Megabelegger brandmerkt steenkoolreuzen
Goedehoop, Greenside en Khwezela. De namen van deze ZuidAfrikaanse steenkoolmijnen mogen nog zo welluidend klinken, het kon niet voorkomen dat hun eigenaar gisteren gebrandmerkt werd als een bedrijf dat de toekomst van de planeet in gevaar brengt. Delfstoffenreus Anglo American is samen met enkele sectorgenoten op de zwarte lijst terechtgekomen van het Noorse pensioenfonds. Dat is ’s werelds grootste beleggingsfonds in overheidshanden, bedoeld om de oliewinsten veilig te stellen voor toekomstige generaties Noren.
Zo’n 26,4 miljoen ton thermische steenkool dolf Anglo American vorig jaar op. Dat was 8 procent minder dan het jaar ervoor, meldt het productierapport over 2019, maar nog altijd 6,4 miljoen ton meer dan het pensioenfonds aanvaardbaar vindt. Bijna vijf jaar geleden kondigde het fonds aan om steenkool vaarwel te zeggen. Onder druk van onder meer Greenpeace besloten de Noren dat hun geld niet langer mocht bijdragen aan de winning van de meest planeetonvriendelijke brandstof.
Mijnbedrijven en energieproducenten die 30 procent of meer van hun winst of activiteiten uit steenkool halen, werden verkocht. Maar die regel bleek dubbelzinnig. De allergrootste mijnbedrijven, die overal ter wereld uiteenlopende delfstoffen aan de aardbodem onttrekken, ontsprongen de dans. Ze zijn zo groot, dat zelfs forse steenkoolmijnen maar een relatief beperkt deel van hun
Bijna vijf jaar geleden kondigde het Noorse pensioenfonds aan dat het steenkool vaarwel zegt
totale activiteiten uitmaken. Anglo American verdiende vorig jaar 1,8 miljard dollar met steenkool, 18 procent van de kernwinst van 10,0 miljard dollar. Ruim binnen de richtlijnen van het pensioenfonds dus.
Daarom werden vorig jaar de criteria verscherpt. Er is nu ook een absolute bovengrens: wie meer dan 20 miljoen ton thermische steenkool produceert of 10.000 megawatt aan kolenstroom opwekt, vliegt eruit. Gisteren werd de aangepaste zwarte lijst gepubliceerd, waarbij het nieuwe criterium voor het eerst werd toegepast. Behalve Anglo American wordt ook de mijnreus Glencore gebrandmerkt, evenals het ZuidAfrikaanse Sasol, het Australische AGL Energy en de Duitse stroomproducent RWE. Dat bedrijf kwam anderhalf jaar geleden in het nieuws omdat het een bos liet omhakken om plaats te maken voor een bruinkoolmijn. Vier andere bedrijven – BHP, Vistra Energy, Enel en Uniper – worden onder observatie geplaatst. De aandelen van deze ondernemingen zullen worden verkocht als ze hun leven niet beteren.
De koers van Anglo American ging gisteren met 4,75 procent onderuit. Het bedrijf heeft de boodschap overigens begrepen. Op schriftelijke vragen van aandeelhouders antwoordde het vorige week dat het zich van zijn ZuidAfrikaanse steenkoolmijnen wil ontdoen. ‘Ze zijn beter gediend met andere eigenaars. Wij zetten in op producten die een schonere, groenere en meer duurzame wereld mogelijk maken.’ Een mogelijkheid is om de mijnen apart te noteren op de beurs van Johannesburg. Een roadshow in Oslo zal niet nodig zijn.
In ‘De Grote Markt’ duikt de economieredactie dagelijks in een opmerkelijke beweging in de economische wereld.