Spoetnik V, vooral een prestigekwestie
Rusland heeft als eerste een vaccin tegen het coronavirus laten registreren. Het zal ‘Spoetnik V’ heten. Of het werkt, is twijfelachtig. Het dient vooral om het Kremlin een boost te geven.
Kirill Dmitriev had eind juli aangekondigd dat Rusland als eerste met een vaccin zou komen tegen het sars-CoV-2-virus. De belangrijke Russische investeerder die mee het Gamaleja Instituut financiert dat aan een vaccin werkt, zei in een inter view met US TV dat de Russen de Amerikanen zouden verslaan in de race naar het vaccin, net zoals ze in 1957 de VS verbaasden toen ze als eersten de onbemande Spoetnik de ruimte inschoten. Het vaccin zal op de internationale markt onder de naam ‘Spoetnik V’ worden verspreid, meldt de Russische staatstelevisie.
Dat de Russen de naam van het oude ruimtetuig van stal halen, toont aan hoe belangrijk het voor het Kremlin is dat het nieuwe vaccin een Russische stempel draagt. De Russische politici zijn het meer dan beu dat hun land sinds het einde van het Sovjettijdperk als kneusje wordt behandeld. Door als eerste een vaccin te laten registreren, willen de Russen tonen dat hun wetenschappers nog altijd aan de wereldtop staan.
Gisterochtend kondigde president Vladimir Poetin het nieuws aan, waarbij hij de zinnen ‘geregistreerd voor de eerste keer in de wereld’, en ‘zeer belangrijk voor de
Wereldwijd wordt betwijfeld of het Russische vaccin afdoende is getest om de veiligheid en de werking ervan te garanderen.
Gedetailleerde resultaten van de eerste twee onderzoeksfases die bij het testen van een kandidaatvaccin gebruikelijk zijn (en waarin de veiligheid, ideale dosering en bijwerkingen ervan worden nagegaan) zijn door Rusland tot dusver niet openbaar gemaakt. De derde onderzoeksfase, die doorgaans maanden in beslag neemt en moet bewijzen dat het vaccin effectief tegen infectie beschermt, zou zelfs nog moeten beginnen.
Zolang de Russen geen harde wetenschappelijke bewijzen voorleggen die de werking en de veiligheid van hun vaccin staven, krijgt het product nooit markttoelating van de Europese en Amerikaanse geneesmiddelenagentschappen, EMA en FDA.
Zowel in de EU als in de VS hebben farmabedrijven overigens proeven lopen met kandidaatvaccins. Zij staan voor zover bekend al verder met hun onderzoek dan Rusland: diverse kandidaatvaccins doorlopen momenteel de derde en laatste onderzoeksfase. Ook China heeft zijn eigen vaccinkandidaten, die ook vergevorderd zijn. (hvde) wereld’ benadrukte.
Veel specialisten hebben ernstige bedenkingen bij de snelheid waarmee het vaccin is ontwikkeld en in eigen land is geregistreerd. Volgens persagentschap Reuters was maar tien procent van de klinische tests succesvol, wat zou betekenen dat Rusland het vaccin al heeft laten registreren zonder zeker te zijn dat het effectief werkt (zie inzet). Rusland zet prestige boven veiligheid, wordt gevreesd.
Getest op dochter Poetin Maar Poetin wuift die bezwaren weg. Volgens hem is het vaccin veilig. De Russische president, die nooit ofte nimmer over zijn privéleven spreekt, zei zelfs dat het vaccin op een van zijn dochters is getest. Dat nieuws moet hoop geven aan de bijna 900.000 besmette inwoners in zijn land.
Tot nu toe had de Russische centrale overheid weinig daadkracht aan de dag gelegd om het coronavirus in te dijken. De openbare ziekenhuizen bleken niet opgewassen tegen de toestroom van covid-19 patiënten. Verpleegkundigen en dokters hadden geen materiaal om zich te beschermen, waardoor velen onder hen hun inzet in de ziekenhuizen met hun lemaar ven hebben betaald.
De populariteit van Poetin is bijzonder laag. Het onafhankelijk onderzoekscentrum Levada registreerde in mei dat de president
Vasili Vlassov 59 procent van de Russen kon bekoren, zijn slechtste score ooit. Zijn klassieke truc – maken dat de economie draait en dat de mensen het goed hebben – werkt niet meer. De olie brengt niet meer zoveel geld in het laatje en het coronavirus duwt ook de economische groeicijfers in het rood.
Annexatie Krim
Dat andere recept om de bevolking te paaien – appelleren aan de grootsheid van Rusland – bleek bij de annexatie van de Krim uitermate succesvol. Waarschijnlijk rekenen de marketeers van het Kremlin erop dat Spoetnik V, het vaccin dat de wereld zou kunnen redden, hen weer met trots vervult over vadertje staat.
Epidemiologen, zoals Vasili Vlassov van de Moskouse School voor Economie, geloven er niet in. ‘Dit is propaganda zoals ten tijde van de Sovjet-Unie’, zei hij aan Der Spiegel. Maandag meldde het staatspersagentschap Tass dat al meer dan twintig landen om het vaccin hebben gevraagd. ‘Rusland werkt aan een hulpprogramma om de arme landen te vaccineren tegen covid-19’, stond er.
Internationale scepsis is groot
‘Dit is propaganda zoals ten tijde van de Sovjet-Unie'
Epidemioloog Moskouse School voor Economie