Luc Van den Bossche weg bij NTGent
Het alternatieve Songfestival voor door artificiële intelligentie gecomponeerde liedjes leverde een onverwacht catchy winnaar op. Het leert ons ook hoe ver het vandaag (nog maar) staat met door de computer gegenereerde muziek.
Team Uncanny Valley, de ‘makers’ van het winnende nummer van het AI Song Contest.
‘Het Australische nummer stak er met kop en schouders bovenuit’, dat geeft Sebastiaan Van den Branden, een Belgische deelnemer, grif toe. Zelf eindigden Van den Branden en zijn team, Polaris, op de zevende plaats met hun song ‘Princess’. De AI Song Contest was een idee van de Nederlandse omroep VPRO.
‘De Australiërs hebben gewerkt op een gelijkaardige manier als wij’, zegt Van den Branden. ‘Ze gebruikten AI om stukken melodie te genereren en probeerden daarmee
een puzzel te leggen die op een popsong lijkt. Het grote verschil is dat zij heel sterk hebben ingezet op de productie.’ Inderdaad: het winnende ‘Beautiful the world’ is vlot geproduceerde elektronische dansmuziek die op het echte Songfestival niet uit de toon zou vallen. Team Uncanny Valley telde dan ook enkele uitstekende wetenschappers én ervaren muzikanten.
‘Ons lied is een door mensen gemaakte compositie van kleine stukjes, een soort mozaïek of montage’, bevestigt AIonderzoekster en muzikante dr. Sandra Uitdenbogerd van de RMIT universiteit in Melbourne, lid van het winnende Team Uncanny Valley. ‘We hebben honderden fragmenten gecreëerd en beluisterd.’ Al wijst ze erop dat haar team AI ook nog op andere manieren gebruikte, bijvoorbeeld om de tekst van het nummer te schrijven. De zang komt ook deels van een computerstem van Japanse makelij, Sinsy.
AI komt meestal niet tot een herkenbare songstructuur met strofes en refreinen. Sommige teams experimenteerden met benaderingen waarbij de computer een groter deel van het werk voor zich nam. Dat leverde grillige en minder vlot beluisterbare nummers op, al hebben ze haast allemaal wel een paar muzikaal interessante momenten.
Synthetische zang
De deelnemers hebben duchtig geëxperimenteerd met klanken en melodieën, maar probeerden aan het einde van de rit toch in meer of mindere mate een lekker klinkende popsong af te leveren – het ging tenslotte om een AIversie van het Eurovisiesongfestival. Bijna alle teams kozen voor een synthetisch klinkende zanglijn – al werd die vaak wel door een menselijke zanger ingezongen.
AI gebruiken om muziek te componeren, is geen nieuw idee: AIpionier Ray Kurzweil schreef in 1965, als tiener, een computerprogramma dat best beluisterbare pianomuziek genereerde. In 2016 baarden onderzoekers van Sony opzien met de Beatlesachtige song ‘Daddy’s car’, voortgebracht door het AIsysteem Flow Machines. Maar die song was toch vooral het werk van de Franse muzikant Benoît Carré. Carré en Flow Machines maakten in 2017 ook ‘Hello shadow’, een nummer in de stijl van Stromae (die zelf ook zijn medewerking verleende).
Presley onder water
De meeste AIsystemen die vandaag muziek voortbrengen, worden net als Flow Machines ‘getraind’ met partituren: ze verwerken de basisstructuur, de opeenvolging van akkoorden en noten, in honderden of duizenden songs.
OpenAI, de onafhankelijke onderzoeksgroep die is opgericht door Elon Musk, probeert een heel andere aanpak: hun deep learningnetwerk Jukebox ‘luisterde’ naar 1,2 miljoen songs in verschillende genres, en kan nu op eigen houtje muziek voortbrengen – zang inbegrepen. Twee weken geleden postte OpenAI een aantal verrassende staaltjes op Soundcloud. Het resultaat is uiterst bevreemdend: in één ‘song’ hoor je heel herkenbaar de stem van Elvis Presley, maar hij murmelt onverstaanbare woorden en de melodie gaat nergens heen. Het geheel klinkt alsof je onder water luistert naar fragmenten van bestaande nummers.
‘Ik geloof niet dat AI al snel in staat zal zijn om afgewerkte radioproducties te leveren’, aldus Sebastiaan Van den Branden.
Dertien jaar was Luc Van den Bossche (72) voorzitter van de raad van bestuur van NTGent. Nu neemt hij ontslag.
Van den Bossche kreeg bij zijn aanstelling een duidelijke opdracht van de toenmalige schepen van Cultuur: de financiële toestand saneren, de infrastructuur van de schouwburg grondig aanpassen en NTGent weer een prominente plaats bezorgen in het theaterlandschap.
‘Anno 2020 is NTGent schuldenvrij, werd in 2018 een grondige renovatie en modernisering van onze schouwburg beëindigd, en wordt ook artistiek een opgemerkte koers gevaren (onder Milo Rau, red.)’, aldus NTGent.
Kritiek op Van den Bossche was er ook, onder meer doordat hij in 2015 Johan Simons terughaalde als artistiek leider, wat geen succes werd. (ft)
Sommige teams lieten de computer een groter deel van het werk doen. Het resultaat: grillige en minder vlot beluisterbare nummers