Zelfs versoepeling op 4 mei is niet zeker
Op 4 en 18 mei zouden de eerste maatregelen versoepeld kunnen worden. Zouden. Want de experts zien heel wat bergen waar we eerst nog over moeten.
BRUSSEL I Eindelijk heeft de Belg zicht op de eerste echte versoepelingen van de lockdown. In een document van de werkgroep van tien experts die de regering bij de versoepelingen adviseert (GEES), en dat gelekt werd in Le Soir, wordt een exit in fases voorgesteld.
Bij de eerste versoepelingen, die op 4 mei kunnen ingaan, zouden onder meer winkels die fietsen, verf en sanitair verkopen, opnieuw kunnen opengaan. De verbodslinten mogen weggehaald op de openbare speeltuinen en er moeten meer sporten toegelaten zijn, zoals tennissen, surfen en petanque. We zouden in het weekend opnieuw familie en vrienden kunnen zien, als het er minder dan tien zijn.
In een tweede fase, mogelijk op 18 mei, zouden alle handelszaken opnieuw kunnen openen (behalve horecazaken). Scholen zouden gedeeltelijk kunnen heropstarten (zie blz. 4). Daarna komt – ten vroegste in juni – een derde fase waarin de horeca weer open kan en ontspanningsmogelijkheden uitgebreid kunnen worden.
Maar dat de voorgestelde versoepelingen al op 4 en 18 mei kunnen plaatsvinden, is onzeker. In de eerste plaats komt het niet de experts, maar de Nationale Veiligheidsraad toe om maatregelen te versoepelen. Die komt vrijdagmiddag bijeen.
Erika Vlieghe, voorzitster van de GEES, gaf aan minister van Onderwijs Ben Weyts (NVA) haar fiat dat de scholen op 15 mei opnieuw open mogen. Dat betekent dus dat zij ervan uitgaat dat de timing van de twee eerstvolgende versoepelingen mogelijk is.
Maar in de eerste bevindingen die de experts gisteren aan de vicepremiers voorlegden, plaatsen ze zelf veel vraagtekens bij de voorgestelde timing. De data zijn ‘onder voorbehoud’, stippen ze aan. Ze opperen bovendien dat er aan heel wat voorwaarden voldaan moet zijn, om te kunnen versoepelen. Is dat niet het geval, dan moet een volgende fase uitgesteld worden of moeten er zelfs nieuwe maatregelen genomen worden.
De voorwaarden vallen uiteen in twee categorieën. Ten eerste moet de epidemie onder controle zijn én blijven om naar opeenvolgende versoepelingen te kunnen gaan. Ten tweede moet alle gereedschap voorhanden zijn om de epidemie onder controle te houden.
We mogen dan wel de huidige epidemie onder controle hebben, het risico op een nieuwe opflakkering is erg groot. Zeker nu blijkt dat het aantal Belgen dat immuun is, haast te verwaarlozen is.
Om tot een eerste pakket versoepelingen te kunnen overgaan, moet het aantal nieuwe ziekenhuisopnames beperkt zijn – zeker minder dan 200 per dag, waarschijnlijk ook minder dan 100. Bovendien moet ook het aantal nieuwe opnames stabiel of dalend zijn (zie grafiek). Omdat de cijfers van de ziekenhuisopnames pas elf dagen na de besmetting volgen, moeten ook snellere indicatoren positief zijn, zoals bijvoorbeeld het aantal mensen dat bij hun huisartsen met griepsymptomen aanklopt. Nog een voorwaarde: de uitbraak in zorgcentra moet onder controle zijn.
Experts opperen dat we onze contacten nog voor lange tijd moeten verminderen: met 60 procent voor werkcontacten, met 75 procent voor sociale contacten
Rode vlag voor versoepelingen
De cijfers geven aan dat we vandaag op de goede weg zijn om in de ‘groene zone’ te komen op 4 mei – al steeg het aantal nieuwe ziekenhuisopnames eergisteren opnieuw. Maar ook bij een volgende versoepeling, mogelijk al op 18 mei, moeten we in die ‘groene zone’ blijven. Evident is dat niet. Als we de maatregelen versoepelen, kan het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames opnieuw toenemen – een rode vlag voor verdere versoepelingen.
Bovendien bestaat het risico dat mensen de teugels laten vieren bij versoepelingen – terwijl er eigenlijk nauwelijks marge is. Volgens onze informatie opperen de experts dat we onze contacten nog voor lange tijd moeten verminderen: met 60 procent voor werkcontacten, met 75 procent voor sociale contacten. Ook bij de versoepelingen wordt nog héél veel discipline gevraagd van de bevolking. Er moet ook nog meer – niet minder – getelewerkt worden.
Om op 4 mei te kunnen versoepelen, moet ons land ook nog een tandje bijsteken om voldoende materiaal en mensen te voorzien. Volgens de experts is een testcapaciteit nodig van 40.000 virustesten per dag – Sciensano schat de huidige capaciteit van de labo’s op 20.000 testen per dag. Tenminste 1.000 van de 2.000 contactopspoorders moeten al inzetbaar zijn – over een app reppen ze niet. Er moet ook een controle zijn of bevestigde en heel waarschijnlijke gevallen de quarantainemaatregelen opvolgen. Daarnaast is er nood aan voldoende mondmaskers om te dragen op het openbaar vervoer, in winkels en drukke straten.
De strenge voorwaarden die de experts naar voren schuiven, zetten de data voor de eerstvolgende versoepelingen (4 en 18 mei) op losse schroeven. Niet alleen is er nog werk aan de winkel om alles in gereedheid te brengen, het is ook uitkijken of de epidemie voldoende onder controle blijft.