Bruggenbouwer moet Labour weer op de kaart zetten
Met Keir Starmer kiest Labour voor een leider die geen ideologisch activisme predikt. Maar is de bruggenbouwer genoeg politiek beest om zijn partij weer relevant te maken?
Keir Starmer heeft zijn favorietenrol waargemaakt. Met grote meerderheid is hij verkozen tot opvolger van Jeremy Corbyn. Starmer kreeg 56 procent van de stemmen. De twee andere kandidaten – Rebecca LongBailey en Lisa Nandy – bleven steken op 27 en 16 procent.
Daarmee maakten de leden van Labour duidelijk dat het tijdperkCorbyn – LongBailey was zijn kandidate – definitief afgesloten moet worden. De partij heeft nood aan verzoening. Dat was de boodschap die Starmer de voorbije drie maanden heeft uitgedragen. Corbyn was er wel in geslaagd jonge mensen opnieuw warm te maken voor de partij, tegelijk vervreemdde hij een deel van de traditionele kiezers. Hij lag ook voortdurend in de clinch met zijn parlementaire fractie. Veel collega’s in het Lagerhuis vonden hem te drammerig en te links.
Met Starmer komt de partij in handen van een meer bedachtzame politicus die mensen kan laten samenwerken. De hoop is dat hij het de Conservatieve regering lastig kan maken met slimmere oppositie. Met Starmer krijgt Labour ook weer een partijleider die veel Britten kunnen vertrouwen. Hij heeft het imago van een man in wiens handen het land veilig is. Hij zou zomaar in Downing Street 10 kunnen wonen.
Adellijke titel
Maar heeft hij genoeg charisma en overredingskracht voor de politiek? Starmer (57) is een relatieve nieuwkomer. Pas vijf jaar geleden werd hij gekozen in het Lagerhuis. Hij vertegenwoordigde het Londense district Holborn en St. Pancras. Net als Corbyn is hij dus een Londenaar. Dat kan een handicap zijn om het vertrouwen van de traditionele arbeiders in het noorden van het land terug te winnen.
De vraag is zelfs of Starmer wel een echte politicus is. Hij maakte carrière als advocaat en later als hoofd van het openbaar ministerie. Door die functie kreeg hij een adellijke titel. Officieel mag hij zich sir noemen. Maar daar hecht hij niet aan. Starmer komt uit de lagere middenklasse. Zijn moeder was verpleegster, al kon ze wegens een chronische ziekte nauwelijks werken. Zijn vader maakte gereedschap. Het gezin met vier kinderen was links geëngageerd. Zijn voornaam dankt hij aan Keir Hardie, de Schotse vakbondsman die mee de Labourpartij oprichtte.
De hoop is dat het de Conservatieve regering lastig kan maken met slimmere oppositie.
De jonge Starmer was een goede student. Hij slaagde voor het moeilijke ingangsexamen van een grammar school. Dat zijn de openbare scholen waar kinderen met veel verstand, maar weinig geld voorbereid worden op de betere universiteiten. Starmer deed zijn rechtenstudies in Oxford.
ProEuropeaan
Toen Starmer in 2015 in het Lagerhuis kwam, nam de pas verkozen Corbyn hem op in zijn schaduwkabinet. Hij werd de schaduwminister voor Brexit. In die functie zat hij de voorbije jaren trouw op de eerste rij van het Lagerhuis, naast Corbyn. Maar over die Brexit zaten ze zeker niet op één lijn. Starmer was vanaf het begin veel duidelijker in zijn standpunt. Als uitgesproken proEuropeaan vond hij dat de partij voluit moest campagne voeren tegen de Brexit. Hij vond na
dien ook dat de partij moest kiezen voor een tweede referendum. Corbyn heeft hem daarin nooit echt willen horen. Toch bleef Starmer hem trouw.
Mission impossible
Ondertussen heeft hij er zich bij neergelegd dat de Brexit een feit is. Als oppositieleider zal hij proberen premier Boris Johnson ervan te overtuigen een handelsakkoord te sluiten waarbij het VK zo dicht mogelijk bij de EU blijft. Of hij daarin zal slagen, blijft afwachten. Was er geen coronacrisis geweest, dan zou dat een mission impossible zijn. Met de crisis liggen de kaarten misschien iets beter.
In elk geval moet Johnson snel beslissen of hij de transitieperiode die op 31 december afloopt, wil verlengen. Dat moet hij uiterlijk op 1 juli vragen. Starmer zal de komende weken de druk op de premier zeker opvoeren.
Johnson respecteert Starmer. De voorbije weken liet de premier al een ballonnetje op over een regering van nationale eenheid om het land door de coronacrisis te loodsen. Meteen na zijn verkiezing liet Starmer verstaan dat hij constructief wil samenwerken met de regering, zeker als die nog striktere maatregelen wil nemen.
In het Verenigd Koninkrijk neemt het aantal doden en ziekenhuisopnames nog altijd toe. De piek wordt pas tegen begin volgende week verwacht. Er blijft kritiek komen dat Johnson te laat in actie is geschoten. Zijn minister van Gezondheid, Matt Hancock, waarschuwde gisteren nog dat hij het openbare leven verder wil inperken als de Britten zich niet vrijwillig aan de voorschriften houden.
In 2009 klopte de Mexicaanse griep op de Europese poorten. Na Mexico en de VS dook het H1N1virus op in Spanje en GrootBrittannië. De WHO riep de griep uit tot een pandemie. Verschillende landen legden strategische voorraden mondmaskers en vaccins aan. Toenmalig Frans president Nicolas Sarkozy droeg premier François Fillon en minister van Volksgezondheid Roselyne Bachelot op om zich voor te bereiden op het ergste. ‘Een gezondheidscatastrofe zal ons veel duurder komen te staan dan een te grote bestelling vaccins.’
Bachelot – apotheker van opleiding – zette er haar tanden in. Zevenhonderd miljoen FFP2maskers, een miljard chirurgische maskers en 94 miljoen vaccins lagen klaar in entrepots.
Spilziek
Uiteindelijk kostte de Mexicaanse griep ‘slechts’ 342 Fransen het leven. Van de miljoenen vaccins werd slechts een fractie gebruikt. De hele operatie had Frankrijk meer dan een miljard euro gekost. Bachelot werd aan de schandpaal genageld. Te ijverig, spilziek, geobsedeerd door vaccins. De minister kreeg het hard te verduren. ‘We moeten ons ook vaccineren tegen lepra en dinosaurusaanvallen’, grapte een Franse komiek.
In de parlementaire onderzoekscommissie hakten vooral de socialisten er serieus in. Ze verweten haar paniek te zaaien en overheidsgeld door ramen en deuren naar buiten te gooien. Men verdacht haar er zelfs van de belangen van farmabedrijven te dienen.
Bachelot werd subtiel aan de deur gezet, maar bleef haar aanpak verdedigen. ‘Een voorraad opbouwen doe je uit voorzorg. Als er een pandemie uitbreekt, is het te laat om eraan te beginnen’, zei Bachelot toen. Tien jaar later blijft ze dat herhalen, met het grote verschil dat iedereen nu instemmend knikt. ‘Ik stak ook de draak met haar’, zegt exsocialist Francis Chouat, ‘Elf jaar later wil ik me voor de kop slaan. Excusezmoi, Madame.’
‘Ik stak ook de draak met haar. Elf jaar later wil ik me voor de kop slaan’
FRANCIS CHOUAT Ex-socialist
Bachelot ontvangt naar eigen zeggen veel excuses nu. De oudminister is tijdens de coronacrisis uitgegroeid tot vaste gast in radio en televisiestudio’s. Het Franse publiek draagt haar nu op handen. Ten tijde van de Mexicaanse griep verketterden ze haar. ‘Dat is de emotie. In heftige tijden reageren we met extremen’, zegt Bachelot nuchter.
Frankrijk had voorbereid kunnen zijn op de coronacrisis, klinkt het. Bachelots mondmaskers werden beheerd door het Eprus, een overheidsinstelling die Frankrijk moest beschermen in crisissituaties zoals milieurampen of epidemieën. Dat was een goed geoliede machine. Maar toen Bachelot uit de gratie viel, duikelde het Eprus mee. In de jaren die volgden, werd het budget gedeeld door tien en in 2016 werd de instelling opgedoekt. De oude maskers werden vernietigd en de stocks werden niet meer aangevuld. Vanaf dan was het de taak van werkgevers om een voorraad maskers aan te leggen. Die werden vorige maand allemaal opgevorderd door de overheid, maar schoten ruim tekort.