De staat komt te laat, de maffia betaalt
Door de coronacrisis komen bedrijven en individuen in geldnood. De maffia heeft geld en biedt zich aan als weldoener. ‘De boodschap is: wij zijn voor jullie belangrijker dan de staat.’
‘Als we niet goed oppassen en snel reageren, wordt de coronacrisis een buitenkans voor de maffia om haar macht uit te breiden. Dan kijken we over een paar jaar terug en zien we dat dit het moment is geweest waarop we in Italië verder in de greep van de georganiseerde misdaad zijn gekomen. En ook andere Europese landen lopen dat risico.’
Enza Rando maakt zich grote zorgen. Ze is vicevoorzitter van Libera, de bekendste antimaffiaorganisatie van Italië. ‘Ik heb het zien gebeuren’, vertelt ze in een telefoongesprek. Een ondernemer komt na een aardbeving in financiële problemen. Hij kan nergens geld lenen en komt uit bij de maffia. Die komt royaal over de brug. Maar de volgende dag staan de accountants van de maffia in het bedrijf. Ze willen eerst 10 procent van de winst. Dan 20 of 30 procent. ‘Voor je het weet, ben je je bedrijf kwijt.’
Nu economen waarschuwen dat het tekort aan liquide middelen het urgentste probleem is, zit de georganiseerde misdaad op rozen. Geld genoeg. En de financiële nood onder ondernemers door de crisis is enorm: van de zwartwerker die het moet doen met een paar voedselbonnen en de kleine winkelier die moest sluiten en nu niet toekomt met de 600 euro overheidstoelage per maand – die ook nog eens te laat komt – tot de ondernemer die geen omzet
Een mandje om nemen, in Napels.
Het ziekenhuis van Locri in Calabrië, dat al voor de coronacrisis te maken kreeg met
draait.
‘Mensen zijn bang, kwetsbaar’, zegt Rando. ‘En de maffia speelt daarop in.’ Door leningen aan te bieden. Door de huizen langs te gaan om eten uit te delen. ‘De boodschap is: wij zijn voor jullie belangrijker dan de staat. Als je iets nodig hebt, kun je beter bij ons terecht.’ De rekening komt later wel.
Voedsel uitdelen
klinken overal in Italië. De nationale politie heeft vorige maand een speciale taskforce ingesteld in een poging te voorkomen dat de verschillende maffiagroepen deze medische, sociale en economische crisis aangrijpen om verder te infiltreren in de economie.
Nu, tijdens de crisis, heeft de maffia twee doelen, zegt Rando: vergroting van steun onder de bevolking en zich binnenwurmen in bedrijven die in de problemen zijn gekomen.
Een busje levert bloemen voor een begrafenis, in beperkte kring wegens corona, in Locri.
Het eerste gebeurt bijvoorbeeld door eten uit te delen. ‘We horen dat ze in Napels de deuren langs gaan om eten te brengen bij mensen die geen geld hebben om pasta te kopen’, vertelt Rando. ‘Dat is een manier om de controle over die wijken te consolideren.’ Het gebeurt ook in het noorden, op een iets andere manier: in Lombardije bleek een Facebookinitiatief om voedsel uit te delen te zijn opgezet door maffiosi. ‘Daar willen ze respectabel worden.’
In het verleden leenden maffiabendes vaak geld tegen woekerrentes. Nu gaat dat anders. De rente die de maffia heft, verschilt niet veel van wat je bij de bank betaalt. Maar het gaat veel sneller, en zonder papierwerk. Want het doel is niet om winst te maken, het doel is om de bar, de kapsalon en de pizzeria over te nemen met het illegaal verworven geld. Op die manier poogt de maffia verder te infiltreren in wat in Italië de ‘legale economie’ wordt genoemd.
Weldoener
Iemand die dat aan den lijve heeft ondervonden, is Pino Masciari. Hij is een ondernemer uit Calabrië die al decennialang beveiligers in dienst heeft omdat hij niet wilde meewerken met de opper
‘Iedereen die wat nodig heeft, neemt geld aan: de werkloze werknemer, de kleine winkelier, maar ook de grote ondernemer’
PINO MASCIARI
Ondernemer uit Calabrië