Driehonderdduizend jaar oude stok werpt nieuw licht op jacht voorouders
Eenden, ganzen en konijnen hadden in de steentijd in het toen moerassige Schöningen in Duitsland een geduchte vijand aan onze voorouder, de ‘Homo heidelbergensis’.
Onze verre voorouder joeg niet alleen met speren op zijn prooi, maar ook met een soort boemerang. Dat blijkt uit onderzoek dat deze week verscheen in Nature Ecology and Evolution. Onderzoekers van de Universiteit Luik en de Universiteit van Tübingen beschrijven in dit wetenschappelijke tijdschrift de vondst van een driehonderdduizend jaar oude stok van spar van 64,5 centimeter lang. De stok is licht gebogen en naar de aangepunte uiteinden toe afgeplat. ‘Hij heeft een perfecte vorm om als een werpstok gegooid te worden’, zegt archeologe Veerle Rots (Universiteit Luik) die het wapen onderzocht.
De vergelijking met een boemerang gaat een beetje mank. Het was niet de bedoeling dat de stok terugkwam. Maar hij werd waarschijnlijk wel als een boemerang
Ook verre ganzen waren niet veilig voor onze verre voorouder.
gegooid, waarbij hij snel roteerde om zijn middelpunt. De werpstok lijkt erg op een wapen – de killing stick – dat vroeger veel door Aboriginals in Tasmanië werd gebruikt om dieren op grote afstand mee te verwonden of te doden.
‘Het is de eerste keer dat een dergelijk wapen uit de steentijd is
gevonden’, vervolgt Rots. ‘We vinden zelden houten voorwerpen uit die tijd. Het is zo goed bewaard gebleven doordat het lange tijd in de vochtige ondergrond aan de rand van een meer met een hoge zuurtegraad heeft gelegen.’
‘De vondst levert een heel nieuw inzicht op. We weten nu dat
‘De stok is zo goed bewaard gebleven door de vochtige grond aan de rand van een meer met een hoge zuurtegraad’ VEERLE ROTS
Universiteit Luik
Een stok van spar van 64,5 cm. onze voorouders in de steentijd drie soorten jachtwapens gebruikten: werpsperen om dieren op kleine afstand mee te doden, steeksperen om dieren van zeer dichtbij mee dood te steken en werpstokken om prooien vanop grote afstand mee uit te schakelen.’
Honderd meter
Behalve om mee te verwonden, diende de stok mogelijk ook om grotere dieren, zoals paarden, een bepaalde kant op te drijven. Op de vindplaats, een archeologische site die is blootgelegd voor bruinkoolwinning, troffen de onderzoekers namelijk ook talloze paardenresten aan. ‘We denken dat de Homo heidelbergensis geregeld een paard het moeras in joeg, waarna hij het makkelijker kon benaderen en van dichtbij kon doden met speren.’
De onderzoekers hebben het wapen gescand en gaan er een driedimensionale replica van maken om mee te experimenteren. ‘Afgaande op de vorm van de stok verwachten we dat hij tot op een afstand van zo’n dertig tot misschien wel honderd meter effectief als wapen kan dienen.’