‘We zijn bereid ons kernwapen te gebruiken’
De Europese Commissie denkt aan een herstelfonds van 320 miljard om de recessie door de pandemie te overstijgen. De manier waarop Von der Leyen het wil doorduwen, valt slecht bij haar eigen fractie.
tarisme.’
Vertalen wij die wens wel genoeg naar concreet beleid?
‘We werken eraan. Kijk naar het geplande investeringsverdrag met China. We willen zo onevenwichten rechttrekken, want de Europese markt staat wijd open voor China, terwijl dat omgekeerd niet zo is. De beoogde deadline is dit jaar, maar bij de Commissie hoor ik van meerdere betrokkenen dat inhoud belangrijker is dan snelheid.’
‘We zullen ook unilateraal maatregelen nemen die de relatie beïnvloeden. Er komen nieuwe antidumpingmaatregelen. In oktober gaat onze gemeenschappelijke investeringsscreening van start. Regels tegen onterechte staatssubsidies komen daarna aan bod. Vroeger was er bij ons bedrijfsleven een goldrushmentaliteit: “Ga naar China om snel poen te scheppen”. Die attitude verandert ook.’
Zal de EU dan optreden tegen Europese bedrijven die profiteren van dwangarbeid in Xinjiang?
‘Ook dat behoort tot onze Europese belangen. Het Europees Parlement heeft zich al uitgesproken tegen dwangarbeid in onze bevoorradingsketens in Xinjiang en daarbuiten. Dat zijn heldere rode lijnen. Mensenrechten en economische belangen sluiten elkaar niet uit.’
De EU was voortrekker van de donorconferentie voor een vaccin. Maar China produceert 80 procent van alle ingrediënten van medicijnen. Kunnen we zonder hun productiecapaciteit?
‘Op de donorconferentie is afgesproken dat het vaccin een globaal publiek goed moet zijn, geen stuk eigendom. De VS hebben zelfs niet de moeite gedaan om op te dagen en China onderstreepte dat voornemen niet. Dat is betreurenswaardig. Deze crisis kan een les zijn voor Europese landen. Ik verwacht een terugkeer van productiecapaciteit naar Europa in sectoren die van centraal belang zijn voor onze veiligheid, zoals medisch materiaal of vaccins. Als de EUlidstaten slim zijn, werken ze daarvoor samen op Europees niveau.’
BRUSSEL I De Europese Commissie werkt aan een nieuw voorstel voor een meerjarenbegroting 20212027 én een herstelfonds dat de EU uit de recessie door de pandemie moet trekken. Uit een intern document blijkt dat de Commissie eraan denkt om 320 miljard euro op de financiële markten op te halen om dat fonds te stijven en het herstel in de zwaarst getroffen lidstaten te financieren.
Wat de meerjarenbegroting betreft, werkt de Commissie op basis van een percentage van het bruto binnenlands product dat ‘net onder het compromisvoorstel van Charles Michel’ ligt. Op de Europese top eind februari in Brussel verzette vooral Nederland zich tegen het voorstel van de voorzitter van de Europese Raad.
Verzwakt Parlement
De leiders zouden de twee voorstellen moeten goedkeuren op hun top in juni, zodat alles klaar is voor begin 2021, stelt de Commissie voor. Maar de christendemocraten zijn niet tevreden met de manier waarop hun partijgenote Ursula von der Leyen de zaak aanpakt, zegt Siegfried Muresan, ondervoorzitter van de EVPfractie in het Europees Parlement. ‘De voorzitster van de Commissie denkt aan een meerjarenbegroting die kleiner is dan de 1,11 % die haar voorganger Juncker in 2018 voorstelde en zelfs de 1,074 % van Charles Michel.’
‘En bij het herstelfonds zou het
Europees Parlement geen wetgevende bevoegdheden krijgen en zo verzwakt worden.’ Want Von der Leyen speelt met het idee om als juridische basis voor de oprichting van dat herstelfonds terug te grijpen naar artikel 122 van het verdrag dat het Europees Parlement omzeilt.
Een ongemakkelijk gevoel krijgt Muresan ook bij het feit dat Von der Leyen vooral overleg pleegt met de lidstaten en Charles Michel. De EVPfractie nodigde Von der Leyen op 29 april uit voor overleg. De dag voordien zegde ze af, en pas na zware druk van de fractie veranderde ze alsnog van gedacht. Veel duidelijkheid leverde dat niet op, evenmin als de bijeenkomst tussen Von der Leyen en alle fractievoorzitters dinsdag.
‘Als Von der Leyen en Michel denken dat het Europees Parlement alles gewoon gaat goedkeuren, vergissen ze zich’, zegt Muresan. ‘Het Parlement moet zijn zegen geven aan de meerjarenbegroting. Dat is ons kernwapen. We zijn bereid het te gebruiken als de begroting te mager uitvalt.’ Binnen de fractie leeft de overtuiging dat de democratische rol van het Parlement zwaarder doorweegt dan de persoon van de Commissievoorzitster en partijpolitieke overwegingen.
Niet onderdoen voor Trump
In de interne nota van de Commissie staat ook dat het herstelfonds via een hefboomwerking en het aantrekken van particuliere investeringen zou leiden tot minstens 2.000 miljard euro investeringen en uitgaven – al staat dat laatste cijfer nog tussen haakjes. Eerder was er ook al sprake van 1.000 miljard euro om de Green Deal te financieren. Binnen de EVPfractie is men niet tegen ambitie, maar leeft de indruk dat de Commissie niet wil onderdoen voor de Amerikaanse president Donald Trump en vooral geobsedeerd is door een indrukwekkend cijfer.
‘Vroeger was er bij ons bedrijfsleven een goldrushmentaliteit: “Ga naar China om snel poen te scheppen.” Die attitude verandert’
‘Als Von der Leyen en Michel denken dat het Parlement alles gewoon gaat goedkeuren, vergissen ze zich’ SIEGFRIED MURESAN Vicevoorzitter EVP-fractie