Als een camera op het landschap
In het Guggenheimmuseum in New York stelde architect Rem Koolhaas Countryside samen, een tentoonstelling over architectuur buiten de stad. Dat platteland is geen onontgonnen gebied meer, maar een laboratorium voor nieuwe vormen van werken, wonen, ontspannen en ecologie.
Zo’n nieuw fenomeen bij ons is het Wijndomein Valke Vleug in Liezele, gelegen in het landelijke gebied van KleinBrabant. Aanstaande mei worden daar de eerste eigen wijnen gedegusteerd. Alvast de architectuur blijkt een bijzondere oogst.
Op de plaats van een voormalige aspergeboerderij ontwierp architect Vincent Van Duysen een nieuwe wijnhoeve. Samen met een paar monumentale betonnen wanden liet hij er een soort vierkantshoeve uit de zandleemgrond oprijzen. Door de betonsamenstelling, afgestemd op de kleur van het zand in de bodem, voegen de gebouwen zich subtiel naar de genius loci, de geest van de plek.
Tezelfdertijd put Van Duysen zonder schroom uit de Japanse architectuur. Het poortgebouw met laag overhangend zadeldak lijkt zo geplukt uit Japan. Ook het alom aanwezige zwart gebeitste hout roept het beeld op van het zwartgebrande hout uit de traditionele Japanse architectuur.
Het poortgebouw biedt onderdak aan de vinificatieruimte, een wijnsalon en een overdekt wijnterras. Het salon en het terras zijn donker getimmerde universa van wijnrekken, kamerhoge lambriseringen, openhaardvuren en vensters die de landelijkheid tot prachtige beelden ensceneren. Dat gaat soms ten koste van het gebruiksgemak. Doordat het overdekte terras is overgeleverd aan wind, zag de eigenaar zich genoodzaakt een paar tijdelijke windschermen te improviseren.
Het architectonische gebaar krijgt armslag op de binnenplaats, die royaal uitgeeft op de wijngaard. Door de schaal voel je dat de architect op dit binnenplein, in navolging van de Mexicaanse architect Luiz Barragán, een grote waterbak voor de paarden had willen aanleggen. Het budget liet dat niet toe. Een boomlange zitbank van Daniël en Georges De Belder maakt dat goed.
Het wijnhuis zelf torent soeverein als een minimalistische zwarte sculptuur boven de site uit. Elke ontvangst of vergaderruimte op de drie bouwlagen werkt als een camera op het landschap.
En toch. Alle beton en houtwarmte ten spijt, aardt de wijnhoeve niet echt en zweeft ze als een droombeeld. Of is ze eerder tijdelijk geparkeerd? Net als de containers, uit het zicht gemanoeuvreerd achter monumentale betonnen tuinmuren, waarin de landarbeiders het eigenlijke werk in de wijngaard verrichten.
Het wijnhuis torent soeverein als een minimalistische zwarte sculptuur boven de site uit