‘Een Europees gezondheidssysteem heeft veel meer zin’
‘Amerika krijgt er door de coronacrisis zeker tien miljoen onverzekerden bij, die naar de overheid kijken voor hulp’, zegt Timothy McBride, die meeschreef aan ‘Obamacare’.
INE ROOX
BRUSSEL I In de VS heeft het coronavirus al meer dan 466.000 Amerikanen besmet en minstens 16.700 levens geëist. Timothy McBride is een gereputeerd gezondheidseconoom die weegt op het nationale debat. Hij is directeur van het centrum voor gezondheidseconomie en beleid aan de Washington University in Saint Louis (Missouri) en hij adviseerde de vorige regering over de opstelling van de gezond heidswet ‘Obamacare’.
McBride is streng voor de regeringTrump: ‘De federale overheid doet inspanningen om de staten bij te staan, maar de respons kwam veel te langzaam. De regeringTrump heeft zes weken gewacht vooraleer actie te ondernemen. Uit alle modellen blijkt dat Amerikaanse ziekenhuizen nog verder zullen worden overstelpt en te kampen krijgen met een gebrek aan materiaal en plaats op de intensieve zorg.’ Wat kan de federale overheid nog doen om bij te sturen?
‘Nu al is duidelijk dat deze epidemie verschillende delen van het land op verschillende tijdstippen zal treffen. Tot hiertoe is er ook een kloof tussen de steden en het platteland, maar ook ruraal Amerika komt vast en zeker aan de beurt.’
‘Met die wetenschap kun je nu al volop voorbereidingen treffen om medisch materiaal dat hergebruikt kan worden, door te sturen. De federale overheid is het best geplaatst om dit te organiseren, via FEMA (het federale agentschap voor rampenbestrijding, red.) of via het leger, maar het gebeurt niet.’
Zag u een andere aanpak tijdens de Obamajaren?
‘De regeringObama kreeg met een uitbraak van H1N1 en van ebola te maken. Er was toen voldoende planning én een gecoördineerde aanpak op het federale niveau, waardoor beide ziektes niet zo hard toesloegen in de VS. Was dat niet gebeurd, dan waren toen in Amerika honderdduizenden doden gevallen.’
Wat kan deze regering van die aanpak leren?
‘Veel sneller handelen. Er zijn ook formidabele fouten gemaakt met het testen. Amerika heeft daardoor nog altijd geen betrouwbaar beeld van het totale aantal besmettingen. Onlangs vernam ik dat één miljoen Amerikanen zijn getest, op een bevolking van meer dan 330 miljoen! We hebben geen flauw idee over hoe het met de rest van de Amerikanen gaat, of wij al antilichamen hebben of helemaal niet.’
‘Voordat we weer uit deze lockdown komen, moeten we onze besmettingsgraad kennen. Sommige staten testen zeer rigoureus, andere zijn dan weer veel lakser, al is het maar uit geldgebrek. Als niet overal even streng wordt getest, stelt dat heel Amerika voor een probleem, want er wordt in dit land flink wat rondgereisd. De staten zijn dan wel verantwoordelijk voor de tests, maar de federale overheid zou dit strak moeten coördineren. We botsen op de tekortkomingen van ons systeem.’
In Amerika hangt aan een goede baan vaak een goede ziekteverzekering vast. Is dat niet heel bitter voor veel Amerikanen, die net tijdens deze gezondheidscrisis hun baan verliezen?
‘Zo’n grote economische schade hebben we sinds de Grote Recessie niet meer gezien. In drie weken tijd zijn er in Amerika 16 miljoen werklozen bijgekomen. Gezondheidseconomen in Amerika vinden al heel lang dat het een grote vergissing was om werk te koppelen aan een ziekteverzekering. Als je van baan verandert of zonder werk valt, mag dat niet betekenen dat je ook je ziekteverzekering verliest.’
‘Obamacare probeerde daaraan te verhelpen. Dankzij die ziekteverzekeringswet is het aan tal onverzekerde Amerikanen ge krompen van vijftig miljoen vóór de invoering van de gezondheidswet, tot dertig miljoen erna.’
Hoe vinden die miljoenen extra werklozen straks nog betaalbare gezondheidszorg?
‘Sowieso krijgen de VS weer een pak onverzekerden erbij. Ook het aantal Amerikanen dat nu een beroep moet doen op het Medicaidprogramma zal fors stijgen. Dat is slecht nieuws voor de staten, die het nu al financi
eel extra moeilijk hebben in deze gezondheidscrisis.’ Legt u dat eens uit.
‘Medicaid is een ziekteverzekering van de overheid voor de armste Amerikanen. Het gaat om het grootste federale ziekteverzekeringsprogramma in de VS, maar het wordt gedeeltelijk door de staten bekostigd. In Mis souri, waar ik woon, betaalt de staat 35 procent van de Medicaidkosten, terwijl de federale overheid de overige 65 procent bijpast. New York betaalt dan weer 50 procent, en de over heid financiert de andere helft.’
‘Maar een staat betaalt hoe dan ook minimaal dertig procent en dat is een flinke brok aangezien er nu veel werklozen en dus potentiële Medicaidklanten bijkomen. Anders dan de federale overheid mag een staat in principe geen schulden maken. Dat betekent extra onvoorziene financiële kopzorgen voor de staten.’
Verwacht u dat deze coronaepidemie het verlangen van de Amerikanen naar een goede, betaalbare ziekteverzekering doet groeien?
‘Dat verwacht ik wel. Ook vóór deze crisis noemden Ameri kanen gezondheidszorg al hun voornaamste bekommernis. Afhankelijk van hun politieke voor keur verschillen ze van mening over de oplossing. Sommige willen Obamacare behouden, andere willen “Medicare for all”, terwijl conservatieve kiezers een ziekteverzekering op de privémarkt verkiezen. Maar iedereen vindt het belangrijk.’
‘Na deze crisis wordt de economie de belangrijkste kopzorg, maar gezondheidszorg wordt een zeer belangrijke nummer twee. Het aantal Amerikanen dat openstaat voor een overheidsinterven tie in de ziekteverzekering zal stijgen.’
Bernie Sanders stapte deze week uit de presidentsrace, maar zijn boodschap blijft hangen?
‘Sanders heeft te veel gefocust op de boodschap “Medicare for all”. Dat was niet zo verstandig. Hij had veel beter in het algemeen over universal coverage gepraat, het principe dat iedereen toegang tot gezondheidszorg biedt zonder zich financieel in de vernieling te rijden, zoals dat in de meeste Europese landen bestaat. Medicare for all, ofwel de uitbreiding van het Medicareprogramma, is maar één manier om daar te raken.’
‘Medicare is het federale ziekteprogramma voor 65plussers en voor mensen met een handicap. Als je tien jaar hebt gewerkt in Amerika, heb je op je 65ste automatisch recht op je Medicarekaart, want je hebt tijdens je actieve carrière daarvoor drie procent belasting op je loon betaald
(de werknemer betaalt 1,5 procent, de werkgever past 1,5 procent bij, red.).’
Dat klinkt als zeer Europees en is daarom in Amerika vast zeer onpopulair.
(grinnikt) ‘Toch niet! Uit een recente Galluppeiling blijkt dat slechts 26 procent van de Ameri kanen echt ontevreden is over Medicare. Iedereen heeft ouders of grootouders met een Medicarekaart, het is een vrij populair programma.’
Dan was het toch logisch dat Sanders voorstelde dat programma naar iedereen uit te breiden?
‘De uitbreiding van Medicare naar álle Amerikanen, ook die jonger dan 65 – naar Europees model – zou veel logischer zijn dan het huidige Amerikaanse systeem. Bovendien is het praktisch haalbaar, want je kunt de bestaande Medicareinfrastructuur en het betalingssysteem redelijk gemakkelijk uitbreiden. Maar de term Medicare for all ruikt naar overheidsinterventie, en daarvan hebben veel Amerikanen een historische afkeer.’
‘Bovendien is nu vijftig tot zestig procent van de Amerikanen via hun werkgever verzekerd. Medicare uitbreiden zou betekenen dat velen de ziekteverzekering die hun werkgever volledig betaalt, zouden moeten opgeven, om over te schakelen op een nieuw systeem waarvoor ze zelf belasting betalen. Het is makkelijk om hen af te schrikken, door te zeggen: “Pas op, ze willen je privéverzekering afpakken en ruilen voor een regeringsplan.”’
‘De meeste Amerikanen beseffen niet hoe duur de ziekteverzekering via hun werkgever is. Ook in mijn geval betaalt de universiteit mijn volledige jaarpremie, zo’n 7.000 dollar, voor mezelf, mijn echtgenote en onze kinderen. Door al die privédollars is gezondheidszorg hier gigantisch duur. Amerika spendeert
16,9 procent van zijn bbp aan gezondheidszorg, terwijl dat in de meeste Europese landen schommelt rond de 10 procent. (In België is dat 10,4 procent, red.)’
Welk alternatief ziet u dan om zo’n algemene, betaalbare ziekteverzekering te bereiken?
‘Je zou Obamacare veel sterker kunnen uitbreiden, zodat in plaats van twintig miljoen extra verzekerden je dat aantal nog verdubbelt. Die gezondheidswet heeft het potentieel om iedere Amerikaan te verzekeren, mensen zonder papieren uitgezonderd.’
Obamacare is niet bij iedereen even populair. Velen klagen dat het remgeld tot 2.000 dollar bedraagt.
‘Dat klopt. Maar als je dertig jaar bent, kan je een relatief goedkope verzekering nemen van zo’n 30 dollar per maand, met inderdaad 2.000 dollar remgeld. Dat betekent dat je wél verzekerd bent als je een dure behandeling moet ondergaan. Het is niet perfect, maar het is voor miljoenen Amerikanen veel beter dan niks.’
Blijft zo’n verzekering ook een optie voor wie nu zijn job verliest?
‘Jazeker. De Obamacarewetgeving verplicht staten om een privéverzekering aan te bieden. Zo’n verzekering is betaalbaar, omdat de pool verzekerden groot genoeg is en de overheid ze heel sterk subsidieert.’
‘Er zijn nog andere opties, maar die zijn niet geweldig. Een aantal nieuwe werklozen blijft nog een aantal weken verzekerd, omdat de ziekteverzekering via het werk meestal afloopt aan het eind van de maand. De exwerknemer kan die verzekering ook na een ontslag behouden, maar moet dan wel zelf de hele premie betalen. Hoest maar eens 7.000 dollar op, als je net je baan kwijt bent.’
‘Heel wat Amerikanen zullen nu terugvallen op zero inkomen. Daarom verwacht ik dat het aantal aanvragen voor Medicaid, de gratis verzekering voor de allerarmsten, omhoog zal schieten. Nu zijn zo’n zeventig miljoen Amerikanen aangesloten bij Medicaid. Dat zullen er heel snel tachtig miljoen zijn, met de financiële kater voor de staten erbovenop.’
‘Amerika heeft nog altijd geen betrouwbaar beeld van het totale aantal besmettingen. Onlangs vernam ik dat één miljoen Amerikanen zijn getest, op een bevolking van 330 miljoen!’
‘Gezondheidseconomen vinden dat het een grote vergissing was om werk te koppelen aan een ziekteverzekering. Als je zonder werk valt, mag dat niet betekenen dat je ook je ziekteverzekering verliest’