Euforie aan de top, stil drama daaronder

Het is een van de onverklaarde mysteries in de wonderlijke tijden die we beleven. Terwijl de beperkingen van de bewegingsvrijheid en de onzekerheid over de verdere ontwikkeling van de virusdreiging dagelijks wegen op de economische activiteit, lijkt er op de aandelenbeurzen niets bijzonders aan de hand. Een groot deel van de felle koersverliezen is de voorbije weken stilaan weggewerkt. Op Wall Street, het centrum van de Amerikaanse financiële markten, heeft de index van de 500 belangrijkste bedrijven zelfs alweer recordhoogtes bereikt.

Het doet de vraag rijzen hoe hoog euforische beleggers de koersen zouden hebben geduwd als er geen pandemie over ons was gekomen en we niet in de diepste recessie uit de moderne financiële geschiedenis waren beland. En dan spreken we nog niet over de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China, die de markten zelfs in normale omstandigheden tot grote voorzichtigheid zou hebben gemaand.

Valt er nog een redelijke uitleg te verzinnen voor de loskoppeling van de financiële sfeer en de reële wereld? Het klopt dat een van de neveneffecten van de forse groeivertraging en een geldbeleid dat een instorting van het financiële systeem moet voorkomen, een nog verdere daling van de al historisch lage rente is geweest. Dat bevordert het nemen van risico. Overheden over de hele wereld hebben bovendien op nooit geziene schaal van dat goedkope geld in de economie gepompt in de hoop dat er op de scherpe vertraging een even steil herstel zou volgen.

Intussen wordt met de dag duidelijker dat het voorbarig was het virus als verslagen of zelfs maar ingedijkt te beschouwen. De strijd ertegen zal zelfs in het beste geval nog maanden op de economische activiteit wegen. Vooral een handvol megabedrijven, vaak uit de technologiesector, spint garen bij deze toestand. Ze zijn zo vermogend dat ze van elke tegenslag een opportuniteit kunnen maken. Wie de diepste zakken heeft, komt sterker uit elke beproeving.

Ver onder deze kampioenenliga speelt zich ongezien een stil drama af. Steunmaatregelen hebben het onvermijdelijke een tijdlang uitgesteld, maar intussen zijn de reserves op, de spaarcenten verdwenen en de kredieten opgedroogd. Het levenswerk, soms van meerdere generaties, gaat in rook op. In de horeca, de kleinhandel, de evenementensector, de cultuurscène en op veel andere, vaak onzichtbare plaatsen gaat de kaalslag onhoudbaar door.

Hoe hoog zouden beleggers de koersen hebben geduwd zonder pandemie?