Hoe progressief blijft Brussel na corona?
Nergens is het spanningsveld tussen economie en ecologie zo tastbaar als in Brussel – tot in de regering toe. De beloofde relance eist keuzes.
BRUSSEL I Ten laatste vandaag, de dag van het Irisfeest, zou Brussel eindelijk zijn begroting presenteren. Eén cijfer was al genoemd: voor mobiliteit zou het kleinste gewest een half miljard euro buiten de begroting houden, onder meer om metrolijn 3 aan te leggen. De progressieve ploeg van socialisten, ecologisten, Open VLD en Défi wilde pionieren met een ‘groene omslag’ en had daar veel geld voor veil. Maar toen brak de coronacrisis uit.
Sinds maart heeft de regering al ruim 300 miljoen onvoorziene euro’s moeten pompen in de strijd tegen covid19. Ministerpresident Rudi Vervoort (PS) maakt zich sterk dat het nog meer wordt (zie hiernaast). Terwijl de Brusselse economie door zwaar weer gaat, lijkt de ecologische transitie in een stroomversnelling te zijn geraakt. Dat wekt her en der wrevel op. De symbolen die het debat een emotionele lading geven, zijn aanwezig: de sluiting van het iconische Hotel Métropole aan het De Brouckèreplein versus de fietspaden van minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen). Kmo’s versus klimaat.
Jobs, jobs, jobs
In maart heeft de Brusselse economie ruim 600 miljoen euro verlies geleden, in april sijpelde er liefst 1,5 miljard euro weg, zegt Jan De Brabanter, secretarisgeneraal van de Brusselse ondernemersorganisatie Beci. De organisatie noemde de steunmaatregelen van de regering eerder al too little, too late en richtte zich vorige week in een vlammende open brief tot Van den Brandt en co. om haar bezorgdheid uit te drukken over de prioriteiten.
‘Terwijl een aantal groene dada’s wordt gerealiseerd, gaan bedrijven failliet’, licht De Brabanter tegenover De Standaard toe. ‘Dat is allemaal mooi in tijden van hoogconjunctuur, maar laat ons nu toch de juiste prioriteiten stellen. In Brussel zitten vooral dienstbedrijven, waaronder veel horeca, en we hebben het gevoel dat ze in de steek gelaten worden. Als er niet ingezet wordt op jobs, opleidingen en (fiscale) steun,
Brussel heeft nu wel meer fietspaden, zoals in de dreigt enorme schade. Vast staat dat het aantal werklozen in korte tijd zal verdubbelen.’
Volgens de Brusselse arbeidsbemiddelingsdienst Actiris is het werkloosheidscijfer in april voor het eerst in jaren gestegen, het aantal vacatures daalde met 44 procent.
Beci vindt een luisterend oor bij de liberale ministers Sven Gatz (Open VLD) en Bernard Clerfayt (Défi). Gatz nam al een reeks steunmaatregelen, maar dat neemt niet weg dat er sowieso ondernemingen zullen zijn die de coronacrisis níét zullen overleven.
New York Times
Veel Brusselaars – ook nietgroenen – zijn er evenwel van overtuigd dat het straks anders moet. Met meer nadruk op solidariteit en duurzaamheid, op open ruimte, op circulaire economie. De fietspaden en woonerven sluiten naadloos aan bij die verzuchting. Van den Brandt krijgt er lof voor tot in The New York Times. ‘Brussels going greener amid coronavirus crisis’, kopte de Amerikaanse krant maandag.
Economie en ecologie hoeven elkaar niet uit te sluiten, meent professor stadsstudies Eric Corijn (VUB). De coronacrisis biedt de Brusselse beleidsmakers ook een kans om de economie te lokaliseren en dus in te zetten op de korte keten. ‘De voorbije weken hebben mensen het onderscheid leren maken tussen noodzaak en luxe, zowel op het vlak van consumptiepatroon als op het vlak van verplaatsing. Dat zal nog wel enige tijd doorwerken. Als we straks allemaal een koffie gaan drinken in de lokale bar en niet in de Starbucks, kan de regering dat meenemen als criterium voor steun – en de gegroeide solidariteit als onderlegger gebruiken. En – dit voeg ik er als progressief aan toe – je kunt er zelfs een sociale component aan toevoegen door bijvoorbeeld telkens 10 procent aan de arme Brusselaars te geven.’
Huisvesting
De sociale factuur van de coronacrisis zal immers groot zijn in Brussel, dat weet iedereen. Er zullen niet alleen meer werklozen zijn, maar ook meer leefloners, dak en thuislozen, mensen in aren dat stemt ecologisten tevreden. Maar intussen gaan veel bedrijven
‘Als er niet ingezet wordt op jobs, opleidingen en fiscale steun, dreigt enorme schade’
JAN DE BRABANTER Ondernemersorganisatie Beci
‘De voorbije weken hebben mensen het onderscheid leren maken tussen noodzaak en luxe. Dat zal wel nog enige tijd doorwerken’
ERIC CORIJN
Professor VUB
klaagt de Brusselse ondernemersorganisatie Beci.