‘Als iedereen zich vastklampt aan zijn fiscaal voordeeltje, verandert er nooit iets’
De Hoge Raad van Financiën slaagde er niet in een blauwdruk voor een nieuwe personenbelasting te maken. ‘Sommigen kunnen onmogelijk met open vizier kijken.’
De fiscus stelt vandaag officieel de belastingaangifte voor waarin u zich de komende maanden mag verdiepen. Opnieuw zal blijken wat voor een doolhof die personenbelasting is. Maar een uitweg uit dat doolhof is nog lang niet in zicht. Als de experts er al niet in slagen om de ideologische loopgraven te verlaten, voorspelt dat weinig goeds voor de politiek. ‘Zolang iedereen zich blijft vastklampen aan zijn fiscale voordeeltje, zal er nooit iets veranderen’, zegt Mark Delanote, lid van de Hoge Raad van Financiën.
Hoe kijkt u naar het rapport over de personenbelasting waaraan u meewerkte?
‘Ontgoocheld. Het bevat veel interessante lectuur, maar zonder conclusie blijft het een onvoltooid werk. Als we tot een uniform gedragen en uitgerekend voorstel waren gekomen, had het rapport politiek gewicht gehad. Dan was er al veel meer politieke lef nodig geweest om het onderuit te halen. Nu vrees ik dat politici er alleen op zullen wijzen dat de experts er niet uit raakten, om het rapport vervolgens verticaal te klasseren.’
Het klopt wel dat jullie meerderheids
‘Onze hele fiscaliteit steunt op een verdeelenheersstrategie’, zegt Mark Delanote. ‘We hebben nog het geluk dat een rechter soms ingrijpt.’
standpunt – een ‘dual income tax’ – niet werd becijferd.
‘Wij hadden niet liever gehad dan dat het uitgetekende scenario doorgerekend werd. Laten we toch met een open vizier berekenen hoeveel de belastingtarieven kunnen dalen als we bijvoorbeeld de werkelijke huurinkomsten of meerwaarden op effecten belasten en het gros van de fiscale koterijen schrappen. Maar een aantal experts heeft zich daar altijd tegen verzet en dreigde zelfs om het hele proces op te blazen. De discussie werd uiteindelijk zodanig bits dat er niets werd berekend. Het is dan wel flauw om nadien met dat argument te schermen. Sommige experts zijn blijkbaar zo overtuigd door hun eigen (politieke) ideologie dat ze onmogelijk nog met een open vizier naar een hervorming kunnen kijken.’
Bent u bijvoorbeeld voor een meerwaardebelasting of het werkelijk belasten van huurinkomsten?
‘Dat meerderheidsstandpunt was op zich al een compromis. Ook daarin zijn uiteraard bepaalde politieke ideeën verwerkt die niet per se iedereen deelt. Niet verwonderlijk dus dat het ook zaken bevat waarvoor ik niet meteen sta te springen, of waar ik op zijn minst toch graag eens de betrokken sector zou horen. Maar ik vind het geheel wel een zeer valabel voorstel om grondig door te rekenen en eventueel aan te passen.’
Is hier sprake van politieke invloed?
‘Daar lijkt het wel sterk op. Veel in de HRF wordt meteen politiek geduid, waardoor het erg moeilijk werken is. Twee economen van de Nationale Bank hadden voor ons een studie gemaakt over hoe een optimale belasting er moet uitzien. Als jurist heb ik daar veel uit geleerd, maar ook die studie viel bij sommigen moeilijk. Dus werd een compromis à la belge gesloten. De studie wordt nu gepresenteerd als een voorbeschouwing, waardoor ze officieel geen deel uitmaakt van het advies.’
Als de experts al ruziën, hoe kunnen we dan verwachten dat politici het eens raken over een grondige hervorming?
‘Onze hele fiscaliteit steunt volgens mij op een verdeelenheersstrategie. We hebben nog het “geluk” dat de rechter soms ingrijpt, zoals zeer recent nog met de regeling rond onbelast bijklussen (de regeling werd vernietigd door het Grondwettelijk Hof, red.). De lobbycultuur moet eruit. Op lange termijn zal het volk een echte hervormer dankbaar zijn. De politiek moet het gewoon doen. Dat is toch de leuze van een politieke partij, niet?’