‘We riskeren heel wat jongeren volledig kwijt te raken’
Sommige scholen nodigen jongeren uit kwetsbare thuissituaties actief uit op school. Het katholiek onderwijs roept de rest van de scholen op hun voorbeeld te volgen. ‘We zullen kwetsbaarheid ruimer bekijken.’
‘Het blijft toch een triest gezicht, zo’n lege school. Alle begrip natuurlijk, gezondheid primeert. Maar het blijft zielig.’ Helemaal leeg is de speelplaats van de basisschool Heilig Hart Heverlee niet. ‘We vangen hier elke dag tientallen kinderen op’, zegt directeur Nathalie Leblanc. Dat zijn er beduidend meer dan voor de paasvakantie. Toen ging het om enkele kinderen van ouders die werken in essentiële sectoren.
Wat is er veranderd? De groep van kwetsbare kinderen in de noodopvang is ferm uitgebreid. Niet omdat de kinderen de school opzochten, maar omdat de school de kinderen opzocht. Dat scholen sluiten doet alle kinderen pijn, maar kinderen in kwetsbare thuissituaties nog meer.
Taken en oefeningen
De eerste weken afstandsonderwijs verliepen goed, vertelt zorgcoördinator Nathalie Smet. Via leerkrachten, de jeugdzorg, de CLB’s, thuisondersteuning en jeugdwerkers liepen steeds meer signalen binnen dat het dreigde mis te lopen bij een groep leerlingen. Onder meer bij sommige anderstalige leerlingen, die ongeveer een derde van de leerlingen op basisschool Heilig Hart uitmaken, en leerlingen uit kansarme milieus liep het afstandsonderwijs niet van een leien dakje. ‘Anderstalige ouders kunnen kun kinderen niet altijd even goed helpen bij huiswerk’, zegt Smet.
Toen duidelijk werd dat leerkrachten nieuwe leerstof moesten geven, veranderde de school het geweer van schouder. Ze identificeerde een zeventigtal leerlingen in een moeilijke thuissituatie en nodigde hen uit om twee halve dagen per week op school – onder begeleiding – taken en oefeningen te maken. Een vijftigtal ouders accepteerde, andere weigerden wegens angst voor het virus.
Om die extra kinderen op te vangen, moest de school meer leerkrachten inschakelen. ‘Alle leerkrachten sprongen op de kar’, zegt Leblanc tevreden. ‘Per vier leerlingen hebben we een leerkracht nodig. Die leerkracht moet de kinderen begeleiden en de preteaching voor andere leerlingen verzorgen.’
De leerlingen krijgen ook begeleiding van leerkrachten zoals Larissa Motmans. Hoewel ze niet echt actief lesgeeft, doet Motmans nu wat leerkrachten vanaf 15 mei zullen doen: in de klas staan met respect voor social distancing. Als ze uitleg geeft aan de kinderen, houdt ze nauwgezet anderhalve meter afstand. ‘Maar tussen de kinderen is die social distancing veel moeilijker te handhaven.’
Urgentie groeit
De basisschool in Heverlee is niet de enige school die beseft dat de categorie ‘kinderen uit een kwetsbare thuissituatie’ dringend aan herziening toe is. Katholiek Onderwijs Vlaanderen adviseert scholen voortaan om die groep actief uit te breiden. ‘De urgentie neemt toe’, zegt directeurgeneraal Lieven Boeve. ‘We riskeren anders dat we heel wat jongeren volledig kwijt zijn. We moedigen scholen aan om die jongeren uit te nodigen op school en een aantal uur te begeleiden.’
De vraag blijft waarom de groep kwetsbare kinderen vanaf het begin relatief klein was in de noodopvang. ‘Sommige kwetsbare situaties worden gewoon een stuk duidelijker. Voor de paasvakantie gingen velen ervan uit dat de scholen na de paasvakantie snel konden opstarten. We zullen op een andere manier naar kwetsbaarheid kijken en die groep ruimer interpreteren. Anders dreigt voor die leerlingen onherstelbare leerachterstand.’
‘Ik ben er mij van bewust dat er heel wat ouders heel graag zouden willen dat hun kind hier ook is’, zegt Leblanc. ‘Maar we maken een duidelijke keuze voor onze sociaaleconomisch zwakke kinderen. Ik denk dat ouders daar wel begrip voor hebben.’
‘We maken een duidelijke keuze voor sociaaleconomisch zwakke kinderen’
NATHALIE LEBLANC Directeur Heilig Hart Heverlee
‘We moedigen scholen aan kwetsbare jongeren uit te nodigen en enkele uren te begeleiden’
LIEVEN BOEVE
Kahtoliek Onderwijs Vlaanderen
‘Misschien moeten we eens niet applaudisseren voor de zorgverleners, maar voor de volledige bevolking die al weken in haar kot zit. Voor allen die hun uiterste best doen, de regels netjes volgen en het daar verdomd lastig mee hebben’, zegt spoedarts Tania Desmet (33), die voor haar dienst de coronacrisis coördineert. Ze is licht teleurgesteld in de persconferentie van de Nationale Veiligheidsraad van vrijdag. ‘Er is te weinig aandacht voor de mensen die hard hun best doen. Het woordje “idem” (aan de vorige fase, red.) was het meest beladen woord in die eindeloze powerpoint. Ik vind het pijnlijk dat een gebrek aan sociaal contact bijna vanzelfsprekend wordt. Mentaal welzijn lijkt bijzaak.’
‘Het aantal covidpatiënten gaat voorlopig in dalende lijn. Zoals Marc Van Ranst aangeeft, is dit misschien het enige moment om kort en in beperkte mate familieleden te zien. Als er een tweede piek komt, na de versoepeling van de maatregelen, kan dat weer maanden onmogelijk zijn. Het valt me zwaar dat velen, vooral grootouders, hierin geen perspectief hebben.’
Schipperen
Zijn de ziekenhuizen klaar voor de versoepeling? ‘De meeste hebben weer ademruimte, maar de helft van onze bedden op intensieve zorg is nog bezet met patiënten met luchtwegaandoeningen. Het is een complex virus, en patiënten blijven uitzonderlijk lang liggen. Ik las dat Axel Daeseleire tien dagen in coma lag. Dit kan bij velen oplopen tot weken. Dat hypothekeert het aantal bedden.’
Ook de heropstart van de planbare zorg blijft een moeilijke oefening. ‘De reguliere zorg heropstarten en een tweede covidpiek opvangen, kunnen we niet combineren. Dat wordt schipperen.’
Vrijdag speelde pianist Jef Neve drie keer een halfuur in het UZ Gent: op intensieve zorg, de cohorteafdeling en buiten aan de spoeddienst. ‘Dat had een enorme impact’, zegt Desmet. ‘Veel personeel stond te luisteren, op anderhalve meter afstand van elkaar en deels verborgen achter mondmaskers. Het was muisstil. Velen waren zichtbaar geëmotioneerd. Alle mogelijke disciplines en beroepsgroepen stonden door elkaar in een mix van uniformen. Jef heeft met de grootste zorg een aantal passende stukken uitgekozen. Hij heeft veel losgemaakt bij het personeel, zegt Desmet. ‘Voor velen was dit het meest deugddoende halfuur sinds de lockdown.’
Annie en haar man in hun