Wie durft nog op een cruiseschip te stappen?
Terwijl tientallen besmette cruiseschepen doelloos ronddobberen, maakt de sector zich op om over een maand weer uit te varen. Zullen de klanten komen?
Wie durft straks nog op een cruiseschip te stappen? Neil Palomba, directeur van de Europese marktleider Costa Cruises, twijfelt niet. ‘Selecteer het land waar u woont en begin maar te dromen van uw volgende cruise!’, verwelkomt de homepage van zijn bedrijf de bezoeker. Nu al kunnen passagiers hun mediterrane of Scandinavische droom boeken, om vanaf begin juni de ‘Costa Experience’ opnieuw ten volle te beleven.
Veel keuze heeft Palomba, en met hem de hele cruisesector, niet. Elke dag dat de mondiale vloot van bijna 500 cruiseboten niet ergens met passagiers over een oceaan of zee vaart, loopt de sector inkomsten mis en verliest hij aan waarde. Dit jaar werd een recordcijfer van 32 miljoen klanten verwacht op de schepen van onder meer Royal Caribbean, Cunard, Holland America, Princess en vooral van de marktleider Carnival. Dat record zal de sector niet halen, maar halverwege mei varen de eerste schepen alweer uit. Time is very big money.
‘Ik weet niet of hen dat zal lukken’, zegt GerdJan Vermeulen, onderzoeker naar cruisetoerisme aan de Breda University of Applied Sciences. ‘Sommige schepen zijn nog niet eens terug van hun coronacalvarie. Een groot aantal ligt nu ergens goedkoop voor anker, en moet nog naar het vertrekpunt van het cruiseschip komen. De MS Rotterdam zou over een paar weken naar de Oostzee moeten varen, maar is nu nog patiënten aan het ontschepen in Florida. Veel omboekingen en terugbetalingen moeten nog geregeld worden en dat belooft complex te worden.’
En vooral, hoe zal de sector zijn klanten overtuigen dat in het postcoronatijdperk een drijvend paradijs niet zomaar meer kan veranderen in een drijvende hel?
De imagoschade is enorm. Niet alleen nieuwsberichten, maar ook duizenden getuigenissen legden in de voorbije weken alle gebreken van de zeer lucratieve cruisesector bloot. Cruiseschepen zijn symbolen van dodelijke besmetting geworden, stelde The New
York Times deze week vast. Voor Seth Wayne, voormalige weerman in Seattle, moest het een topervaring worden. Begin maart scheepte hij in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires in voor een cruise van twee weken, richting San Antonio, Chili. De Zaandam, een schip van de HollandAmerica Line, voer uit op 7 maart. Alle passagiers werden medisch gecheckt, maar toch deden na een week ‘griepachtige symptomen’ hun intrede. En precies in die dagen gingen alle havens langs de ZuidAmerikaanse kust dicht. Een nachtmerrie.
‘Je bent als een kleine stad op zee’, zei Wayne deze week op Komo
News. ‘Toen het bericht kwam dat vier oudere mensen gestorven waren, werd het erg emotioneel. Als iemand gekwetst is, zijn we allen gekwetst. We waren bang, ja, maar we moesten ook sterk zijn voor hen, voor hun geliefden.’ Vorige week mocht de Zaandam, samen met het zusterschip Rotterdam, dat medische hulp aangevoerd had, eindelijk aanleggen in Fort Lauderdale, Florida. Balans: 250 coronagevallen. Hun exit is nog steeds bezig.
Vandaag varen volgens het maritieme databedrijf MariTrace nog bijna tachtig cruiseschepen op zee. Onder hen de Antarticacruiser Greg Mortimer, die al tien dagen voor de Uruguyaanse kust ligt, met 128 positieve coronagevallen aan boord; de Arcadia, die geen passagiers mocht ontschepen in Kaapstad en morgen in Southampton moet aankomen, maar geen zieken zou hebben; en de zeer bekritiseerde Artania, die zijn zieke én gezonde passagiers intussen met vliegtuigen repatrieerde, en met de bemanning en 16 passagiers aan het terugkomen is naar Duitsland.
Een meerderheid heeft geen zieken aan boord, maar de reizen zijn zelden volgens plan verlopen. En op vele schepen is de bemanning nog steeds op post, vaak met een ‘nonworking gueststatus’.
Lees: onbezoldigd genieten van een luxegevangenis.
Voor de héle reisindustrie, goed voor 320 miljoen jobs en vele miljarden omzet, is het coronaverhaal een ramp. De cruisesector, een van de belangrijke spelers, bloedt hevig mee. De prijs van de aandelen van Carnival, marktleider met 122 schepen en zowat 50 procent van de passagiers, is tussen 1 januari en 1 april 2020 met 80 procent gezakt. Royal Caribbean en Norwegian, de andere topbedrijven, hebben eveneens veel verloren op de beurs. Ook de inkomsten zijn weggevallen, en de waarde van hun schepen daalt elke dag.
Carnival heeft eerder rampen overleefd. In 2012 zonk de Costa Concordia voor de Italiaanse kust, met 32 doden als gevolg. In datzelfde jaar legde een elektriciteitspanne op de Carnival Triumph de keuken, airconditioning, toiletten en eigenlijk het schip zelf lam. Carnival gooide er 200 miljoen dollar en een nieuwe naam tegenaan. Ze hebben veel geld, maar zal dat ook dit keer voldoende zijn?
Carnival is op zoek naar 9 miljard dollar om 2020 te kunnen overleven, aldus ceo Arnold Donald. Het staatsinvesteringsfonds van SaudiArabië kocht zich alvast in en er zijn obligaties te koop met hoge interesten. Elders zouden zelfs hele schepen verkocht kunnen worden, die dan meteen weer aan de verkoper geleaset worden. ‘Ik verwacht geweldige promotiecampagnes en waanzinnige boekingsprijzen’, zegt onderzoeker Vermeulen. ‘Deze sector, die 530.000 jobs telt, komt dit te boven. Mensen vergeten snel. De voornaamste herinnering die blijft hangen, is dat zo’n cruiseschip een besloten ruimte is. Dat beeld moet aangepakt worden.’
Geen verhaal besmeurde de sector de afgelopen weken meer dan dat van de Ruby Princess. Eigenaar Carnival had door de infectie op de Diamond Princess in Yokohama al negatieve publiciteit gekregen, maar toen de Ruby Princess op 19 maart maar liefst 2.700 passagiers losliet in Sydney, was de maat vol. Meerdere passagiers getuigden op de BBC dat ze niet geïnformeerd waren over de
‘De cruisesector komt dit wel te boven. Mensen vergeten snel’
GERDJAN VERMEULEN
Onderzoeker naar cruisetoerisme
besmettingen. Sindsdien hebben meer dan 600 passagiers en bemanningsleden positief getest en zijn twaalf mensen overleden – de grootste infectiehaard in Australië.
Het doemschip dook afgelopen week onverwacht opnieuw op in de haven van Port Kembla, met 1.040 bemanningsleden, van wie 20 procent besmet, aan boord. Het slaat nu reserves in. Waarheen de reis daarna gaat, is onbekend.
Er zullen veel onderzoeken gebeuren die de foute aanpak van de overheid en de slechte communicatie van het schip zelf juridisch zullen inschatten. ‘Je mag niet onderschatten hoe speciaal zo’n cruiseschip is’, zegt Vermeulen. ‘Een vliegtuig is één ruimte, waar mensen een vaste plek hebben, en je iedereen met één bericht kan bereiken. Op een cruiseschip lopen de mensen rond. In deze periode waren passagiers bijna verplicht om in hun hut te blijven om zeker te zijn dat ze de mededelingen konden horen. En dan moesten ze de taal nog verstaan. Ik ken passagiers van Costa die de boodschappen opnamen en naar een vriend stuurden die Italiaans sprak om ze te laten vertalen.’
‘Bovendien moet een kapitein altijd afwegen in hoeverre de noodzaak om transparant te zijn de operationele werking niet schaadt. Een ander cruiseschip van Costa mocht niet aanleggen in Barcelona, daarna ook niet in Marseille, en uiteindelijk ook niet in Genua. Maar toen wisten zo’n duizend Argentijnen aan boord al dat vanuit Genua een vliegtuig naar Buenos Aires zou vertrekken. Als ze die niet lieten gaan, hadden ze het schip in brand gestoken. De politie heeft hen van boord gehaald en naar de luchthaven gebracht.’
Afgelopen week stelde het Aziatische Genting Cruise Lines een nieuw protocol op. Verplichte temperatuurmetingen waren al bekend, nu zijn ook doktersattesten van goede gezondheid verplicht. Inchecken zal op afspraak gebeuren. Desinfecteren zal meermaals per dag en overal gebeuren. De selfservice in het restaurant wordt afgeschaft en reizigers worden bediend door gemaskerd, gehandschoend personeel. In de collectieve ruimtes wordt de capaciteit gehalveerd. De hele bemanning wordt twee keer per dag medisch gecheckt.
‘De cruisesector staat voor twee grote uitdagingen’, zegt GerdJan Vermeulen. ‘De veiligheid en de gezondheid van de passagiers zijn allang een probleem, dat nu volop in de aandacht staan. Dat valt vrij gemakkelijk te verhelpen en dat zal nu in grote mate gebeuren. Een tweede uitdaging is nu wat naar de achtergrond verschoven, maar is veel urgenter: de duurzaamheid.’
De cruisevloot groeit almaar aan en is een van de hoofdacteurs in een sector die tussen 2009 en 2013 verantwoordelijk was voor 8 procent van de globale CO2uitstoot. Bovendien stuwen de cruiseschepen het ‘overtoerisme’, dat hele gemeenschappen ontwricht en weinig teruggeeft.
‘Door deze crisis moet de sector veel herdenken en investeren’, zegt Vermeulen. ‘Waarom geen positieve aanpak van duurzaamheid naar voren schuiven? Dan pak je een groot probleem aan, poets je tegelijk je imago op en creëer je de goodwill die nodig is om jongere generaties bij het cruisen te betrekken. De cruisesector is zich daarvan bewust. Volgens de Cruise Lines International Association (CLIA) is er de afgelopen jaar 22 miljard dollar geïnvesteerd in schonere technologieën en brandstof, zodat de doelstelling om tegen 2030 de CO2uitstoot met 40 procent te verminderen, gehaald kan worden. In steeds meer havens is het mogelijk om gebruik te maken van walstroom. Maar de weg is nog lang.’
Van de Ruby Princess hebben meer dan
600 passagiers en bemanningsleden positief getest. Twaalf mensen zijn overleden. Het is de grootste infectiehaard in Australië