200 hectare natuur illegaal voor de bijl
Groen trekt aan de alarmbel na het zien van de cijfers van illegale kappingen. Minister Zuhal Demir vertrouwt op opgelegd herstel.
Toen ze berichten las over illegale kappingen in Limburg – toegeschreven aan de in Leuven beruchte familie Appeltans – vroeg Vlaams Parlementslid Mieke Schauvliege (Groen) aan minister van Omgeving Zuhal Demir (NVA) hoeveel natuur illegaal verdwijnt in Vlaanderen.
De cijfers deden haar schrikken. In 2019 ging er net geen 64 hectare bos voor de bijl zonder vergunning. Bij de historische poldergraslanden verdween bijna 112 hectare onder de ploeg. Nog eens meer dan 17 hectare andere beschermde vegetatie, bijvoorbeeld heide, ging op de schop. Daar kwam nog 18 kilometer verloren gegane kleine landschapselementen, zoals hagen, bij. De inspecteurs van het Agentschap voor Natuur & Bos schreven in 2019 136 aanmaningen en 147 processenverbaal uit.
‘Dat is alles samen zowat een hap van 200 hectare die achter onze rug uit de Vlaamse natuur is genomen’, betreurt Schauvliege. In 2018 lagen de cijfers iets lager, maar kwam het totaal toch uit op ongeveer 145 hectare.
Minister Zuhal Demir noemt deze 200 verdwenen hectare op haar beurt ‘aanzienlijk’. ‘Deze illegale vegetatiewijzigingen vormen inderdaad een ernstig ecologisch probleem.’ Toch relativeert ze een en ander. In meer dan negen op de tien gevallen kreeg de boosdoener van de natuurinspectie de verplichting opgelegd om het stuk natuur in zijn oorspronkelijke staat te herstellen. Soms moeten ze de toestand ecologisch beter maken dan voordien, bijvoorbeeld als ze gekapte exotische boomsoorten moeten vervangen door inheemse. Wanneer een overtreder geen gevolg geeft aan de opgelegde maatregelen, hangen hem of haar dwangsommen boven het hoofd.
Natuurinspecteurs
Voor Schauvliege maakt dat herstel de geleden schade amper goed. ‘Herstel brengt de oorspronkelijke natuurwaarde niet zomaar terug’, zegt ze. ‘Het duurt ettelijke jaren voor die weer is opgebouwd. Ondertussen zijn we het landschap kwijt en krijgt ook de rijkdom aan planten en diersoorten een klap.’
Deze cijfers geven ook alleen de inbreuken weer die door getuigen – boswachters, wandelaars of buurtbewoners – werden gemeld. Hoeveel er niet worden gemeld, hebben we het raden naar. ‘Systematische controle op dergelijke illegale aanslagen op de natuur gebeurt niet’, betreurt Schauvliege. ‘Er zijn gewoon te weinig natuurinspecteurs en zij hebben een te groot werkgebied en te veel taken. Hun aantal is de jongste jaren door besparingen ook afgebouwd.’ De burgemeesters van de Limburgse gemeenten Kortessem en Hoeselt uit de Appeltansverhalen hadden net dezelfde vraag: zet meer natuurinspecteurs in.
Demir reageert op die kritiek met de aankondiging dat er dit jaar zes extra inspecteurs aangenomen worden, wat het aantal nieuwe krachten op acht brengt. Schauvliege vreest dat dat ten koste zal gaan van andere onderdelen van het Agentschap voor Natuur en Bos.
Reageren op meldingen is niet de enige manier van handhaven, zegt Demir nog. ‘Er zijn wel degelijk geregeld gerichte acties door de natuurinspectie. Wanneer de inspecteurs tijdens hun patrouilles een overtreding vaststellen, blijft dat niet zonder gevolg.’
Extra bos
‘Herstel brengt de
oorspronkelijke natuurwaarde niet zomaar terug. Het duurt ettelijke jaren voor die weer
is opgebouwd’
In het regeerakkoord staat dat er 4.000 hectare bosuitbreiding komt en dat 20.000 hectare extra onder natuurbeheer gebracht wordt. Volgens Schauvliege maken de illegaal verdwenen hectares het halen van die doelen (nog) moeilijker. ‘De hectares die illegaal verdwijnen, moet je in de balans meenemen, dus moet er de facto nog meer nieuw bos bijkomen. Ter vergelijking: in 2018 werd ook 217 hectare bos met vergunning gekapt, boven op de 50 hectare die zonder vergunning gerooid werd.’
Demir maakt zich sterk dat de doelstellingen niet in het gedrang komen. ‘De opgelegde herstelmaatregelen zijn altijd volledige compensaties of soms zelfs meer. In de natuurboekhouding is er netto dus weinig effect.’
MIEKE SCHAUVLIEGE Groen