Wat met werkroosters en inhaalrust in coronatijden?
‘Wij adviseren tijdens de crisismaanden 70 procent van de huur te vorderen en nadien het saldo in te lopen. Dat sluit aan bij de inkomensterugval bij tijdelijke werkloosheid’ De coronapandemie en de noodmaatregelen van de regering maken het niet altijd mo
gende gevallen. Bovendien werken veel verhuisfirma’s niet en mag u, behalve uw eigen gezinsleden, maximaal één vriend optrommelen om u te helpen. Volgens de Vlaamse overheid kan dat een verlenging van een huurcontract rechtvaardigen. Tijdens die verlenging blijft de huur in principe verschuldigd.
Geen uithuiszettingen. Voor huurders en verhuurders die niet tot een akkoord komen, is 17 juli een belangrijke datum. Tot die datum zijn uithuiszettingen in het Vlaams Gewest verboden en kunnen nutsvoorzieningen van huurders niet afgesloten worden. Tot 19 april (voorlopige datum) kunnen er bovendien geen nieuwe huurgeschillen ingeleid worden bij de vrederechter.
Daarnaast heeft de Vlaamse regering beslist dat huurders vanaf 1 juni een aanvraag kunnen indienen bij het fonds ter bestrijding van uithuiszettingen als ze minstens twee maanden betalingsachterstal hebben sinds april 2020. Bij goedkeuring van de aanvraag betaalt het OCMW meteen de helft van de achterstal en wordt een afbetalingsplan opgemaakt.
2. STUDENTENKOTEN
Ook de regels inzake studentenhuur lopen volgens de Vlaamse overheid gewoon door. De beslissing om de lessen op te schorten, heeft daar geen invloed op, want ook tijdens de lockdown kunnen studenten gebruikmaken van hun kot. Enige soepelheid is aanbevolen. Zo zou bijvoorbeeld overeengekomen kunnen worden dat tijdens de beperkende maatregelen een bepaald percentage van de huurprijs wordt betaald en dat het saldo nadien afbetaald wordt, tegen een vast bedrag per maand.
Halvering huurprijs. De KU Leuven en de UGent gaan een stapje verder en halveren de huurprijs van hun studentenkamers voor de maand april. Ook een aantal private verhuurders hebben dat voorbeeld gevolgd. Maar bij andere kotbazen is die beslissing in het verkeerde keelgat geschoten. ‘Private eigenaars hebben een andere kostenstructuur dan de KU Leuven’, zegt Katelijne D’Hauwers. ‘Zij kunnen zich dat vaak niet permitteren. Een tussenoplossing kan bijvoorbeeld zijn om aan studenten die nog een jaar blijven, een korting toe te staan van 250 euro. Dat is een winwin voor beide partijen. De student spaart een deel van de huur uit en de kotbaas moet de kamer niet opnieuw opfrissen.’
Overmacht? Volgens de huurdersverenigingen kunnen studenten ook overwegen om overmacht in te roepen om aan de huur te ontsnappen. ‘Studenten die door de maatregelen thuiszitten, kunnen tijdelijk geen gebruikmaken van hun kot. Voor de huurder is dat een zaak van overmacht, waar noch de huurder, noch de verhuurder verantwoordelijk voor is. Die denkwijze is wel onder voorbehoud’, waarschuwt de Huurdersbond. ‘Rechters zullen zich daarover moeten uitspreken.’
3. HANDELSHUUR
Ook voor handelshuur circuleren er op het internet modelbrieven, die zich beroepen op overmacht. Maar ook hier rijst de vraag of de rechtbanken die redenering zullen volgen. Handelszaken die verplicht moeten sluiten, kunnen het pand bijvoorbeeld nog wel gebruiken om thuisleveringen te organiseren of goederen te stockeren. Ook een salomonsoordeel kan het pleit beslechten: de helft voor de huurder, de helft voor de verhuurder.
Kwijtschelden? ‘Om juridische procedures te vermijden, raden we verhuurders aan zich soepel op te stellen’, zegt D’Hauwers. ‘Ons basisscenario is om tijdens de crisismaanden 50 procent van de huurprijs te vragen. Vanaf juli wordt de normale huurprijs weer van toepassing en moet het achterstallige saldo met vaste schijven ingehaald worden. Voor goede huurders adviseren we om een stapje verder te gaan en als het nodig is een gedeelte van de huur definitief kwijt te schelden. Ons argument is dat de verhuurder op het kwijtgescholden bedrag ook geen belasting moet betalen. Daardoor blijft het netto verlies voor de eigenaar beperkt tot ongeveer de helft van de kwijtgescholden huur.’
Afwijkende werkroosters. De arbeidswetgeving laat bedrijven en instellingen in uitzonderlijke omstandigheden toe af te wijken van de normale werkregeling. In het arbeidsrechtelijke jargon is dat volgens Laurence Philippe, legal expert bij hrdienstverlener Partena Professional, het geval bij een ‘voorgekomen of dreigend ongeval’. De coronacrisis beantwoordt helemaal aan die typering.
Volgens Philippe komen twee soorten ondernemingen in aanmerking voor afwijkende werkroosters. Dat zijn de eerstelijnsondernemingen die de pandemie zelf bestrijden, zoals de medische sector of ondernemingen die bijvoorbeeld mondmaskers of medische apparatuur produceren. En de bedrijven die hun werking moeten aanpassen aan de coronamaatregelen, zoals handelszaken die hun openingsuren moeten verlengen om te voldoen aan het gelimiteerde aantal klanten per vierkante meter.
Uiteraard moeten de betrokken werknemers informatie krijgen over deze afwijking.
Zondag- en nachtarbeid. De afwijking slaat niet alleen op de werkroosters op weekdagen, maar ook op zondag en nachtarbeid. Op voorwaarde dat het extra werk op zondag of ’s nachts noodzakelijk is.
Langere arbeidsduur. De dagelijkse en wekelijkse grenzen in arbeidsduur kunnen we tijdelijk overschrijden om de crisis het hoofd te bieden. Indien nodig kunnen de werknemers meer uren presteren dan normaal. ‘De grenzen van 11 uur per dag en 50 uur per week moeten ze niet naleven’, zegt de expert van Partena Professional. ‘Maar de gemiddelde, wekelijkse arbeidsduur mag niet meer dan 48 uur bedragen over een globale periode van vier maanden.’
Overuren inhalen. Voor gepresteerde overuren moet de werkgever overloon betalen. Van een verplichte opname van inhaalrust is volgens Philippe geen sprake. ‘Deze overuren moeten werknemers niet inhalen.’ Toch niet de werknemers van een onderneming die rechtstreeks onder de coronamaatregelen valt. Wel die van onderaannemers, zij moeten de normale regels bij inhaalrust respecteren.
Recup of werkloos? Over de impact van overuren en de opname ervan op de aanvraag van tijdelijke werkloosheid, kan u alle informatie vinden op de online coronaFAQ van de RVA.
Samengevat: een werknemer die tijdelijk werkloos is wegens overmacht, moet niet eerst zijn verworven overuren opnemen voor zijn werkgever hem tijdelijk werkloos kan stellen. Dat kan de werkgever niet opleggen. Als hij vrijwillig recuperatiedagen opneemt, kan hij voor die periode niet tijdelijk werkloos worden gesteld.
Opgelet: een werknemer die tijdelijk werkloos wordt gesteld wegens ‘economische oorzaken’, technische stoornis of slecht weer, moet wel eerst zijn verworven overuren opnemen voor hij tijdelijk werkloos gesteld kan worden.
Vakantiedagen. Over het (verplicht) opnemen van vakantiedagen is de RVA ook duidelijk. ‘Een werknemer moet niet eerst zijn vakantiedagen opnemen voor hij tijdelijk werkloos wordt gesteld wegens overmacht.’ Ook hier geldt: als een werknemer vrijwillig vakantiedagen opneemt, dan kan hij voor die dagen niet tijdelijk werkloos worden gesteld. ‘Tijdelijke werkloosheid is niet mogelijk op “geplande” vakantiedagen.’
KATELIJNE D’HAUWERS Directeur Verenigde Eigenaars
Studenten en handelszaken kunnen overwegen om overmacht in te roepen om aan de huur te ontsnappen. Al rijst de vraag of de rechtbanken die redenering zullen volgen
‘Een werknemer moet niet eerst zijn vakantiedagen opnemen voor hij tijdelijk werkloos wordt gesteld’ CORONAFAQ VAN DE RVA