Johnson krijgt forse kritiek
Boris Johnson begint aan een heel voorzichtige heropening van het land. Meteen klinkt kritiek. Hij is onduidelijk en blaast koud en warm.
Weet Boris Johnson waaraan hij begint? De Britse premier maakte gisteravond in een toespraak tot de natie een stappenplan bekend waardoor ook de Britten langzaam weer naar buiten kunnen. Van een opheffing van de lockdown is nog geen sprake – winkels en enkele scholen kunnen op zijn vroegst vanaf juni opengaan – maar de coronamaatregelen worden wel voorzichtig aangepast.
Meer nog dan in andere landen neemt Johnson een risico. Dat een versoepeling bijna automatisch leidt tot een heropflakkering van het virus, tonen de gebeurtenissen in Duitsland en ZuidKorea. Bij onze oosterburen is de reproductiegraad – het aantal mensen dat geinfecteerd wordt door een besmette patiënt – na de versoepeling gestegen naar 1,1. In ZuidKorea moet het uitgaanscentrum van Seoel weer op slot (zie hiernaast).
Duitsland en ZuidKorea zijn nochtans landen die geprezen worden om hun goede aanpak, waardoor het aantal besmettingen altijd onder controle is gebleven. Dat kan van het Verenigd Koninkrijk niet gezegd worden. De Britten zijn sinds vorige week de Europese koploper ‘coronadoden’. De vraag is zelfs of het aantal besmettingen al over zijn piek is.
Dat Johnson een grote gok waagt, weet hij maar al te goed. Het werd hem dit weekeinde nog eens duidelijk gemaakt door zijn wetenschappelijke adviseurs. Die hebben hem gewaarschuwd dat een te snelle versoepeling kan leiden tot 100.000 doden tegen het einde van het jaar.
Dreigingsniveaus
Van een ‘grote heropening’ van het land is zeker geen sprake. Johnson drukte zijn landgenoten op het hart dat ze voorzichtig moeten blijven. Maar de centrale boodschap dat ze ‘thuis moeten blijven’, is vervangen door de slogan dat ze ‘waakzaam moeten blijven’. ‘Stay alert. Control the virus’, klinkt het.
De regering wil werken met een waarschuwingssysteem met vijf niveaus die aangeven hoe groot de dreiging is. Het systeem is gemodelleerd naar de niveaus van terreurdreiging. De voorbije weken gold dreiging 4 – het virus was niet onder controle. Johnson hoopt naar niveau 3 – het virus is ‘onder controle’ – te gaan. Johnson drukte gisteren iedereen opnieuw op het hart zo veel mogelijk thuis te blijven, maar wie niet van thuis kan werken, wordt wel ‘actief aangemoedigd’ naar zijn werk te gaan.
De vraag is of hij daarmee niet te voluntaristisch is. Zijn critici vinden dat de nieuwe slogan het verkeerde signaal geeft. Blijkbaar was er ook nauwelijks overleg met de collegapremiers in Schotland en Wales. Daarom liet Nicola Sturgeon meteen weten dat voor de Schotten de boodschap blijft dat ze thuis moeten blijven. Zij werd bijgetreden door de eerste minister van Wales. Labourleider Keir Starmer vindt het niet verantwoord mensen aan te moedigen naar hun werk te gaan zonder dat er een veiligheidsplan is.
Ook verschillende virologen hekelden de nieuwe slogan. ‘De bevolking wordt het best geholpen met een korte, maar duidelijke boodschap’, zei Til Wykes, vicedecaan neurowetenschappen aan het Londense King’s College. ‘De nieuwe slogan is kort, maar allesbehalve duidelijk. Wat betekent “waakzaam’’ blijven concreet?’
Twee weken quarantaine
Johnson besef dat hij zich op glad ijs begeeft. Hoewel de bevolking zeker nog vertrouwen heeft in de premier, groeit de kritiek. In een opiniepeiling zegt een meerderheid van de Britten dat het VK de crisis slechter heeft aangepakt dan de andere Europese landen. Velen vinden dat Johnson te laat in actie is geschoten.
Toen de rest van Europa al dicht was, kwamen nog 18 miljoen reizigers het VK binnen via de luchthavens. Daar waren zelfs vluchten uit Wuhan bij. Al die binnenkomers werden niet gecontroleerd. Ook dat is een verklaring waarom het virus zo hard heeft toegeslagen. Die les heeft Johnson wel geleerd. Voortaan zal iedereen die aankomt, twee weken in quarantaine moeten. Maar ook daar kwam al protest tegen. De luchtvaartmaatschappijen spreken van een ‘verwoestend effect’. Voor wie uit Frankrijk komt, geldt de maatregel voorlopig niet. Dat liet het kabinet van president Emmanuel Macron weten nadat er overleg was geweest met Londen.
Een meerderheid van de Britten vindt dat het VK de crisis slechter heeft aangepakt dan de andere Europese landen