Britse onderhandelaars negeren doemscenario
Londen blokkeert elke poging om een harde Brexit te voorkomen. Europees onderhandelaar Michel Barnier wijst de Britten met de vinger.
BRUSSEL I In coronatijden onderhandelen over de Brexit. Michel Barnier geeft toe dat het een beetje surrealistisch klinkt, maar hij voegt er meteen aan toe dat het virus de inzet van de onderhandelingen alleen maar groter heeft gemaakt. Kunnen de Britten en de Europese Unie het zich veroorloven hun economie extra schade te berokkenen op een moment dat die bijna op het canvas gaat? Het is niet uitgesloten dat de Britse economie tegen het einde van het jaar met een derde is gekrompen.
Toch zet dit doemscenario de Britse onderhandelaars niet onder druk. Dat was de boodschap van Barnier na een week intensief onderhandelen. Het was eigenlijk de eerste keer sinds de ‘politieke Brexit’ dat beide partijen rond de tafel zaten – al gebeurde het via videoconferenties – om te proberen een handelsakkoord te sluiten. Dat moet voorkomen dat op het einde van het jaar de politieke Brexit eindigt in een no deal, want daardoor zouden de handel en het personenverkeer tussen het vasteland en het Britse eiland alsnog helemaal vastlopen. Dat is de inzet van de gesprekken die nu gevoerd worden.
Michel Barnier maakt zich niet snel boos, maar gisteren kon hij zijn ongenoegen over de Britse onderhandelingsstrategie moeilijk verbergen. Na een week is op geen enkel vlak vooruitgang geboekt en eigenlijk is er al te weinig tijd om tegen het einde van het jaar een omvattend akkoord te sluiten. Europa zou het liefst hebben dat de Britten de overgangsperiode verlengen die nu van kracht is. Ze kunnen een verlenging van één of twee jaar vragen. Dat moet om juridische redenen gebeuren voor 1 juli.
Koppig
Maar de Britten hebben nogmaals gezegd dat ze dat niet zullen doen. Waarom ze zo koppig zijn? De belangrijkste verklaring blijft politiek. De regering-Johnson zit vol overtuigde Brexiteers. Ze kunnen het niet maken het status quo met Europa langer te laten duren omdat ze dan opnieuw moeten bijdragen aan de Europese meerjarenbegroting. Dat blijft ook in coronatijden moeilijk te verkopen aan hun achterban.
Maar het frustreert Barnier dat dat hen niet aanzet tempo te maken in de onderhandelingen. Op geen enkel domein dat voor Europa essentieel is, werd vooruitgang geboekt. In de eerste plaats zijn er de visserijrechten. Die staan met stip als eerste op de agenda. Europa wil dat de Europese vissers toegang blijven hebben tot de Britse wateren. Voor landen als België, Nederland en Frankrijk is dat een breekpunt. De Franse president, Emmanuel Macron, heeft al herhaaldelijk gezegd dat een doorbraak op dit domein essentieel is. Zonder visserijakkoord, geen handelsakkoord. Barnier herhaalde dat standpunt gisteren, terwijl hij vaststelde dat de Britten geen enkele toenadering willen.
Nog belangrijker dan de visserij is het zogenaamde level playing field. Als de Britten zonder extra tarieven en zonder douanecontroles toegang willen behouden tot de Europese eengemaakte markt, moeten er afspraken op papier dat Londen de hoge Europese productiestandaarden en milieuregels blijft volgen. Maar de Britten houden ook die boot af. Barnier wees er fijntjes op dat de Europese markt – 450 miljoen consumenten – vele malen groter is dan de Britse (65 miljoen).
Europa wil ook dat de Britten klaar en duidelijk tonen hoe ze de controles in de havens van NoordIerland zullen uitvoeren. Als de Ierse grens open wil blijven – dat is cruciaal voor het vredesproces op het Ierse eiland – moeten er strikte controles komen in de havens, want anders zit er een
Volgens Londen zijn de voorwaarden die Brussel verbindt aan een vrijhandelsakkoord te streng
groot gat in de Europese eenheidsmarkt. Maar ook daar slepen de Britten met de voeten.
Barnier waarschuwde ook dat de samenwerking rond veiligheid en terrorisme ernstig gevaar loopt omdat Londen niet bereid is de Europese privacyregels te volgen en op geen enkele manier het gezag van het Europees Hof van Justitie wil erkennen.
De Britten erkennen dat er nauwelijks vooruitgang is gemaakt, maar zij leggen de verantwoordelijkheid bij Europa. Volgens Londen zijn de voorwaarden die Brussel verbindt aan een vrijhandelsakkoord te streng.
Blufpoker
De vraag is natuurlijk of de Britten alleen maar een spelletje blufpoker spelen. Het probleem is dat er eigenlijk geen tijd meer is om dat nog lang te blijven doen. ‘Het Verenigd Koninkrijk kan niet weigeren de overgangsperiode te verlengen en tegelijkertijd het onderhandelingstempo over heel belangrijke zaken vertragen’, aldus Barnier. ‘De klok tikt, meer dan ooit.’