Met drones speuren naar tweedeverblijvers, gaat dat te ver?
Het wordt dit weekend stralend weer. Maar de tweede verblijven aan zee blijven verplicht leeg, tot onbegrip van veel eigenaars. ‘Ik beleef hier geen plezier aan’, zegt Carl Decaluwé. ‘Maar de wet is de wet.’
‘Dit zijn praktijken uit oorlogstijd’
BRUSSEL I Het zou normaal een topweekend voor de Belgische kust moeten zijn, maar dat wordt het deze keer alleen voor de bewoners en niet voor de om en bij 100.000 eigenaars van een tweede verblijf aan zee. De weg ernaartoe wordt zo goed als hermetisch afgesloten.
Ondertussen lijkt zelfs een vorm van lichte paniek West-Vlaanderen te overvallen. ‘Ik merk het aan de mails en de telefoontjes die we krijgen: mensen overwegen naar de zee te gaan. Er is zelfs al volk op de dijk gesignaleerd dat niet van hier is.’ De gouverneur van WestVlaanderen, Carl Decaluwé (CD&V), houdt zaterdagochtend de toestand op de snelwegen nauwlettend in de gaten. Als die vol zitten, weet hij dat zijn boodschap om thuis te blijven niet werd begrepen.
Drones
Samen met de lokale politie voert de federale politie controles uit op de wegen naar de kust. Ze zet ook drones in om hardleerse tweedeverblijvers te klissen. ‘Ik beleef hier geen plezier aan’, reageert Decaluwé. ‘Maar de wet is de wet. Bovendien hebben we aan de kust niet de capaciteit om veel zieken op te vangen. Door de vergrijzing zijn de inwoners hier ook erg kwetsbaar. De social distancing is hier op populaire plaatsen sowieso moeilijk te handhaven.’
Marc Vanden Bussche (Open VLD), de burgemeester van Koksijde, kreeg al meldingen over groepjes binnenlandse toeristen die arriveerden. En over mensen die eerst de trein en dan de taxi namen, om toch niet betrapt te worden. Of die ’s nachts ongemerkt hun intrek dachten te nemen. ‘Dat zet kwaad bloed’, zegt Vanden Bussche. ‘Onze inwoners nemen al weken consciëntieus de coronamaatregelen in acht. Ze zien hun lief niet, ze zien hun grootouders niet, maar ze nemen wel hun verantwoordelijkheid. En dan zien ze hier mensen aankomen die dat niet doen.’
Viroloog Marc Van Ranst zucht. ‘Het is moeilijk om die maatregel uit te leggen, zoals een paar weken geleden, toen de kappers mochten openblijven om God weet welke reden. En als je het niet uitgelegd krijgt, dan blijft het je achtervolgen.’
Van Ranst ziet geen goede wetenschappelijke reden waarom eigenaars van een tweede verblijf in het weekend niet naar de kust zouden mogen. ‘Een tweedeverblijver stapt zijn huis in de stad
buiten, neemt zijn auto en stapt vervolgens zijn appartement aan de kust binnen. De cocon waarin hij leeft, blijft identiek. Er verandert niets. De mensen blijven binnen in hun eigen cocon en gaan ter ontspanning wandelen op de dijk. Net zoals de mensen die aan de kust wonen.’
Dat de ziekenhuizen aan de kust niet genoeg capaciteit zouden hebben om de eventuele toestroom op te vangen, ontkent Van Ranst. ‘Er is geen capaciteitsprobleem aan de kust. En als dat er toch ooit zou komen, kunnen we dat opvangen via andere ziekenhuizen.’
Puur virologisch is er ook geen enkele reden waarom tweedeverblijvers niet naar zee kunnen gaan. ‘Je moet er net als elders op letten dat de regels van social dis
tancing gerespecteerd worden. Samenscholingen op de dijk moet je voorkomen, vraag de mensen desnoods om het strand op te gaan. Verwijder het meubilair op de dijk, zodat mensen niet kunnen gaan zitten.’
Ardennen
Yves Stevens, de woordvoerder van het Crisiscentrum, beseft dat het weghouden van de tweedeverblijvers aan zee geen populaire maatregel is. ‘Maar de maatregel geldt voor alle duidelijkheid ook voor mensen die elders dan aan de kust een tweede verblijf hebben. We kunnen geen uitzonderingen toestaan op de regel dat alleen essentiële verplaatsingen toegelaten zijn. Want waar eindigt dat dan?’
Door de harde communicatie van politie, gouverneur en burgemeesters voelen veel tweedeverblijvers zich dezer dagen niet meer gewenst aan de kust. Burgemeester Leopold Lippens van KnokkeHeist wil hen daarom geruststellen. ‘Ik begrijp dat het voor onze tweedeverblijvers heel moeilijk is te aanvaarden dat ze niet naar hun tweede huis aan zee mogen. Maar dat geldt evenzeer voor onze inwoners die bijvoorbeeld deze paasvakantie naar de Ardennen willen. Zodra de coronamaatregelen versoepelen, zullen we onze tweedeverblijvers opnieuw met open armen ontvangen.’
‘Het is moeilijk om die maatregel uit te leggen. De cocon waarin de tweedeverblijver leeft, blijft identiek’
MARC VAN RANST
Viroloog
‘Onze inwoners zien hun lief en hun grootouders niet, maar nemen wel hun verantwoordelijkheid. En dan zouden hier mensen komen die dat niet doen’
MARC VANDENBUSSCHE
Burgemeester Koksijde
Al drie weken zit ik thuis. In vergelijking met velen heb ik over mijn persoonlijke en economische situatie niet te klagen. Mijn echtgenoot houdt mij gezelschap, ik woon in een buurt met wat groen en wij kunnen beiden voltijds en vlot thuiswerken. Ik slaap ook nog prima en kom voldoende buiten.
Wat bij mij knaagt, is niet de quarantaine als dusdanig. Ik ben onderzoeker aan de universiteit en plaatste mijzelf de laatste jaren geregeld vrijwillig en met plezier in isolement, om mij op dat onderzoek te smijten. Van nature ben ik wel een beetje een kluizenaar. Neen, wat bij mij knaagt, als jurist en kritisch denker, is het gemak waarmee wij als samenleving sommige van de ons opgelegde maatregelen ondergaan, zonder morren, maar vooral: zonder vragen.
Het is nu 7.08 uur en ik zit achter mijn computer. Op de radio hoorde ik in het nieuws zonet Carl Decaluwé, de gouverneur van WestVlaanderen, en de lokale politie aan de kust. Voor de zoveelste keer waarschuwden ze de Belgische bevolking om niet naar de kust te komen, ook niet in de paasvakantie. Ook niet wie een tweede verblijf heeft en daarvoor (vaak een fikse) belasting betaalt. Nochtans hebben diverse artsen de laatste dagen in de kranten de zin van zulke maatregelen betwist of leken zij er zich vragen bij te stellen.
Proportionaliteit
De voorbije weken heb ik maar één argument gehoord voor het verbod: als we massaal naar de kust trekken, dreigen de ziekenhuizen overbelast te raken. Een terechte bezorgdheid, maar geen reden om dagtoeristen te weren. Zij zullen niet plots doodziek worden wanneer zij een paar uurtjes gaan wandelen op het strand. In de zomer trekken tweedeverblijvers massaal naar de kust. Dat brengt ongetwijfeld ook meer werk voor de ziekenhuizen en vooral spoeddiensten mee. Daar lijken die diensten goed op voorbereid.
Het valt me op dat mensen de proportionaliteit van de maatregelen niet in vraag stellen, omdat ze bang zijn voor het coronavirus. Vanuit mijn beroep doe ik dat wel. Voor alle duidelijkheid: ik ben geen nonbeliever van coronamaatregelen in het algemeen. Mijn standpunt is niet dat wij economische argumenten of de persoonlijke vrijheid boven de volksgezondheid moeten plaatsen. Er zijn maatregelen nodig om de zwakkeren te beschermen en om de situatie dragelijk te houden voor de zorgverleners, voor wie ik alleen maar het grootste respect heb. Niets doen of weigeren ons aan te passen is géén optie. Maar proportionaliteit gaat over (alleen) doen wat noodzakelijk is en geen maatregelen nemen waarvan de negatieve gevolgen groter zijn dan de positieve.
Tot nu toe heeft nog geen enkele expert bij mijn weten duidelijk uitgelegd waarom wij ons niet mogen verplaatsen naar de kust of de Ardennen. Samentroepen in restaurants, cafés of op evenementen is niet mogelijk, dus daar zullen we het virus niet opdoen. Wat ik vraag, is simpel, maar essentieel: dat de mensen die beslissen over verregaande maatregelen, uitleggen waarom ze noodzakelijk zijn, op basis van objectieve, wetenschappelijke argumenten.
Verkliksysteem
Wat mij vooral verbaasde – en ook wel boos maakte – was de trots waarmee de lokale politie op de radio aankondigde dat zij nu een ‘verkliksysteem’ heeft voor burgers die merken dat er toch nog mensen naar de kust komen. Ze rekent erop dat de angstige (vaak oudere) kustbewoners dat zullen doorgeven. Dat doet mij denken aan de donkerste periodes in de westerse geschiedenis.
Ook voor politieagenten heb ik het grootst mogelijke respect. Maar dat gaat een beetje verloren wanneer zij de angst die nu heerst, misbruiken om verklikken te promoten. Dat is niet de samenleving waarvoor ik teken. Voor mij is dat geen keuze tussen pest en cholera en dus tussen twee even bedreigende kwalen. Het is een keuze tussen pesten en corona. Geef mij dan maar corona.
Zijn mensen met een verkoudheid of de griep nog welkom aan de
STÉPHANIE DE SOMER
Wie? Juriste en postdoctoraal onderzoeker FWO, UAntwerpen
Wat? De overheid perkt enkele van onze fundamentele vrijheden in: wij hebben het recht ons daar vragen bij te stellen. kust na de crisis of zal de politie hen dan ook terugsturen? Of hangt dat misschien af van het bedrag dat ze zullen willen uitgeven in de restaurants en cafés die weer open zullen zijn?
Het gaat mij niet alleen over uitstapjes naar de kust, maar ook over al die mensen die eerst een halfuur moeten wandelen voor ze iets bereiken dat de naam park waardig is en daarvoor de wagen niet meer zouden mogen nemen. Het gaat mij over mensen die in een vaste relatie zitten, maar hun partner nu wekenlang niet meer mogen zien. Hoe zullen wij hier als samenleving gezonder uitkomen?
Wanneer de overheid onze fundamentele vrijheden beperkt, hebben wij het recht te vragen wat haar
Zijn mensen met een verkoudheid of de griep nog welkom aan de kust na de crisis of zal de politie hen dan ook terugsturen?
Gastdocent Nederlands aan de Universiteit van Luik en SaintLouis.