Anders, dreigender en met minder bescherming
De allerjongste gegevens over de Amerikaanse arbeidsmarkt mogen dan wat hoop bieden, de ware omvang van de economische dreun die ons te wachten staat, moet nog blijken. Deze week kondigden de Belgische grootbanken een voor een aan dat ze forse provisies aanleggen voor kredieten die hun geteisterde klanten niet kunnen afbetalen. Het is verstandig niet in de ontkenningsfase te blijven hangen. Vele bedrijven zullen het haperende herstel, het beste waarop we mogen hopen, niet overleven. Andere doen er alles aan zich in de gewijzigde omgeving staande te houden, maar dat kost duizenden en nog eens duizenden jobs. De cultuur- en evenementensector dreigt helemaal plat te worden geslagen. Hoe kom je van zulke catastrofe terug?
Terwijl de dagelijkse strijd om te overleven in coronatijden alle aandacht en energie naar zich toe zuigt, doen zich tektonische verschuivingen voor. De handelsoorlog die al gaande was, is door corona naar een hogere versnelling gestuwd. Van het paradigma dat we door onderlinge handel allemaal beter en rijker worden, lijkt niets meer overeind. Het is een brute strijd om de hegemonie aan het worden. Dat de Amerikaanse president Donald Trump door de pandemie zijn kansen op herverkiezing ziet verdampen, speelt hooguit een versterkende rol. Ook onder Joe Biden zal Amerika niet meer werkeloos toezien hoe China op zijn eigen markt buitenlandse investeerders aan banden legt en op de wereldmarkt alle regels aan zijn laarzen lapt. En ook Europa kan niet langer naïef zijn over de manier waarop China zich in ons economische weefsel nestelt.
Maar een wereld waarin vrije handel verdwijnt en de grenzen voor elkaars goederen en diensten minder doorlaatbaar worden, is een gevaarlijke wereld. Een waarin welvaart op het spel staat en meer nog: de verdeling ervan. Wat is de positie van Europa in een wereldeconomie waar de VS en China onbeperkte middelen inzetten en fundamentele afspraken negeren om elkaar het overwicht te betwisten? Hoe hard zijn wij bereid en in staat dat spel te spelen?
De coronacrisis heeft de tendens om de spelregels tijdens de match eenzijdig te wijzigen, versterkt. Het cynisme waarmee machtige landen zich verzekeren van beloftevolle medicijnen of mogelijke vaccins ten koste van zwakkere naties en regio’s, was tot voor enkele maanden ondenkbaar geweest. Als de pandemie haar greep eindelijk lost, zullen we wakker worden in een wereld die anders werkt, meer dreiging inhoudt en minder bescherming biedt.
Terwijl we strijden tegen corona, doen zich tektonische verschuivingen voor