het gaat veel breder. Helderheid en leesbaarheid vind je in datagrafieken, die meteen duidelijk maken wat flatten the cur
ve betekent. Daarnaast hebben lokale overheden en het middenveld snel en efficiënt gecommuniceerd. Wat zij deden, valt onder de noemer designzonderdesigners.’
De zoektocht naar een universele grafische taal zoals de WHO die ambieert, houdt ontwerpers wel bezig, zegt Princen. ‘Maar ze vertrekt vaak vanuit westerse principes van universaliteit. De lokale inbedding is belangrijker.’
Ze wijst in dat verband ook naar het verloop van de pandemie. ‘Hameren op de strikte gezondheidsregels is één ding. Maar die kennen we intussen. De uitdagingen in communicatie en vormgeving liggen elders. Noem het gerust: strategieën ontwikkelen om vriendelijk te blijven. Juist daarom is een speelse en betrokken beeldtaal broodnodig. Ze doet aan angstmanagement en helpt het gedrag op lange termijn haalbaar maken.’
‘De uitdagingen in communicatie en vormgeving zijn: strategieën ontwikkelen om vriendelijk te blijven’
HILDE PRINCEN Van Looveren & Princen