Beursmalaise zal duren tot 2023
DE KOERSCOMMISSARIS
De beurs reflecteert de kringloop der menselijke emoties. Een typische beurscyclus bestaat uit vier fasen, van A tot D, waarna A weer aan de beurt is en de hele kringloop herbegint. Als we weten in welke fase de beurs zich bevindt, weten we dus in theorie wat er nadien komt. In de praktijk weten we dat jammer genoeg vaak pas achteraf.
Ik onderzocht in 2006 de emotionele fasen van de Brusselse beurscyclus sinds 1979. Tijd om te checken waar we ons nu, eind april 2020, bevinden. In fase 4 van cyclus 4 blijkt. De huidige coronapaniek als de logische, laatste acte van de vierde gemoedscyclus. Maar is dat wel zo? Ik definieerde de vier fasen als volgt.
1. Ontreddering. De vertwijfeling. Beleggers haken massaal af na een forse correctie.
2. Vertrouwen. De wedergeboorte. Onzekerheid en pessimisme ruimen plaats voor hoop. We krijgen weer oog voor de positieve aspecten van de beurs en het leven.
3. Overdrijving. Het vertrouwen groeit en blijft maar groeien, tot het uitmondt in een almaar minder standvastig enthousiasme.
4. Paniek. Een verkoopgolf trekt over de markten, versterkt zichzelf en richt schade aan in de portefeuilles van de beleggers. Waarna we opnieuw in fase 1 belanden.
Vertrouwen of paniek
De cyclus herhaalt zichzelf telkens weer, ongeveer om de tien jaar (zie tabel).
De eerste drie cycli, van 1979 tot 2009, zijn proper gedefinieerd en geklasseerd. De vertrouwensfase duurt doorgaans het langst: vier à vijf jaar. De paniekfase is meestal relatief kort, ook al lijkt die altijd lang te duren als we erin zitten. Vraag een doorgewinterde belegger welke winter volgens hem het langst duurde, en hij antwoordt ongetwijfeld: die van 20082009.
Dat vertrouwen langer duurt dan paniek, en overdrijving ongeveer even lang duurt als ontreddering, is de reden waarom het voor de langetermijnbelegger zo goed toeven is op de beurs.
Tenminste, dat was het geval tot de start van de huidige cyclus, in 2009. Maar is dat nog steeds zo? Waren 20162019 echt jaren van overdrijving? Het voelde beslist niet zo aan. De laatste maanden van 2018 waren zelfs uitgesproken somber, met al die handelssancties. En zitten we nu in de fase van paniek? Een maand geleden beslist wel, maar sindsdien presteert de beurs alsof de coronamiserie haast volledig opgelost is.
Veel capriolen
Het is geen sinecure om een beurscyclus te spotten als je er middenin zit.
Stel dat we, met de komst van corona in februari, inderdaad van fase 3 (overdrijving) naar fase 4 (paniek) gingen, dan ziet het er echt niet goed uit. Vooreerst omdat een paniekfase doorgaans langer dan een maand duurt. Ten tweede omdat de daaropvolgende fase van ontreddering in de regel minstens twee jaar, maar meestal drie jaar duurt.
Moeten we ons opmaken voor een beursmalaise tot en met 2023? Laat ons het antwoord zoeken in de recente koersbewegingen. Van 17 februari tot 16maart 2020 totterde de Bel20index meer dan 40% omlaag, een waarlijk unieke buiteling. Sindsdien is er evenwel alweer 27% bij. De ruime helft van het coronaverlies is dus goedgemaakt.
We zien drie mogelijke verklaringen voor die capriolen.
Eén: de paniekfase is wel degelijk
begonnen, en is nog niet ten einde. De mooie beursprestatie van de voorbije vijf weken is een dead cat bounce, een stuitering na een val van grote hoogte, zonder energie voor een duurzaam herstel. Een tweede buiteling, in de komende weken of maanden, is in aantocht. Pas daarna zijn we klaar voor de volgende fase, de eerste van de vijfde cyclus. En die is dus ook niet leuk: ontreddering en wantrouwen kunnen jarenlang duren.
Twee: dit is geen paniekfase. Ook in 1987 maakten de beurzen een uitschuiver vanjewelste. Die legendarische uppercut bleek later het einde van de vertrouwensfase en het begin van de overdrijvingsfase in te luiden. Dat zou natuurlijk wél leuk zijn. En plausibel, want het vreemde aan deze beurscyclus
is dat de overdrijvingsfase eigenlijk ontbreekt. Van 2012 tot midden 2015 zaten we duidelijk in een sfeer van toenemend vertrouwen, maar sindsdien geraakt de globale Brusselse beursindex, de Belgian all shares return, geen meter meer vooruit. Was de crash van vorige maand dan een oefening in reculer pour mieux
sauter, en hebben we eindelijk recht op enkele overdrijvingsjaren? Dat is alvast onze favoriete verklaring.
Drie: deze cyclus ligt in de knoop, want de wereld is ingrijpend veran
derd. Veel evolutiehistorici zien 2016, met de terreuraanslagen, de Brexit en de verkiezing van Trump, als de start van een nieuwe maatschappij, gekenmerkt door minder vrijheid, minder verdraagzaamheid, geen ruimte voor overdreven optimisme en des te meer voor vertwijfeling. Volgens deze redenering werd de fase van overdrijving gewoon overgeslagen. De Brusselse beurs werd jarenlang gekenmerkt door ontreddering, met aan het einde een paniekaanval in maart. Wat volgt? Opnieuw ontreddering? Of staat er zelfs in deze nieuwe maatschappij een limiet aan de dosissen ontreddering?
Wat zullen we doen?
Welk van de drie scenario’s wordt het? Allicht een combinatie. Jawel, we krijgen nog een tweede paniekaanval in de komende weken of maanden. In de vierde cyclus ontbreekt inderdaad de overdrijvingsfase. En hoewel we sinds midden 2015 een fase van vertrouwen te goed hadden, kregen we ontreddering, en dat is niet eerlijk.
Klutsen we alles bij elkaar, dan weten we wat ons te doen staat. Voorzichtig beginnen te kopen, gespreid, één aandeel per maand, in de veronderstelling dat de koersen van hieruit flink lager zullen duiken alvorens ze nog jarenlang veel flinker zullen stijgen.
Pierre Huylenbroeck is de uitgever van Mister Market Magazine. Elke maand houdt hij een beursfenomeen tegen het licht.
‘Hebben we nu eindelijk recht op enkele overdrijvingsjaren? Dat is alvast onze favoriete verklaring’
PASCAL DENDOOVEN
Het aantal hypotheekleningen (zonder herfinancieringen) zakte in het eerste kwartaal met 23 procent, tot 48.000. In totaal werd voor 6,3 miljard euro aan nieuwe woonleningen verstrekt (24%). In dat cijfer zitten al twee weken lockdown verwerkt. Johan Van Gompel, senior economist bij KBC Bank, verwacht een nog grotere impact in het tweede kwartaal. ‘Doordat er niet veel verkopen doorgingen, kregen we een dunne markt met volatiele prijzen.’
Het derde kwartaal is traditioneel rustiger in de huizenverkoop. ‘Misschien zullen we nu een inhaalbeweging zien’, denkt Van Gompel. Hij verwacht dat er dit jaar een einde komt aan de stabiele woningmarkt waarbij de prijzen alleen maar stegen. Zelfs tijdens de financiële crisis was er weinig correctie. Afgelopen jaar stegen de woningprijzen in België nog met 4 procent, met een versnelling in de tweede jaar
helft. In Europa namen de prijsstijgingen af. Van Gompel verwacht dat de woningprijzen dit jaar met 3 procent en in het slechtste geval met 6 procent kunnen dalen. Veel zal afhangen van de houding van de beleggers. Zijn ze ontmoedigd door de schommelende beursprijzen en kopen ze vastgoed als belegging? ‘Daardoor zou de correctie kunnen uitblijven.’ In het derde kwartaal was het Belgische vastgoed al 6 procent overgewaardeerd. ‘Hoe meer die overwaardering oploopt, hoe groter de kans op een sterke prijscorrectie’, zegt Van Gompel.
‘De stabiliteit op de woningmarkt is voorlopig voorbij’
JOHAN VAN GOMPEL Senior economist KBC