‘Als de klimaatbeweging ook een Marc Van Ranst krijgt, zal er al veel gewonnen zijn’
Theatergroep De Nwe Tijd kon geen beter moment kiezen dan deze desolate en disruptieve dagen voor zijn nieuwe ‘Requiem for the world as we know it’.
Het had een heuglijk moment moeten zijn, de première van de Heimattrilogie vorige week in Amsterdam en Antwerpen. Theatermakers Freek Vielen, Rebekka de Wit en Suzanne Grotenhuis, samen De Nwe Tijd, zouden een compilatie presenteren van de drie producties die ze maakten tussen 2013 en 2018. Daarin gingen ze op zoek naar hun wortels en hun ‘heimat’, om vanuit dat verleden wijzer te worden over de toekomst.
Maar toen kwam dus het nieuwe coronavirus. Op drie weken tijd boksten ze dan maar een muziekfilm in elkaar met beelden van hun trip uit 2015, waarbij ze via Denemarken en IJsland reisden naar Groenland. Op een smeltende gletsjer speelden ze daar een nieuw requiem, ‘als een afscheid aan wat was en misschien als een voorzichtige poging tot een nieuw begin’.
Dat klinkt, in het licht van vandaag, als een akelig actueel ritueel. ‘Voor Heimat 2 hebben wij op die gletsjer gedaan wat we nu met z’n allen gedwongen moeten doen: stilstaan bij een overstuurde wereld’, vertelt regisseur Freek Vielen. ‘Toen ging het vooral over de klimaatcrisis, omdat we voelden dat we aan de vooravond stonden van een ecologische ramp. Maar door de huidige coronacrisis is de kwetsbaarheid van de mens ten opzichte van de natuur alleen maar zichtbaarder geworden.’
Voor Harald Austbø, die het nieuwe requiem componeerde, is dit misschien zelfs het begin van een nieuwe tijd. ‘We waren verwikkeld in zo’n grote ratrace. Nu zijn we verplicht over alles te reflecteren. Dat is goed. If you can’t go outside, go inside.’
De Heimatfilm verbeeldt die verstilling en melancholie in een mix van reisbeelden, majestueuze landschappen en koorscènes. Het Octopus Ensemble uit Antwerpen zingt het nieuwe requiem ‘voor de wereld zoals we hem kenden’, terwijl het IJslandse Hljomeyki Chamber Choir het ‘Domine’ en het ‘Agnus Dei’ zingt – dat laatste wordt opgedragen aan de gestrande walvis die ze op hun reis tegenkwamen. Aan het einde van de film wacht een verrassend mooie coda, waarin vier Groenlandse mannen een lied zingen over het afscheid van de zomer.
‘Positief aan de huidige crisis is dat we op een andere manier kunnen denken over reizen en consumeren’, besluit Vielen. ‘Ik hoop dat we nu in één keer de juiste investeringen doen: geen miljarden pompen in het redden van vliegtuigmaatschappijen, wel in duurzame projecten die de wereld klaarmaken voor de nieuwe economie. En als de klimaatbeweging ook een Marc Van Ranst krijgt waar politici naar luisteren, zal er op dat vlak al veel gewonnen zijn.’
FREEK VIELEN Theatermaker
De muziekfilm ’Heimat’ is gratis te bekijken op denwetijd.be
Tim David, Harald Austbø, Suzanne Grotenhuis en Freek Vielen op weg naar Groenland.