Erdogan doet spanning met Griekenland weer oplopen
Volgens de Griekse regering bedreigt Turkije de vrede in de Middellandse Zee door haar territoriale wateren te schenden. ‘Met zoveel militairen op een klein gebied loert het risico op een ongeval om de hoek’, aldus premier Mitsotakis.
Behalve over de situatie in Wit-Rusland en Libanon, zullen de EU-ministers van Buitenlandse Zaken zich vrijdag op een speciale bijeenkomst ook buigen over de toegenomen spanningen in de Middellandse Zee. Dat gebeurt op vraag van de Griekse premier Kiriakos Mitsotakis, die zich grote zorgen maakt over het Turkse optreden in de regio.
Ankara stuurde maandag een schip, de Oruc Reis, naar het gebied ten zuiden van Rhodos waar aanzienlijke gasvoorraden zouden liggen, om er tot 23 augustus seismische proeven uit te voeren. Volgens Griekenland schendt Turkije hiermee zijn territoriale integriteit en soevereiniteit en ‘bedreigt het de vrede’ in de Middellandse Zee.
Dat laatste is niet overdreven. De Oruc Reis wordt geëscorteerd door Turkse oorlogsschepen, die op hun beurt in de gaten worden gehouden door de Griekse zeemacht. Drie weken geleden moest de Duitse kanselier Angela Merkel al haar invloed bij de Turkse president Recep Tayyip Erdogan aanwenden om een dreigende confrontatie tussen de twee aartsvijanden te ontmijnen: toen was Turkije van plan seismische proeven uit te voeren nabij het Griekse eiland Kastellorizo.
De Duitse krant Bild citeerde bronnen rond Merkel die zich geschrokken toonden over het risico op een militaire ontsporing. ‘Zeer zorgwekkend’ Turkije riep toen al zijn schepen terug, ‘als teken van goodwill’. Maar nu is de spanning helemaal terug. De Turkse president schuift de schuld in de schoenen van Athene. Griekenland sloot vorige week een akkoord met Egypte over de afbakening van een exclusieve economische zone waar olie- en gasvoorraden zouden liggen.
‘Griekenland heeft opnieuw getoond dat het niet te goeder trouw handelt’, aldus Erdogan. Het akkoord tussen Athene en Caïro ligt des te gevoeliger in Ankara omdat Egypte in het conflict in Libië de kant kiest van de krijgsheer Haftar, terwijl Turkije de internationaal erkende regering in Tripoli militair steunt. Met die regering sloot Turkije vorig jaar een deal over een exclusieve economische zone, wat volgens Griekenland en Cyprus inging tegen het internationaal zeerecht.
Josep Borrell, de Hoge Vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid van de EU, noemt de situatie ‘zeer zorgwekkend’ en roept op tot een dialoog als de enige manier om de toestand te de-escaleren. Zijn woordvoerder, Peter Stano, omschreef het Turkse optreden als ‘negatieve acties’ en beklemtoonde de ‘volledige solidariteit met Cyprus en Griekenland’. Maar hij vermeed het woord ‘illegaal’. Dat doen de Europese ministers van Buitenlandse Zaken wel al sinds 2019 in verband met de Turkse booractiviteiten binnen de territoriale wateren van Cyprus. Frankrijk voor sancties De vraag is nu hoe hard de 27 het vrijdag zullen spelen. Tijdens hun bijeenkomst op 13 juli bespraken ze hoe ze moesten reageren op de Turkse acties in de Middellandse Zee en de Turkse rol in het conflict in Libië.
Frankrijk schaarde zich toen al vierkant achter Cyprus en Griekenland en steunde hun eis om sancties tegen Turkije. Drie dagen eerder was het tot een fikse rel gekomen tussen de twee landen, toen een Frans fregat een schip wilde controleren op de eventuele smokkel van wapens en de schending van het VN-wapenembargo tegen Libië; dat schip werd begeleid door Turkse schepen. Ankara beschuldigt Parijs ervan Haftar te steunen.
Duitsland en Italië drongen op 13 juli aan op voorzichtigheid. Het compromis bewandelde een dubbel spoor. De gesprekken met Turkije om de spanningen te doen afnemen, gingen door. Maar als stok achter de deur moest Borrell ook ‘gepaste maatregelen’ oplijsten voor het geval Turkije de spanningen weer zou opdrijven door booractiviteiten in de Griekse wateren uit te voeren.
Erdogan lijkt aan te sturen op een soort verdeling van de mogelijke gas- en olievoorraden: ‘Alle landen van de Middellandse Zee zouden moeten samenkomen, en laten we dan een formule vinden die aanvaardbaar is voor iedereen en die ieders rechten beschermt’, zei hij volgens het Turkse persbureau
Anadolu. Maar de Griekse minister van Buitenlandse Zaken, Nikos Dendias, waarschuwt Turkije dat zijn land geen voldongen feiten zal accepteren en zich niet laat chanteren: ‘Griekenland zal zijn territoriale integriteit en soevereine rechten verdedigen.’
‘Griekenland zal zijn territoriale integriteit en soevereine rechten verdedigen'
Nikos Dendias Minister van Buitenlandse Zaken