Na strijdlust, liefde en melancholie: verrijzenis
Het Museum van de Quarantaine
in de vierde aflevering en laatste aflevering van het Na de strijdlust, de liefde en de melancholie, tonen we u in dit paasweekend werken die doen denken aan de in de vurige hoop dat we ook zelf weldra gezond en goedgezind ons kot zullen mogen verlaten.
‘Als zangertje in een koor leefde ik een deel van mijn jeugd op het ritme van de kerkelijke feesten. We kunnen ons nog moeilijk voorstellen hoe ingrijpend de godsdienst toen was. Kerstmis vonden we allemaal het mooist. De geboorte van Jezus in een simpele stal is de grote evergreen van het christendom. De verrijzenis of opstanding uit de dood is een stuk weerbarstiger om te geloven.’ ‘Later merkte ik dat ook de kunstenaars dit hebben ervaren. In vergelijking met de pracht en de overvloed van kersttaferelen komt de verrijzenis spaarzamer aan bod. Toch hebben grote schilders als Piero della Francesca en El Greco indrukwekkende voorstellingen aan het thema gewijd. Een mooie Verrijzenis van Christus van Rubens hangt nog altijd in de kathedraal van Antwerpen.’ ‘Het onderwerp kwam ook terecht bij de Amerikaanse videokunstenaar Bill Viola. Die houdt ervan om werken van oude meesters als uitgangspunt te kiezen voor nieuwe creaties. In zijn video’s brengen acteurs taferelen van Italiaanse renaissanceschilders of Vlaamse primitieven letterlijk tot leven. Met hun in slow motion bewegende figuren, hun intense kleuren en lichteffecten halen de werken van Viola grote verhalen uit de traditie naar de wereld van vandaag.’
‘In de video Emergence heeft de kunstenaar op zijn manier een verrijzenis in beeld gebracht. Dat heeft een vreemd effect: je ziet het mysterie voor je ogen gebeuren. Niet letterlijk, maar de gelijkenis is toch treffend. Emergence toont een naakte jonge man die oprijst uit een regenput. Hij wordt opgewacht door twee vrouwen die zich over hem ontfermen. Viola ontleende de compositie aan een Pietà van de Italiaanse schilder Masolino. De regenput in de video komt overeen met het graf van Christus in het oude schilderij.’ ‘Figuren die wegzinken in het water en er later weer uit oprijzen, komen in het oeuvre van Bill Viola vaker voor. Als kind verdronk hij bijna in een meer. Die gebeurtenis zou hij nooit vergeten. In het ongeluk vond hij de inspiratie voor zijn heel eigen, mysterieuze beeldtaal. Is dat niet het waarmerk van grote kunst: dat ze onvatbaar is en altijd tot ons blijft spreken?’