Ode aan het shoppen
Winkelen is meer dan wat spullen kopen, schrijft VEERLE WINDELS. ‘Het is een zintuiglijke ervaring waar geen webshop tegenop kan.’
Na de persconferentie van de Veiligheidsraad van afgelopen woensdag werd gepeild naar het shopgedrag van ministerpresident Jan Jambon (NVA). Die reageerde daar zo afwijzend op dat ik vandaag, de dag waarop de winkels weer opengaan, wel moet reageren.
Ik zal het maar meteen zeggen: ik ben opgegroeid tussen de schoenen. Mijn moeder had een schoenwinkel in het WestVlaamse Tielt en tot mijn twaalfde levensjaar leefde ik met mijn familie boven die winkel. Erg groot was die zaak niet, maar de stock was dat wel. Overal stonden schoenen. Zelfs op de trap naar onze leefruimte. Het rook er naar leder, een geur die ik al mijn leven lang met me meedraag.
De winkel was een warme plek, waar hele families hun inkopen kwamen doen en waar mijn moeder dag in, dag uit haar hartje ophaalde. In die mate zelfs dat ze me niet leerde om pakweg pannenkoeken te bakken of confituur te maken, maar me meermaals uitgebreid liet zien hoe je de maten neemt van, bijvoorbeeld, kindervoetjes. Klanten kwamen er niet alleen een merkloos zomersandaaltje of de hype van het moment halen (herinnert u zich Buffalo?), maar waren er kind aan huis. Altijd was er tijd voor een babbel. Mijn ma had veel vaste klanten, maar evengoed gens de passage. Dan gebeurde het dat ze ’s avonds fier als een gieter vertelde over het gesprek dat ze in haar beste Frans of Engels had moeten voeren. Zelfs nieuwe Turkse inwijkelingen (ik heb het nu over de jaren 80) kwamen langs. Ma gaf ze veel meer schoenen mee dan ze konden betalen. Dat was geen punt. Want ze was gelukkig in die winkel. En die winkel was thuiskomen, ook voor zowat iedereen die er, toevallig of niet, binnenwaaide.
Een goed gevoel
Sindsdien ben ik zelf door duizenden winkels gewaaid. Als modejournaliste heb ik de voorbije jaren letterlijk wandelroutes uitgestippeld in steden waarin de meeste mensen verdwalen. New York, Milaan, Parijs, Tokio, San Francisco, Firenze, Stockholm, Los Angeles, Kopenhagen … Ik nam er geregeld Belgische modewinkeliers mee naartoe om te kijken hoe shoppen in een ander deel van de wereld verloopt. Telkens weer maalden we kilometers op zoek naar de nieuwste adresjes of de hype van het moment. Winkels in New York waren
en zijn doorgaans immens en zodra je er de drempel voorbij bent, word je er overstelpt met eindeloze versies van ‘How are you today?’ of ‘What’s up, darling?’ Terwijl ze je in Parijs haast buiten kijken en je het gevoel geven dat je je zelfs maar het kleinste prul uit hun chique boetiek niet kunt veroorloven. In Firenze flaneerden we van piepklein herenmodezaakje tot de mooiste Rinascente uit de verzameling Italiaanse grootwarenhuizen. ‘Hoe kun je hier in godsnaam de kost verdienen?’, was de reactie bij het zien van shops van maar enkele vierkante meter groot in Tokio, maar niet veel later knalden de kurken op de riante aperitiefverdieping van een lokale boekenwinkel. Tijdens al die trips stond me één doel voor ogen: ik zou wie mee was een goed gevoel geven. Het soort shoppen ‘pour le plaisir des yeux’, zoals ze me dat in de soeks van Marrakech wel vaker toeriepen.
Zoektocht naar schoonheid
Het woord fun shopping mag tegenwoordig dan wel door run shopping vervangen zijn (met dank aan Pieter De Crem, vorige week) maar shoppen is wat mij betreft toch nog iets anders. De vele winkeliers die vandaag de deuren weer openen en tegen een berg stock aankijken, zullen het misschien niet graag horen, maar shoppen moet in mijn geval niet altijd leiden tot kopen. Rondlopen van winkel naar winkel is voor mij een hoogst zintuiglijke ervaring, waarbij ik geniet van elke geur, elke aanraking, elke blik, elke stem. Goed, soms sta ik als flaneur oog in oog met joelende vrijgezelle vriendinnen die de winkelstraat kapen, of overvalt me een gevoel van misselijkheid bij het zien van stapels kleren op de grond, daar achtergelaten door die ‘fun shoppers’, wellicht.
Shoppen is voor mij leven. Eenzelfde soort zoektocht naar schoonheid die me ook geregeld naar het museum, de galerie of de tweedehandsboekenwinkel brengt. Er is vaak serendipiteit mee gemoeid. Het idee dat je niet noodzakelijk vooraf weet wat je wilt, maar toevallig, en passant, out of the blue, die jurk van je dromen treft, of dat ene boek waarvan je nooit had kunnen dromen dat je het zo graag zou willen. Het gevoel waarmee je dan naar huis terugkeert, dát gevoel, daar kan geen pakje van een webshop tegenop.
Het woord ‘fun shopping’ mag tegenwoordig dan wel vervangen zijn door ‘run shopping’ (met dank aan Pieter De Crem), maar shoppen is wat mij betreft toch nog iets anders