Rechters tonen zich bondgenoot van regering

Voor het eerst boog de rechterlijke macht zich over de historisch ingrijpende coronamaatregelen. De Raad van State toont zich uitzonderlijk mild voor de regering. ‘De Raad begeeft zich op glad ijs.’

Laat op maandagavond velde de Raad van State, als hoogste administratieve rechtbank de waakhond van de uitvoerende macht, zijn arrest in het kort geding dat aangespannen werd door het bedrijf Stihl (DS 28 april). Samen met zijn sectorfederatie Fedagrim klaagde de tuinmachinefabrikant aan dat algemene doehetzelfzaken, die ook tuingereedschap verkopen, de deuren al mogen openen en gespecialiseerde tuinbouwzaken niet. Het arrest biedt het eerste inzicht in de wettigheid van de ongeziene coronamaatregelen die de overheid tot nu toe nam.

1.

Is het niet discriminerend dat doehetzelfzaken open mogen en gespecialiseerde winkels niet?

Dat was precies het belangrijkste argument van Stihl: de schending van het gelijkheidsbeginsel. Stihl vond dat de overheid geen redelijke en objectieve verantwoording had voor het onderscheid. Het bedrijf vond dat de afstands en andere gezondheidsregels in speciaalzaken minstens even goed konden worden gehandhaafd. De auditeur van de Raad, die de rechters advies geeft, volgde Stihl in die redenering en oordeelde dat er inderdaad sprake was van discriminatie. Maar de Raad van State volgde dat advies – uitzonderlijk – niet.

2. Waarom geeft de Raad van State de regering gelijk?

Gezien ‘de dringende bestrijding van een ongeziene en meest ernstige (internationale) gezondheidscrisis’ gunt de Raad de regering buitengewoon veel ruimte – ‘de meest ruime discretionaire beoordelingsbevoegdheid’. Een ‘opmerkelijke’ formulering, zegt Toon Moonen, professor publiek recht (UGent). ‘De Raad toont zich erg terughoudend.’

De Raad vindt de ongelijke behandeling van de verschillende winkels redelijk en proportioneel. Daarvoor verwijst het rechtscollege vooral naar het wetenschappelijke advies dat de regering voor de beslissing inwon. Dat advies vermeldt de nood om ‘zo veel mogelijk de maatregelen te handhaven’, maar waarschuwt tegelijk voor de sociale ge volgen van isolatie.

Daarom was het voor de overheid

Een in SintPietersLeeuw bij de heropening op 20 april.

‘Vermoedelijk vroeg de Raad van State zich af wat het gevolg zou zijn van een schorsing voor de exitstrategie’

TOON MOONEN

Professor grondwettelijk recht (UGent)

‘niet onredelijk’ te kiezen om ‘zinvolle binnen en buitenactiviteiten’ in of rond het huis toe te laten, zegt de Raad. De limiet op het aantal winkels leidde ertoe dat de verplaatsingen en te controleren plaatsen beperkt bleven.