Homeopathie is op haar retour
Aantal gebruikers in tien jaar gehalveerd
Een recent rapport van Sciensano, dat volgt uit de Gezondheidsenquête van 2018, toont aan dat de voorbije twintig jaar een bezoek aan de homeopaat alsmaar minder populair is geworden. Waar in 2001 nog 5,9 procent van de Belgen de voorgaande twaalf maanden een homeopaat had geraadpleegd, was dat in 2018 nog 1,7 procent. In Vlaanderen ligt dat percentage nu op 1,5 procent, in Wallonië op 1,8 procent en in Brussel op 2,3 procent. Homeopathie is en blijft vooral populair bij hoogopgeleiden en bij de vrouwelijke bevolking.
Bert Lambert, de voorzitter van de Vlaamse Studievereniging voor Unitaire Homeopathische Geneeskunde (VSU), is ‘verbaasd’ over de cijfers maar ziet ook een verklaring. ‘Het probleem is dat er relatief weinig nieuwe homeopaten bijkomen. We zijn een almaar ouder wordende populatie. Begin jaren negentig, toen ik aan de VSU studeerde, haalden we gemakkelijk 120 studenten in de opleiding. Nu zijn dat er tien.’
Waarom daalt de instroom? ‘Homeopathie is een intense studie, die mensen vaak moeten combineren met een eigen praktijk en kinderen’, zegt Lambert. ‘Het beroep is tegelijk sterk vervrouwelijkt. De combinatie met een zware opleiding kan dus moeilijk liggen.’
Lambert wijst ook naar de opleiding geneeskunde. ‘In mijn opleiding tot arts werden wij pas in ons vierde jaar “bewerkt” dat homeopathie niet zou deugen. Ik hoor van jonge collega’s dat ze daar tegenwoordig al in het eerste jaar mee beginnen. Proffen vertellen eerstejaars dat ze hopen dat niemand zich ooit tot homeopathie bekeert.’
Placebo-effect
Dat de artsenopleiding kritisch staat ten opzichte van homeopathie, mag niet verwonderen. Een groot deel van de medische wetenschap wijst homeopathie af. Zo kwam het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) in 2011 na literatuuronderzoek tot de conclusie dat ‘de wetenschappelijke literatuur niet toelaat om enige werkzaamheid van de homeopathie aan het licht te brengen’. Volgens het KCE is ‘het klinisch effect niet te onderscheiden van een placebo-effect dat gekend is en aangetoond werd’.
Die wetenschappelijke inzichten vinden meer en meer ingang in de brede samenleving. Althans, dat is de hypothese van Philip Van Beurden, auteur van 200 jaar homeopathie: een onverdund kritische bespreking, een boek dat hij schreef in opdracht van Skepp, de Studiekring voor de Kritische Evaluatie van Pseudo-wetenschap en het Paranormale. ‘Homeopathie is al jaren op z’n retour,’ zegt Van Beurden. Volgens de auteur is het wetenschappelijk onderzoek naar homeopathie (met enige vertraging)
Philip Van Beurden
de samenleving binnengesijpeld en moet de geneeswijze daarom aan populariteit inboeten.
Anderhalf procent van de Belgen blijft homeopaten raadplegen. Van Beurden denkt niet dat dat percentage nog veel zal dalen. ‘Als je in homeopathie wil geloven, zul je altijd wel iets vinden dat je mening ondersteunt. Daarom is het internet een zegen, maar ook een vloek. Helemaal uitgebannen krijg je homeopathie dus nooit.’
‘Als je in homeopathie wilt geloven, zul je altijd wel iets vinden dat je mening ondersteunt. Helemaal uitgebannen krijg je homeopathie dus nooit'
Auteur
Homeopathische middelen Niet alleen het contact met een homeopaat gaat omlaag, hetzelfde lijkt op te gaan voor homeopathische geneesmiddelen. Dat blijkt uit gegevens van de Christelijke Mutualiteit (CM) die De Standaard opvroeg. De CM gaf leden tot 2019 een tegemoetkoming op homeopathische middelen. Uit historische data blijkt dat het aantal unieke gebruikers van homeopathische middelen daalde van 46.395 in 2009 tot 24.955 in 2018.
Ook de online interesse voor homeopathie lijkt af te nemen. Uit data van Google Trends blijkt dat ‘homeopathie’ als zoekterm de afgelopen 16 jaar sterk aan populariteit heeft moeten inboeten. Hetzelfde gaat op voor de zoekterm ‘homeopaat’.
Toch blijft Bert Lambert erbij dat homeopathie verre van dood is. ‘Ik heb altijd een wachtlijst die vier maanden lang is. Mijn collega’s bij de VSU ook. Er is en blijft een ontzettend grote interesse.’