Ook recyclage van plastic is in crisis
Niemand wil nog gerecycleerd plastic, omdat het ‘verse’ goedkoper is. Gesorteerd plastic dreigt daardoor in de verbrandingsoven te eindigen.
Net nu plastic vaak in het straatbeeld opduikt, komt nieuw plastic door de
BRUSSEL I De olieprijs staat op een historisch dieptepunt. Goed nieuws voor wie een lagere brandstoffactuur in de bus krijgt, maar een ware ramp voor de sector van de kunststoffenrecyclage. Plastic wordt voornamelijk uit aardolie gemaakt. Nieuw, ‘vers’ plastic (‘virgin’ in vaktermen) produceren is door de lage prijs een stuk goedkoper geworden.
De bedrijven die gebruikt plastic recycleren, genieten dat voordeel niet. Integendeel, de vaste kosten voor inzameling en verwerking blijven even hoog. Het gevolg is dat het virginmateriaal beter in de markt ligt. De afnemers, die vaak zelf in lastige papieren zitten wegens de coronacrisis, zullen bij de herstart uiteraard voor het goedkoopste product kiezen. En door diezelfde crisis was de vraag al danig teruggevallen.
Het water staat vele Belgische bedrijven die in de verwerking van plasticafval actief zijn aan de lippen. ‘Ze zitten met de aanvoer van gesorteerd afval, maar kunnen het gerecycleerde materiaal aan de straatstenen niet kwijt’, zegt Maarten Geerts van de sectorfederatie Go4circle. ‘Het ingezamelde afval begint zich op te stapelen. Er zijn al contracten voor verwerking stopgezet. We vrezen voor faillissementen.’
Verplicht gebruik
‘Wij zijn in onze site in Lanaken van drie ploegen naar één ploeg geschakeld’, zegt Peter Brughmans van het recyclagebedrijf Van Werven, dat in zeven landen actief is. ‘We hadden gepland om dit jaar 200 miljoen kilogram harde plastics te kunnen verwerken. Denk aan tuinmeubelen, emmers, speelgoed. Dat hebben we al bijgesteld naar een derde. En dat terwijl onze opslagruimte vol ligt.’
De sector smeekt de gewestelijke overheden om steun. ‘Dat hoeft niet per se rechtstreekse steun te zijn’, zegt Geerts. ‘Het kan ook de vorm aannemen van overheidsmaatregelen die het gebruik van virginmateriaal ontmoedigen of omgekeerd, dat van gerecycleerd materiaal stimuleren of verplichten.’
Er zijn precedenten. Italië en het Verenigd Koninkrijk zetten heffingen in om vers materiaal duurder te maken. Italië overweegt om 450 euro op te leggen per ton, waarvan de prijs tussen 1.000 en 1.400 euro ligt. Het VK denkt aan 200 pond (zowat 228 euro).
Ook de Europese Unie zit op die lijn. Een richtlijn legt op dat er tegen 2025 25 procent gerecycleerd pet gebruikt moet worden in petflessen. Tegen 2030 moet er 30 procent gerecycleerd materiaal in alle plastic verpakkingen zitten.
Behalve uit een verplicht gebruik van gerecycleerd materiaal put Van Werven ook enige hoop uit de doelstellingen om minder afval te verbranden. Zo ontstaat een volume dat wel gerecycleerd móét worden.
Een lichtpuntje daarbij is dat producenvoordeliger uit. Slecht nieuws voor de plasticrecyclage. ten van frisdranken zich geëngageerd hebben om meer gerecycleerd materiaal te gebruiken voor hun petflessen. ‘Wij gaan ervan uit dat de meeste van hen dat engagement zullen aanhouden’, zegt Geerts.
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (NVA) laat weten dat het Vlaamse Kunststoffenplan 20202025 het gebruik van gerecycleerd materiaal aanmoedigt. Tegen 2021 moeten afvalzakken uit minstens 80 procent gerecycleerd materiaal bestaan. Voor de afvalcontainers moet dat 50 procent zijn. Ook voor de bouwsector wordt gedacht aan een minimum te gebruiken aandeel gerecycleerd materiaal bij openbare aanbestedingen.
Over de kop
De recyclagecrisis doet zich voor op een moment dat de burger steeds meer plastics in de blauwe zak mag stoppen en er in de recyclageparken bakken klaarstaan voor de harde plastics en zakken voor folie. Van liefst elf fracties kunststof wordt al een aparte inzameling opgelegd.
Diezelfde burger zal de gevolgen nog niet meteen aan den lijve ondervinden. Maar Kim Ragaert, professor materiaalkunde aan de UGent en gespecialiseerd in plasticrecyclage, houdt haar hart vast. ‘We hebben in dit land behoorlijk wat expertise opgebouwd inzake recyclage. Als gespecialiseerde, kleinere spelers over de kop gaan, dreigen we die te verliezen. En wat gaan we dan doen? Ons afval opnieuw over de wereld vervoeren?’
Sinds China zijn grenzen voor ons afval sloot, is uitvoer naar dat land alvast geen optie meer. Als er bedrijven over de kop gaan, is het niet ondenkbaar dat vroeg of laat dat ijverig gesorteerd plasticafval toch naar de verbrandingsoven moet, omdat er onvoldoende verwerkingsmogelijkheden zijn, voorspellen ze bij Van Werven. En dat terwijl de overheid dat verbranden net wil terugschroeven, onder meer om klimaatredenen.
‘We willen allemaal een nieuwe, circulaire economie’, zegt Peter Brughmans. ‘Maar die moet wel concurreren met de oude. Die profiteert van de schommelende olieprijs, wij niet. Er moet een manier gevonden worden om die twee te ontkoppelen. In die zin wordt deze crisis misschien een kantelpunt.’
‘We hoopten dit jaar 200 miljoen kilogram harde plastics te verwerken. Dat hebben we al bijgesteld naar een derde. En dat terwijl onze opslagruimte vol ligt’ PETER BRUGHMANS
Adviseur recyclagebedrijf Van Werven