Mondmaskerdeal tussen regering en supermarkten onder vuur
Vanaf vandaag mogen supermarkten weer chirurgische mondmaskers verkopen. Aan die beslissing ging stevig getouwtrek en een deal met de overheid vooraf. ‘Ze zijn gezwicht voor chantage’, zegt de apothekersbond misnoegd.
Vanaf vandaag mogen supermarkten weer chirurgische mondmaskers verkopen. Dat was sinds 23 maart verboden omdat de mondmaskers voorbehouden moesten blijven voor de zorgsector. Maar intussen zijn er volgens de regering al zodanig veel leveringen onderweg dat de mondmaskers ook voor gewone burgers beschikbaar worden.
In principe is dat nochtans niet nodig. ‘De bevolking wordt in de eerste plaats aangeraden een textielmasker te dragen’, benadrukt minister Philippe De Backer (Open VLD). Die zijn in tegenstelling tot de chirurgische mondmaskers ook herbruikbaar.
Toch krijgen de supermarkten groen licht om hun eigen stock aan mondmaskers te verkopen. ‘Zo kunnen we zo snel mogelijk zo veel mogelijk mensen bedelen’, zegt De Backer. Ook de handelsfederatie Comeos benadrukt dat supermarkten op termijn willen overschakelen naar stoffen mondmaskers, ‘maar hiermee kunnen we mensen toch al een eerste aanzet geven’. De prijs per masker zal normaal gezien niet meer zijn dan 1 euro en de kleine winstmarge gaat naar een goed doel. Toch heeft de apothekersbond serieuze vragen bij de beslissing van de regering.
‘Lobbying’
Lieven Zwaenepoel, de woordvoerder van de Belgische koepelfederatie van apothekers (APB), heeft het onomwonden over ‘zwichten voor chantage’. In eerste instantie wilde de regering gratis chirurgische mondmaskers laten verdelen onder de burgers via de apotheken. Ze zou daarvoor ook een aanzienlijke stock opkopen van de groothandel, die zelf altijd mondmaskers is blijven bestellen. Van dat plan werd uiteindelijk afgestapt.
De reden? ‘Omdat ze zelf niet mochten verkopen, dreigden de leden van Comeos er afgelopen week mee om de tientallen miljoenen mondmaskers naar het buitenland te versassen in plaats van ze aan de Belgische overheid te verkopen’, zegt de apothekersbond. ‘De regering is nu duidelijk gezwicht voor de druk van de grote commerciële actoren.’
Zwaenepoel wijst er daarbij ook op dat de regering de mondmaskers van de retail in tijden van schaarste al had kunnen opvorderen, maar dat nooit deed ‘omdat de regering ook afhankelijk is van die retail om zelf grote bestellingen te kunnen plaatsen’.
Hij krijgt daarbij de steun van NVAKamerlid en apotheker Kathleen Depoorter. ‘Tot voor kort waren de mondmaskers alleen nog beschikbaar op voorschrift. Ook voor de controle op de kostprijs en het juiste gebruik van de mondmaskers waren de apothekers een logische keuze. Lobbying lijkt mij de enige mogelijke reden te zijn waarom dat nu niet meer zo is.’
Afspraken met overheid
De apothekers zien hun monopolie op de verkoop wegvallen, wat de scherpe reactie deels verklaart. In regeringskringen wordt de chantage ook ontkend en wijzen ze ook op het stevige financiële plaatje, onder meer omdat de apothekers dagpremies vroegen voor de verkoop.
Maar het klopt ook dat de regering niet zomaar het licht op groen zette voor de supermarkten. Ze maakte daarbij ook duidelijke afspraken met Comeos. Zo gaan de supermarkten tegelijk het engagement aan om straks wekelijks miljoenen maskers door te verkopen aan de overheid om een strategische stock aan te leggen. De overheid krijgt ook een kooprecht om in nieuwe schaarste als eerste hun stock te kunnen opkopen.
Bij Comeos wijzen ze daarbij op de ‘maatschappelijke rol’ die ze willen vervullen en reageren ze verbolgen op de beschuldigingen. ‘We hadden in tijden van schaarste nog stocks liggen voor eigen personeel. Maar we hebben nooit verkocht aan het buitenland. Dat klopt echt niet’, zegt woordvoerder Hans Cardyn.
Hij benadrukt dat ook andere Europese landen mondmaskers verkopen via de supermarkten. ‘Wij waren daar zelfs zelf geen vragende partij voor, maar onze efficiënte logistiek kan helpen om de burgers en het zorgpersoneel te bevoorraden.’
‘Omdat ze zelf niet mochten verkopen, dreigden de leden van Comeos ermee om de mondmaskers naar het buitenland te versassen’
LIEVEN ZWAENEPOEL
Belgische koepelfederatie apothekers (APB)
worden nu ook voor gewone burgers beschikbaar.