Als de consumptieketen stokt, is er overal chaos

Eén miljard wijnflessen. Laat dat getal maar even bezinken. Giet die flessen leeg, en je hebt een wijnplas zo groot als een binnenmeer. Dat is exact wat er nu bij de Europese wijnboeren dreigt te gebeuren. Door het sluiten van zowat alle restaurants en het opdrogen van de export door de coronacrisis, dreigt er na dit oogstseizoen een gigantisch wijnoverschot. Een ‘wijnplas’ die zo snel groeit dat de meeste wijnboeren de extra flessen niet meer in hun overvolle kelders zullen kunnen stockeren. Waardoor de prijzen in het najaar spectaculair dreigen te zakken. Zoals recent gebeurde met ruwe olie, weet u wel.

Nu heb ik zelf nog wel plaats in mijn wijnkelder voor enkele gratis flessen chianti, cava of champagne, maar de Franse, Italiaanse en Spaanse wijnboeren zien dat liever niet, meldt Politico. Om negatieve prijsschokken te vermijden, vragen ze Europa om de overtollige wijn te mogen verwerken tot ... ethanol. Of beter: de wijnboeren willen dat zelf doen, maar ze vragen aan de EU 350 miljoen euro aan subsidies om dat te bekostigen. Zo niet dreigen de wijnboeren financieel ‘gewurgd’ te worden.

Waarom? Dat komt omdat we leven in een wereld van logistieke infrastructuren, waarlangs alles just in time geleverd wordt. Zonder dat we beseffen dat er daardoor permanent een zwaard van Damocles boven ons hoofd hangt. Niet alleen reizen via deze aanvoerlijnen over de hele wereld stukje DNA – en dus virusdeeltjes – mee. Eens er zand in de global supply chain raakt, zijn de gevolgen onderaan de keten vaak pijnlijk en pervers.

Just in time heeft namelijk een donker kantje. Het voordeel: fabrikanten hebben minder kostbare voorraden nodig en kunnen flexibeler produceren. Het nadeel: eens de wereldwijde consumptieketen stokt, valt alle flexibiliteit weg en heb je diezelfde voorraadruimte broodnodig. Is die er niet, dan worden oogsten de grond in gedraaid en onverkochte voorraden vernietigd. De wijnboeren staan dan ook niet alleen met hun noodkreet. Ook de melkboeren in de EU kampen met een melkoverschot (dat ze verwerken tot melkpoeder en boter) en de aardappelboeren hebben 750.000 ton frietaardappelen te veel (en vragen ons twee keer per week friet te eten).

In de VS is de chaos zo mogelijk nog groter. Minstens twintig grote slachterijen en industriële vleesverwerkers moe(s)ten daar al om gezondheidsredenen de deuren sluiten, wat lager in de productieketen tot pijnlijke scènes leidt. Boeren kunnen hun vetgemeste dieren niet langer kwijt en moeten daardoor verregaande maatregelen nemen. Zo getuigt een boer uit Iowa, Al Van Beek, op CNBC dat hij zo’n 7.500 ongeboren biggen via een spuitje liet aborteren. Hetzelfde dreigt te gebeuren met miljoenen runderen en kippen (die vaak vergast worden), waarschuwde John Tyson, de voorzitter van vleesgigant Tyson Foods, eerder al in de New York Times. Want het zal tijd vergen vooraleer de vleesproductie in de VS zich aan de nieuwe coronarealiteit zal kunnen aanpassen. Waardoor er –paradoxaal genoeg– binnenkort zelfs lege rekken kunnen opduiken in de voedingswinkels.

De Europese wijnboeren vragen de EU geld om 1 miljard flessen wijn te verwerken tot ... ethanol