Schooljaar begint met evaluatie alle leerlingen

Hoe groot is de inhoudelijke en emotionele schade bij leerlingen na de lockdown? Daarop moet elke lagere en secundaire school in september snel een antwoord vinden. De onderwijskoepels sturen aan op extra klassenraden.

Van kleuters tot achttienjarigen: elke leerling moet volgens de onderwijskoepels bij de start van het schooljaar gescreend worden. ‘Na het uitzonderlijke vorige schooljaar is het cruciaal dat leerkrachten de leerlingen breed in beeld brengen’, zegt Raymonda Verdyck, afgevaardigd bestuurder van het GO!-onderwijs. ‘Leerkrachten moeten er rekening mee houden dat er grote verschillen kunnen zijn op het vlak van kennis, vaardigheden en welbevinden.’

Experts zijn het erover eens dat grote groepen leerlingen tijdens de coronaperiode leerachterstand hebben opgelopen en met emotionele problemen geconfronteerd werden. Hoe groot de schade is, weet voorlopig niemand. ‘Daarom zullen scholen in september peilen naar de cognitieve en mentale toestand van elke leerling’, benadrukt Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. ‘Pas als de eventuele achterstand is opgemeten, kan naar een doel toegewerkt worden. Een correct beeld is in het belang van de leerling en de leerkracht.’

Scholen kunnen vrij kiezen welke methode ze gebruiken, al zal vooral gebruikgemaakt worden van (bestaande) toetsen en taken.

Het GO!-onderwijs verspreidt een checklist en tools om flexibel te kunnen toetsen. ‘Leerkrachten moeten niet gestresseerd raken. We moeten ook opletten dat we

Alain Noëz

niet overtoetsen’, zegt Lotje De Spiegeleer, hoofdadviseur basisonderwijs van de pedagogische begeleidingsdienst van het GO!. ‘Zo benadrukken wij alleen te screenen wat nodig is om het leren voort te zetten. Bij Nederlands raden we bijvoorbeeld aan om systematisch op schrijfvaardigheden te toetsen en voorlopig niet op luisteren of spreken.’

Daarnaast moeten scholen ook uitgebreid aandacht hebben voor de sociale en emotionele component. Hoe gaat het met het kind? ‘We horen veel verhalen over een gebrek aan welbevinden en sociale participatie of mindere persoonlijke ontwikkeling’, aldus De Spiegeleer. ‘Leerkrachten kunnen poolshoogte nemen via observatie, individuele en groepsgesprekken.’

‘Gouden weken’

De screening in september heeft niet als doel om leerlingen te heroriënteren of als eerste toets te dienen. ‘We willen de leerlingen met de meeste zorgen en noden in kaart brengen om ze correct te kunnen begeleiden’, aldus Alain Noëz, van de pedagogische begeleidingsdienst van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Het GO! zegt dat de screening ‘gepersonaliseerd en samen leren moet mogelijk maken’. In de praktijk zullen veelal leerlingvolgdocumenten opgemaakt worden en – waar mogelijk – klassen anders georganiseerd worden.

De koepels pleiten voor een extra klassenraad om met de informatie aan de slag te gaan. ‘Pas als je weet waar elke leerling staat, weet je wat een kind en een groep nodig hebben’, aldus Alain Noëz.

Die klassenraden vinden idealiter na enkele weken plaats. ‘De emotionele staat en de thuissituatie in kaart brengen zal tijd vragen’, aldus Noëz. ‘Een gesprekje op de eerste schooldag zal dit jaar zeker niet volstaan.’

De katholieke koepel introduceert dit schooljaar ook het begrip ‘gouden weken’, naar het gelijknamige onderwijsboek van Boaz Bijleveld. ‘Op die manier willen we duidelijk maken dat het enkele weken zal duren om te werken aan een verbindend schoolklimaat.’ Verder is het katholiek onderwijs ook gewonnen voor een informerende klassenraad, voor de start van het schooljaar. ‘Zo kan al informatie uitgewisseld worden tussen de vorige en huidige leerkrachten of tussen het CLB en de school.’

‘Een gesprekje op de eerste schooldag zal dit jaar zeker niet volstaan’

Katholiek Onderwijs Vlaanderen