Chinese arbeiders betalen het gelag
Het aantal loonconflicten loopt sterk op in China. Met naar schatting 20 miljoen mensen die plots werkloos zijn, is dit de grote test voor het sociaal vangnet.
Dat kwam doordat het van overheidswege verboden werd om nog kortingen aan te bieden. ‘Als je hamsterinkopen ziet, heeft het geen zin om nog promoties door te voeren om de vraag nog meer aan te zwengelen’, aldus Muller. ‘Het afschaffen van promoties gebeurde vanuit de optiek van beschikbaarheid.’ Elke suggestie dat de supermarkten de crisis zo gebruikten om de omzet op te krikken, zijn volgens hem dan ook ‘complete nonsens’. ‘Wij misbruiken deze crisis niet om ons voordeel mee te doen. Zo zitten we niet in elkaar.’
Maar de cijfers blijven natuurlijk wat ze zijn: zeer positief. In die mate zelfs dat het kwakkelende spelers, denk aan Carrefour, wat ademruimte geeft. ‘In plaats van elke keer opnieuw klappen te krijgen, hebben zij nu geld verdiend waarmee ze kunnen investeren’, zegt Snoeck. ‘Zeker franchisehouders hebben nu even wat geld kunnen verdienen.’
Maar Muller denkt dat het op lange termijn weinig verschil zal maken. ‘Op korte termijn krijgen spelers die het moeilijk hadden, nu even zuurstof ’, zegt hij. ‘Op lange termijn gaat het nog steeds over je activiteiten online, je digitalisering, moderne winkels, het productaanbod. Enkel de sterken zullen daarin kunnen volgen.’ Ahold Delhaize verwacht wel minder klinkende cijfers in het volgende kwartaal, omdat daar allerhande kosten zullen doorwegen die de coronacrisis met zich meebrengt. Denk aan bescherming voor personeel in de winkels.
Online boost
Supermarkten zien ook hun online verkoop van voeding pieken. Ahold Delhaize heeft ook de webshop Bol.com in portefeuille. Ook daar steeg de onlineverkoop stevig, met liefst 40 procent. ‘We zien een versnelling’, zegt Muller. ‘Mensen willen contactloos betalen, en richten zich tot onlineverkoop voor producten die ze anders zouden kopen in winkels die nu gesloten zijn, zoals elektronica.’ Hij verwacht dat die groei zal terugvallen zodra alle winkels weer open zijn, ‘maar er zal wellicht ook wel wat blijven kleven’.
Ook in de fysieke winkels zou er wat van die crisis moeten blijven hangen, zelfs al gaan de restaurants en cafés weer open. Muller verwacht dat mensen toch meer thuis zullen koken, of kantenklaargerechten die ze nu hebben ontdekt blijven kopen. ‘Ik denk dat die anderhalvemetereconomie ons langer zal bezighouden dan we denken.’
BRUSSEL I Chen Zhengzheng is nu 18 en kon maar naar school gaan tot haar twaalfde. Ze vertrok net uit het dorp Fengtang (provincie Henan) om aan de kust in een elektronicafabriek te werken toen de nieuwszender Inkstone haar eind 2018 volgde. ‘Het loon is goed, ze geven veel overuren en ze vragen niet zo strikt naar identiteitskaarten’, zei haar vader. Als jonge tiener verkocht Chen haar gladde zwarte haar voor zo’n 66 euro. ‘Zware manuele arbeid is nu het beste waarop ik kan hopen omdat ik niet langer naar school kon’, zei ze bitter.
Nu zijn mensen als Chen en haar familie het zwaarst getroffen in China door de economische gevolgen van corona. Laaggeschoolde migrantenarbeiders hangen af van werk in de exportgerichte fabrieken. Alleen zo kunnen ze de dure huurprijzen in de stad betalen en overleven. Maar die jobs vallen weg door dalende verkoop en problemen in de logistiek. Fabrieken verloren in maart zo’n 35 procent van hun normale inkomsten.
Migranten hebben niet dezelfde sociaaleconomische rechten als andere stadsbewoners. De conflicten lopen dan ook gelijk op met de wanhoop. Volgens de ngo Labour Bulletin, die vanuit Hongkong arbeidsconflicten in China in kaart brengt, waren er sinds januari 146 confrontaties. Het gaat om arbeiders die betogen tegen hun ontslag of vanwege achterstallige lonen. Taxichauffeurs, mijnwerkers, arbeiders die mondmaskers maken: meerdere sectoren komen aan bod. Het veroorzaakt onrust. De aan de partij gelinkte vakbonden staan vaak machteloos om de ruzies te beteugelen.
Censuur op werkloosheid
Officieel zijn er maar 5 procent werklozen. Maar volgens een schatting van het beurshuis Zhongtai Securities is het echte aantal werklozen meer dan 20 procent van de bevolking. Dat komt omdat de officiële cijfers mensen als Chen negeren vanwege hun migratiestatus. Zhongtai moest echter al snel zijn rapport intrekken onder druk van bovenaf. Een percentage van 20 procent komt in de buurt van wat ook landen als India ervaren.
‘Het uitzicht van de wereld oogt niet positief, er is geen reden tot overoptimisme’ FRANS MULLER
Topman Ahold Delhaize
Migranten hebben niet dezelfde sociaaleconomische rechten als andere stadsbewoners
China heeft de laatste jaren gesleuteld aan zijn werkloosheidssysteem. Werkgevers en werknemers storten nu minstens drie keer zoveel geld in een collectieve pot voor werkloosheidsuitkeringen als voor de crisis van 2008. Maar de uitkering blijft erg laag en wie nog niet lang werkt of pech heeft met een fabrikant die de regels negeert, kan alleen nog een kleine premie krijgen in zijn thuisdorp.
Migrantenarbeiders wachten op werk op een Peking. in