IN DE MEEST BENARDE POSITIE DENKBAAR
De ingewikkelde powerpoints moesten het wellicht verhullen, maar veel van wat de Veiligheidsraad vrijdagavond besliste, is puur experiment. Misschien werkt het, misschien dicteert nieuwe kennis over het virus om snel iets anders te proberen. Zo weinig vaste grond kon haast niet anders dan leiden tot langdurig gemarchandeer. Al de tussenstappen en fasen die de regering uitdokterde, zijn compromissen tussen nood en angst. Maar hoe experimenteel ook, onze enige redding is dat wij die compromissen consciëntieus volgen.
Dat lukt alleen als we psychologisch het roer radicaal omgooien. Stoppen met reikhalzend uit te kijken naar de dag waarop we ons vorige leven vrij hernemen. In de plaats anders met elkaar gaan leven. Dat is een loodzware opgave. Want hoe je het ook draait of keert, de essentie van de complexe boodschap van de Veiligheidsraad is dat we elke minuut achterdocht moeten koesteren voor al wie niet tot onze gezinskern behoort. Iedereen vormt een gevaar, nog vele maanden lang. Die houding wordt alleen draaglijk door ze om te draaien in achterdocht over jezelf. Anderen veilig houden voor de besmetting waarvan je zelf nog niet weet dat je ze hebt. De basisregels in acht nemen wordt een ethische verplichting.
Dit weekend zal een stoet van ongelukkigen klagen over zowat elke maatregel en fase. Maar op de politici foeteren helpt niet. De regering zit in de meest benarde positie denkbaar. Ze kan zich geen foute inschatting veroorloven. Het is nog niet zo tot onze collectieve psychologie doorgedrongen, maar België behoort echt wel tot de zwaarst getroffen landen, met verhoudingsgewijs een van de hoogste dodentallen. Vrijdag telden we nog 190 doden. Ook met alle nuances over de leeftijd en kwetsbaarheid van veel van de slachtoffers, blijft dat een adembenemend cijfer.
Het virus heeft erg overtuigend gedemonstreerd dat die tegenstelling tussen gezondheid en economie vals is omdat het virus geen tradeoff verdraagt. Het is totalitair. Raakt het door één verkeerde maatregel van de ketting, dan moet de maatschappij onherroepelijk weer dicht. Die gedachte straalt door in bijna elke paragraaf van de voorbereidende studie van de experts. Ze geeft de politici nul marge. Kijk naar het lot van de liberalen die deze federale regering dragen. Hun aangeboren voluntarisme hebben ze opgeborgen. Ze zijn een en al verantwoordelijkheid. En die moeten ze opnemen, tegen hun economische reflexen in, op basis van prognoses waarvan de experts zelf uitdrukkelijk zeggen dat ze per definitie fout zijn. Want gebaseerd op gebrekkige kennis van dit onvoorspelbare virus.
De belangrijkste opdracht voor premier Wilmès was daarom dat ze desondanks hoop en perspectief bracht. Ze moest genoeg autoriteit claimen zodat we haar op haar woord geloven. De tergende crisis van politiek gezag in België moest zij op deze onwezenlijke vrijdagavond in april, na weken irreële lockdown, doen vergeten. Het woog zichtbaar zwaar op haar schouders en haar door die eindeloze schema’s, fasen en timings vermoeide geest. Haar tekstschrijver leek vergeten dat ze ook nog een leider moet zijn. Bon, het is nu aan ons, per powerpoint zullen we ons erdoor slaan. Op karakter en vertrouwen in onszelf.
Wilmès moest koste wat het kost genoeg autoriteit claimen zodat we haar geloven