Als ook mei slecht wordt, wordt onze friet veevoer
Aardappelbedrijven die zwaar geïnvesteerd hebben, komen in geldnood. De eerste ontslagen zijn al gevallen. Bij Mydibel moeten twintig mensen vertrekken.
‘De maand april was catastrofaal slecht. Als mei even slecht wordt, zullen er bedrijven in geldnood komen’, zegt Romain Cools van sectorfederatie Belgapom. De sector waarschuwde al eerder dat de aardappelen niet meer verkocht geraken, nu horeca, scholen en bedrijfsrestaurants dicht zijn. De sector vraagt voor het eerst Europese steun.
Niet alleen de telers worden hard getroffen, ook de verwerkende bedrijven komen in de problemen. ‘Onze activiteit is met de helft gezakt’, zegt Marc Van Herreweghe, de ceo van Mydibel uit Moeskroen. De crisis slaat bij hen nog zwaarder toe, omdat ze voor 70 procent aan de foodservice leveren. Slechts 3 procent van hun omzet is bestemd voor de Belgische markt bestemd. ‘De wereld zit op slot’, zegt Van Herreweghe.
Fors geïnvesteerd
In de sector vallen de eerste ontslagen. Bij Mydibel gaat het om twintig werknemers die al tijdelijk werkloos waren. Een deel van hun opzegtermijn wordt dus betaald door de overheid. De vakbonden hebben erop aangedrongen dat de werknemers die daardoor verlies lijden, gecompenseerd zouden worden. Het omwegje via de staat bij het ontslag stuit op kritiek, zoals ook Schoenen Torfs al mocht ervaren.
‘Het gaat maar om enkele ontslagen. We stellen meer dan 700 mensen tewerk en als de helft van je omzet wegvalt, dan moet je schakelen’, zegt Van Herreweghe. De vakbonden erkennen dat het bedrijf het financieel lastig heeft, het gevolg van forse investeringen. ‘We zijn een fabriek aan het bouwen die in september operationeel moet zijn, en we investeren sterk in digitalisering. Alles samen vormt dat een investeringsplan van 90 miljoen euro’, zegt Van Herreweghe.
Voor niets gekweekt
‘In de sector is enorm op volume ingezet, maar de marges zijn laag’
ROMAIN COOLS Sectorfederatie Belgapom
Bij de grote spelers in de sector horen Agristo, Clarebout Potatoes en Lutosa (McCain). Volgens Cools heeft de sector de afgelopen vier jaar voor 1,6 miljard geïnvesteerd. ‘Er is enorm op volume ingezet maar de marges zijn laag. Als ook mei slecht wordt, zullen verschillende bedrijven een overbruggingskrediet moeten vragen.’ Mydibel is een van de bedrijven die een gewaarborgde banklening vragen, zegt Van Herreweghe. ‘We hebben een goede relatie met onze bankiers.’
Toch is de schade in de sector ongezien. De telers zouden er 125 miljoen bij inschieten. Wie aardappelen teelt voor de vrije markt, en dus geen contract heeft met een verwerkingsbedrijf, teelt aardappelen waar hij mogelijk niets voor krijgt. 750.000 ton aardappelen zal zo niet verwerkt geraken. ‘Wij zullen wel de afspraken met de telers respecteren. Dat gaat om 1miljoen ton aardappelen’, zegt Cools.
Door het grote aanbod en de ingeklapte vraag is er een tekort aan opslagcapaciteit. De aardappelen zullen mogelijk als veevoeder gebruikt worden of verwerkt tot groene stroom.