Is de culturele achtergrond van Kamala Harris ‘zwart genoeg’?
Als iemand haar ‘zwart zijn’ in twijfel trekt, verwijst de ‘running mate’ van de Democratische presidentskandidaat Joe Biden naar haar studiejaren aan Howard University, een historisch ‘zwart college’.
Barack Obama kan ervan meespreken. Toen hij in 2008 werd gekozen als Amerika’s eerste zwarte president, vroegen sommige tegenstanders zich ook al af of hij wel ‘zwart genoeg’ was: hij had toch een witte moeder? Eerder dan over de huidskleur was dat een manier om twijfel te zaaien over het milieu en de klasse waarin Obama was opgegroeid. Was hij niet eerder geprivilegieerd? En kon hij dan wel voeling hebben met de achterstelling en discriminatie van zoveel zwarte Amerikanen? ‘Toen ik in Chicago een taxi probeerde te nemen, was ik duidelijk wél zwart genoeg voor al die taxichauffeurs die niet voor mij wilden stoppen’, reageerde Obama boos.
Kamala Harris (55), geboren in Oakland (Californië), als dochter van een Jamaicaanse vader en een Indiase moeder, mag hetzelfde verwachten. Ze groeide samen met zus Maya op in een gezin van academici – hun vader was docent economie aan Stanford, hun moeder kankeronderzoekster aan Berkeley en burgerrechtenactiviste – en ging als kind vrijwel exclusief naar witte scholen met beter onderwijs.
‘Ze speelde het kleine, arme zwarte meisje, terwijl ze gewoon in de verf had moeten zetten dat ze een intelligente zwarte vrouw is die naar elitescholen kon gaan en altijd keihard heeft gewerkt, en ook keihard zal blijven werken voor het Amerikaanse volk’, postte een lezer van The Washington Post op het lezersforum, na het eerste Democratische voorverkiezingsdebat. Kamala Harris kreeg toen al het verwijt de ‘rassenkaart’ te hebben getrokken.
Zichtbaar emotioneel
Alsof het niet mogelijk is om goed onder wijs te genieten en carrière te maken, én je tegelijk te blijven herinneren hoe intimiderend het was om op de lagere school per bus vanuit je bescheiden, gekleurde wijk naar een witte school in een welvarende witte wijk te worden gevoerd.
Kamala Harris maakte die verplichte desegregatie van de Amerikaanse scholen als kind aan den lijve mee. Tijdens het voorverkiezingsdebat viel ze Joe Biden op dat punt frontaal aan, omdat die zich in de Senaat in de jaren 70 en 80 tegen die maatregel had verzet. Harris werd tijdens het debat zichtbaar emotioneel toen ze sprak over een maatregel die ze weliswaar omarmt, maar die als kind confronterend moet zijn geweest.
Als iemand in twijfel trekt of haar culturele achtergrond wel genoeg is, dan kan Harris met twee letters antwoorden: ‘H-U’. Vlak na de middelbare school trok Kamala Harris naar Howard University, een historische zwarte universiteit in de hoofdstad Washington D.C. waar ze voor het eerst nu eens níét tot een minderheid behoorde. Aan Of Kamala Harris straks zoveel méér zwarte kiezers naar de Democraten zal lokken, is hoogst onzeker Howard waren Afro-Amerikaanse studies niet zomaar een aparte studierichting, het hele ‘college’ ademde historisch en sociaal bewustzijn. Harris’ vier academiejaren aan H.U. zouden bepalend worden voor haar vorming en engagement.
Aan Howard University werd de studenten meegegeven dat ‘white folks’ Amerika dan wel besturen, maar daarom niet bezitten. En dat ze het systeem van binnenin konden veranderen. Toen ze na haar rechtenstudie carrière besloot te maken in het justitieapparaat van Californië – Harris werd procureur van San Francisco en procureurgeneraal van Amerika’s volkrijkste staat Californië – was dat dan ook haar voornaamste drijfveer.
Black Lives Matter
Maar als aanklager draaide ze wel degelijk mee in een strafrechtsysteem dat minderheden veel harder aanpakt. Ze trad hard op tegen kleinere criminelen en bestrafte ouders wegens hun spijbelende kinderen. De Britse rechts-populistische tabloid The Daily Mail meent dat Harris in december de brui gaf aan haar eigen Democratische presidentscampagne, omdat de kritiek op haar carrière bij Justitie te snijdend werd. Maar toen ze begreep een goede kans te maken als Bidens ‘running mate’, aldus de
Mail, omarmde Harris snel de Black Lives Matter-beweging en ging ze mee protesteren na de dood van George Floyd, slachtoffer van wit politiegeweld. De krant suggereert dus dat Kamala Harris alleen ‘zwart’ is wanneer het haar goed uitkomt.
Maar of Harris straks zoveel méér zwarte kiezers naar de Demo‘zwart’ craten zal lokken, is juist hoogst onzeker. Tijdens de voorverkiezingen kozen oudere zwarten al massaal voor Joe Biden, en gaven jongere Afro-Amerikanen de voorkeur aan de veel linksere Elizabeth Warren en Bernie Sanders. Voorts stemmen zwarten sowieso al overwegend voor de Democraten en is de ‘running mate’ bij een presidentsverkiezing van beperkt belang – de mensen kiezen toch vooral hun nummer één.
Al hebben de VS sinds Floyds dramatische dood erg tumultueuze maanden achter de rug. De publieke steunbetuiging aan Kamala Harris van Ben Crump, de burgerrechtenadvocaat die Floyds nabestaanden vertegenwoordigt, is voor Harris én de Democraten een politiek godsgeschenk.
En wat dat zwart zijn betreft: Harris omarmt ook voluit haar Aziatische roots. Behalve over haar liefde voor de Indiase keuken vertelt ze ook graag over haar grootvader, een prominente Indiase regeringsfunctionaris die nog voor de onafhankelijkheid streed. Trots zijn op je origine betekent nog niet dat je sowieso je kleur uitspeelt.