‘Covid-dode verliest gemiddeld meer dan tien levensjaren’

Een covid19overledene wordt begraven in

‘We zijn 80plussers aan het redden die te dik zijn en gerookt hebben. Hoeveel economische schade is ons het redden waard van mensen die waarschijnlijk daarna binnen twee jaar waren doodgegaan?’, vroeg de Nederlandse journalist Jort Kelder zich vorige maand af op de radiozender Omrop Fryslân. Ook psychiater Damiaan Denys provoceerde met de vraag of we de toekomst van jongeren niet hypothekeren ‘om enkele duizenden zwakke, zieke mensen te redden’ (DS 27 maart). (Italië). In Italië is de gemiddelde leeftijd van een covid19dode 80 jaar.

Misschien politiek incorrect, maar Kelder en Denys zijn lang niet de enigen die zo denken. Maar klopt het wel dat een doorsnee covid19dode nog maar een paar jaar te leven had?

Onderzoekers van de universiteiten van Glasgow en Edinburgh hebben een eerste inschatting gemaakt van het aantal verloren levensjaren per covid19overledene. Dat is sowieso een theoretische oefening. Tot nader order kan iemand maar één keer doodgaan, je weet dus nooit hoelang hij of zij nog geleefd had als hij niet aan covid19 was overleden.

Maar een inschatting op basis van de gemiddelde levensverwachting kan wel. Daarbij wordt rekening gehouden met de leeftijd en onderliggende aandoeningen.

De onderzoekers maakten gebruik van een gedetailleerde Italiaanse dataset, die ze koppelden aan de levensverwachting van Britten met gelijkaardige profielen. Hun conclusie: voor iedere man die aan covid19 overlijdt, gaan er 13 levensjaren verloren. Voor vrouwen is dat 11 jaar.

Dat lijkt veel gezien de hoge leeftijd van covid19doden. In Italië is de gemiddelde leeftijd van een covid19dode 80 jaar. 60 procent had al drie of meer aandoeningen. Een gezonde 80plusser heeft nog gemiddeld 11 jaar voor de boeg, blijkt uit de Britse cijfers. Met meerdere onderliggende aandoeningen valt de levensverwachting terug tot minder dan twee.

Veronderstellingen

‘Bij dergelijke berekeningen hangt alles af van de veronderstellingen die gemaakt worden. Die veronderstellingen zijn altijd nodig, omdat je de parallelle wereld waarin mensen niet aan covid19 overleden zouden zijn, niet observeert’, zegt Brecht Devleesschauwer, epidemioloog bij Sciensano.

Een belangrijke veronderstelling die de onderzoekers maken, is dat er in levensverwachting geen verschil is tussen mensen met dezelfde leeftijd, geslacht en aandoeningen die nog thuis wonen en zij die in een rusthuis wonen. ‘We zijn het eens dat we de verloren levensjaren voor bewoners van rusthuizen afzonderlijk zouden moeten schatten’, geeft een van de auteurs toe in de commentaarsectie van het artikel. Er zijn bovendien aanwijzingen dat in de officiële Italiaanse cijfers het aantal hoogbejaarde slachtoffers onderschat wordt.

Waar de onderzoekers evenmin rekening mee houden, is dat binnen de groep van patiënten met dezelfde leeftijd, geslacht en aandoeningen mogelijk vooral de zwaksten sterven. Dat zijn ook diegenen die de laagste levensverwachting hadden. De auteurs wijzen erop dat daar op dit moment geen bewijs voor is.

Maar zelfs als de inschatting van het aantal verloren levensjaren te hoog zou blijken, stelt het onderzoek wel het beeld bij dat de doorsnee covid19dode sowieso nog maar een paar jaar te leven had. ‘Ook als we rekening houden met veelvoudige aandoeningen, blijkt dat mensen veel meer verliezen dan de “1 à 2 jaren” waarover sommige opiniemakers het hebben’, schrijven de auteurs in hun wetenschappelijk artikel. Ze roepen de bevoegde overheidsinstanties op om behalve het aantal doden ook inschattingen te geven van het aantal verloren levensjaren, ook al zijn de berekeningen niet perfect. ‘Als de overheidsinstanties het niet doen, dan zullen opiniemakers dit vacuüm opvullen en soms ernstige fouten maken.’

De vraag is in welke mate de resultaten opgaan voor België. ‘De Belgische context is vergelijkbaar met die in het onderzoek’, zegt Devleesschauwer. ‘Zowel qua leef

‘Ook als we

rekening houden met veelvoudige aandoeningen, blijkt dat mensen veel meer verliezen dan de “1 à 2 jaren” waarover sommige opiniemakers het hebben’

BRITSE ONDERZOEKERS

Brescia