Amerika is niet meer

Ziet geen hoop meer voor de Verenigde Staten. Het land zoals we het kenden, bestaat niet meer. We moeten de gevolgen daarvan onder ogen zien.

Donald Trump is beangstigend, maar veel zorgwekkender is dat een aanzienlijk deel van de Amerikaanse samenleving zijn debiliserende presidentschap accepteert. Ondanks een dagelijks regime van leugens, racisme, corruptie, ondermijning van de rechtsstaat, schending van de democratische normen en incompetentie, klinkt er geen woord van protest of zelfs maar een lichte vermaning in de kring van de mensen aan wie hij zijn macht dankt. Een president kiezen die fout blijkt te zijn, is één ding, een foute president tolereren en zelfs aanmoedigen door hem niet te corrigeren en nog eens vier jaar te geven, is heel wat anders.

Amerika is niet meer wat het geweest is. Het land dat de wereld leidde, dat een voorbeeld was van democratische waarden, genereus internationalisme en economische dynamiek is niet meer. Zelfs mensen die van het land houden, tot wie ik mezelf reken, moeten die conclusie trekken.

Het is niet de coronacrisis die tot deze bespiegelingen leidt, zelfs niet de vulgaire, haatzaaiende president die sinds januari 2017 in het Witte Huis zit. Het is ook niet alleen de schuld van de Republikeinen. Maar beide crises, of het samenvallen van beide, maken duidelijk dat we een point of no return hebben bereikt. Ik weet niet wat ‘het nieuwe normaal’ zal worden, maar Amerika is al heel lang niet normaal meer.

Zelfdestructie

Amerika vertoont veel kenmerken van een derdewereldland, zoals het beschamend lage niveau van de leiders. We kunnen een doorwrocht betoog opstellen over hoe het zover is gekomen. Hoe het rijkste land van de wereld stuitende armoede en ongelijkheid kent, niet in staat is te voorzien in de minimale behoeften van

FRANS VERHAGEN

Wie? Amerikajournalist. Zijn jongste boek is ‘De Roosevelts. Vormgevers van de American Century’ (Omniboek).

Wat? Door de combinatie van de coronacrisis en het presidentschap van Trump is het point of no return bereikt voor het land.

Donald Trump tijdens zijn interview met ‘Fox News’: ‘Amerika’s slechtste president aan de voeten van het beeld van Amerika’s beste president, Lincoln.’ een beschaafde samenleving. Hoe beide partijen hun energie verspilden in destructieve cultuuroorlogen of identiteitscompetities en hoe ze het sociaaleconomische beleid verwaarloosden. Hoe de politieke en economische elite vooral bezig was met zichzelf, met zelfverrijking en het systeem schandelijk misbruikte. Hoe vijftig jaar antioverheidsactivisme het orgaan dat een samenleving bijeenhoudt, heeft uitgekleed.

We kennen die lijst, ze valt eindeloos uit te breiden. Tot nu toe trokken we er geen conclusies uit. Maar nu dringen enkele vragen zich op. Is Amerika niet alleen zijn allure kwijt, maar ook zijn mojo? Is het land terminaal? Als grote rijken en leidende landen een levenscyclus hebben, zien we dan nu het bewijs dat de Verenigde Staten over hun hoogtepunt zijn? Het schouwspel van zelfdestructie is geen proces van vandaag of gisteren. Trump heeft het verval niet veroorzaakt. Hij is er het symptoom van en in zijn incompetentie ook het bewijs.

Zelfs landen op de weg omlaag kunnen nog een opflikkering hebben van goed leiderschap dat de illusie geeft dat de roetsj kan worden gestopt. De verkiezing van Barack Obama, van alle presidenten sinds Harry Truman de meest beschaafde, meest gebalanceerde en meest competente, gaf hoop. Maar zelfs Obama kon geen ijzer met handen breken. Hij deed wat hij kon en hij is zelfbewust genoeg om te weten dat het beter had gekund, maar hij botste op de obstructie waartoe het Amerikaanse