De vrienden van Sanda Dia
‘Wij willen geen heksenjacht, maar gerechtigheid’
Op de begrafenis van Sanda Dia (20) sprak zijn vader deze woorden: ‘Sanda en zijn échte vrienden zijn een voorbeeld voor onze samenleving.’ Die échte vrienden zijn niet de leden van de studentenclub Reuzegom, die door het gerecht worden vervolgd voor de fatale studentendoop in 2018, waar Sanda Dia het leven liet. Wel een groep sympathieke studenten met de wereld aan hun voeten, maar met een kras op hun ziel, omdat hun beste kameraad Sanda er niet meer bij is. Na de reconstructie van de laatste uren van Sanda Dia, vorige week in
Het Nieuwsblad, lanceerden ze de hashtag #justiceforsanda in de hoop dat er gerechtigheid komt.
‘Kort na zijn dood speelden we al met het idee om iets te doen voor Sanda. Maar toen hadden we het gevoel dat we niet gehoord werden. Men liet uitschijnen dat zijn dood “een stom ongeluk” was. Maar als je nu in die reconstructie van zijn laatste uren leest hoe erg het allemaal was … Iedereen is er kotsmisselijk van. Sommigen van ons kregen het artikel niet eens uitgelezen.’ (DS 25 juli)
Aan het woord zijn Robrecht, Lucas, Tim, Maxim, Ferre, Olivier en Julie. Allemaal 22 jaar oud en student. Allemaal jeugdvrienden van de Edegemse ingenieursstudent Sanda Dia (20). We zitten in de tuin bij Lucas en zijn zus Julie in Mortsel. Op corona-afstand, mondmasker aan. Al zit de vriendenbende eigenlijk al enkele dagen in één en dezelfde bubbel, sinds ze vorig weekend op Instagram de hashtag #justiceforsanda lanceerden.
Diepe gesprekken
Op de profielfoto van hun kameraad Sanda straalt de jonge student zoals ze hem gekend hebben: lachend en één brok positiviteit. ‘“Alles komt goed”, zei Sanda altijd. Dat was echt zijn levensmotto’, zegt Julie, die twee jaar Sanda’s lief was. ‘Toen het tussen ons uit was, hoorde ik hem misschien iets minder. Maar ik wist dat ik altijd op hem kon terugvallen. Iedereen zegt dat trouwens, ook mijn vriendinnen. Sanda luisterde altijd. Je kon diepe gesprekken met hem voeren.’
Hun beeld van Sanda Dia op Instagram werd intussen bijna 45.000 keer geliket en ging viraal op sociale media. ‘We zijn heel blij dat er een beetje een beweging op gang is gekomen’, zegt Lucas, die samen met Dia in Leuven dezelfde studie deed en elke dag met hem op kot doorbracht. ‘Voor alle duidelijkheid: met #justiceforsanda willen wij geen heksenjacht op die gasten van Reuzegom maken. Wij willen alleen dat er gerechtigheid komt en dat er rekenschap wordt afgelegd voor wat daar allemaal met Sanda gebeurd is. Iedereen moet ook weten dat er geen betere vriend dan Sanda bestond. Zo maken ze er geen twee.’ Connecties maken Het is een constante in de verhalen van zijn kameraden. Sanda was voor elk van hen een beste vriend. Iemand met wie je over problemen kon praten. ‘Zonder dat hij een oordeel zou vellen’, klinkt het unaniem. Robrecht: ‘Je kon er geen vijand mee zijn. Iedereen had op een of andere manier wel raakvlakken met hem. Zijn humor, optimisme, ambities, intelligentie ... Sanda had alles om het ver te brengen.’
Als iemand van de vrienden het soms lastig had, was er altijd Sanda die erop wees dat er geen reden tot zorgen waren. Want ze hadden het goed, benadrukte hij altijd. Ze gingen naar een goeie school, hadden alles wat ze wilden, en hadden vooral elkaar. ‘Sanda liet altijd zien dat er kansen waren voor iedereen’, zegt Ferre, die hem sinds de kleuterklas kende en altijd bij hem om de hoek woonde. ‘Hijzelf liet ook nooit uitschijnen dat hij minder kansen had. Hij voelde zich nooit achtergesteld. “Ik raak waar ik wil, als ik er voor werk”, zei hij dan.’
Sanda Dia heeft tegenover zijn jeugdvrienden – van wie slechts enkelen in Leuven gingen studeren – nooit veel gezegd over de reden waarom hij zich had aangesloten bij de studentenvereniging Reuzegom. Zijn makkers thuis wisten wel dat ‘die mannen een reputatie hadden’. In Leuven stonden ze bekend voor hun extreme dooprituelen en balorigheid. Ze kwamen al in opspraak omdat ze GAS-boetes verzamelden als trofeeën, omdat er huisdieren werden geslacht en omdat ze de dooprichtlijnen weigerden te aanvaarden.
‘Sanda zat nog niet zo lang bij hen’, zegt Ferre. ‘Hij zat in zijn derde jaar ingenieursstudies en zou volgend jaar afstuderen. Maar bij Reuzegom is hij hoogstens een halfjaar geweest. Zijn vader had daar nooit achter gestaan, mocht hij geweten hebben dat Sanda lid wilde worden.’
Lucas: ‘Wij snapten inderdaad niet zo goed waarom hij bij Reuzegom ging, want Sanda paste daar eigenlijk niet bij. Hij was totaal niet iemand die zijn ego of status op de eerste plaats zou zetten. Sanda was net iemand die zichzelf zou wegcijferen voor anderen.’
Robrecht: ‘Volgens mij is hij bij Reuzegom gegaan om connecties te
‘Ik denk niet dat Sanda bij Reuzegom op zoek was naar vrienden. Hij dacht wellicht dat het later deuren zou openen' Lucas Vriend van Sanda Dia
maken voor later. Hij wist dat er in die groep mensen zaten die zeer welgesteld zijn en het sowieso ver gaan schoppen (een van hen is de zoon van een Antwerpse rechter, red.).’
Lucas: ‘Hij zei altijd tegen zijn papa: “Maak je geen zorgen. Ik ga er alles aan doen om het ver te schoppen.” Hij heeft altijd geknokt om iets te bereiken. Ik denk niet dat hij bij Reuzegom op zoek was naar vrienden. Hij dacht wellicht dat het later deuren zou openen.’
‘Waanzin’
Het contrast tussen de jeugdvrienden van Sanda Dia thuis in Mortsel en de foto die circuleert van de leden van de studentenclub Reuzegom in maatpak kan niet groter zijn. Sympathieke, doodgewone studenten die in het weekend graag een pintje verzetten tegenover studentenclubleden die hun schachten anderhalve fles gin, dezelfde hoeveelheid visolie en nog wat glazen bier verplicht naar binnen laten kappen. En daarna nog een levende goudvis laten inslikken en hen urenlang in ijskoud water dwingen te zitten.
‘Het kan er bij ons gewoon niet in dat ze zo ver zijn gegaan’, zegt Robrecht. ‘Als je zo’n ritueel ziet … Bij ieder normaal mens draait de maag dan toch om? Hun drang om een medemens te helpen, was volledig afwezig. Ook wij gaan uit en hebben soms een zatte avond. Maar twee flessen gin? Hoe kan je als geneeskundestudent niet zien dat zoiets fout kan gaan?’
Olivier: ‘Het is jammer dat Sanda niet meer bij zinnen was. Na die eerste avond is hij geen moment meer helder geweest. Toen lieten ze hem nog half bewusteloos toertjes lopen. Hij kon gewoon niet meer nadenken.’
Op sociale media werd de voorbije week gesuggereerd dat Sanda Dia zijn lot moest ondergaan vanwege zijn huidskleur. Maar zijn vrienden willen niet van een rassenkwestie spreken. ‘Wij durven niet te denken dat het om racisme gaat, want anders zou het nog tien keer erger zijn’, zeggen ze.
Tim: ‘Iedereen die naar Sanda keek, keek naar zijn persoonlijkheid. Niet naar zijn kleur. Niemand stond daar bij stil. Ook Sanda zelf niet.’
Afscheidscadeau
Lucas: ‘Zelfs al was het allemaal goed afgelopen, dan had Sanda nooit meer van die groep deel uit willen maken. Sanda was nooit degene die dronken thuis gebracht moest worden. Hij was net degene die de anderen in bed stak. Ik kan uit ervaring spreken.’
De groep lacht. Dat kunnen ze gelukkig nog. Ze zwanzen met elkaar en verbijten soms samen de tranen. ‘Vroeger waren wij eigenlijk twee verschillende vriendenbendes’, zegt Robrecht. ‘Door wat er allemaal gebeurd is, is die brug daartussen weggevallen. Dat is misschien het enige mooie aan heel deze situatie. Wij zien dat als het afscheidscadeau van Sanda.’
De kameraden vinden dat de KU Leuven te mak heeft opgetreden tegen de studenten van Reuzegom. ‘Hun eerste straf stelde niets voor en ook nu wachten ze 4 september af (wanneer het dossier voor de raadkamer komt, red.)’, zegt Lucas. ‘Terwijl sommigen van die leden intussen al met een diploma zijn afgestudeerd en aan het werk zijn. Een paar weken na de dood van Sanda kwam ik sommigen van hen tegen in Leuven. Ook tijdens het uitgaan. Het leek bij hen alsof er niets gebeurd was. Ik heb het er moeilijk mee dat zij verder mochten studeren.’
Over het gerechtelijke onderzoek willen de jongeren zich minder uitspreken. Uit sereniteit. ‘We laten dat aan het gerecht over. Het enige wat we hopen, is dat de zaak niet in de doofpot komt, maar juist en eerlijk verloopt. Objectief gezien zit je met achttien leden van Reuzegom die een prima financiële achtergrond hebben, met goede advocaten. Wij willen dat er een gelijke strijd is. En dat Sanda niet vergeten wordt. Over straffen spreken wij ons niet uit. Dat is ook niet aan ons. Als de zaak eerlijk verloopt, zijn we ervan overtuigd dat er ook juiste straffen zullen komen.’
‘Als je zo’n ritueel ziet … Bij ieder normaal mens draait de maag dan toch om?'
Robrecht Vriend van Sanda Dia