Het beest in de bek kijken
Omdat de top van de federale politie voorlopig zwijgt, moeten we speculeren over de antwoorden. Maar de vragen die opwellen na de beelden van de dood van Jozef Chovanec in een politiecel in Charleroi zijn hoe dan ook verontrustend. Hoe fout moet het in een korps lopen opdat niemand in een team van zes agenten aan de noodrem trekt wanneer een kalmeringsopdracht tot een hartstilstand leidt? Hoe gesloten moet een korpsgeest zijn dat de agenten de dag erna gewoon weer hun wapenuitrusting aantrekken? Hun officier geeft geen krimp. De beelden van lachende agenten, met Hitlergroet en danspasjes, en 16 minuten op de borstkas van de arrestant, krijgen geen deontologische gevolgen. In het gerechtelijk onderzoek is de politie niet geïnteresseerd. De onderzoeksrechter laat het ook al 2,5 jaar aanslepen.
Een gezonde maatschappij gunt haar politie het voordeel van de twijfel. Agenten krijgen het monopolie op geweld. De keerzijde is dat ze bereid zijn hun eigen hachje op het spel te zetten voor de maatschappij. Als politiegeweld uit de hand loopt, nemen we aan dat het toch met goeie bedoelingen begon. Dat verzacht het oordeel. Wangedrag is ook zo zeldzaam, zegt de politie zelf. Enkele rotte appels, nooit de organisatie zelf.
Vooral daarover doet de dood van Jozef Chovanec weer twijfel rijzen. De man had dringend hulp nodig. De opgetrommelde artsen lieten hem schandelijk in de steek. Agenten improviseerden. Of hun geweld tot zijn dood heeft geleid, moet de rechter uitmaken. Maar tot vorige week – toen zette de nummer twee een stap opzij, dit weekend de directeur van de Luchtvaartpolitie – nam niemand bij de politie enige verantwoordelijkheid. De deuren gingen dicht. Zonder gelekte beelden waren ze dicht gebleven. De vader van Jonathan Jacob, tien jaar geleden gestorven in gelijkaardige omstandigheden, kan ervan meespreken. Korpsvrede boven interne controle. Het Comité P waarschuwt in zijn recentste rapport uitdrukkelijk voor die toedekkende korpsgeest.
Wanneer de Kamercommissie woensdag over de dood van Chovanec debatteert, doet ze dat na Black Lives Matter, in een klimaat van groeiende opstandigheid tegen politiegeweld dat steevast wordt weggewuifd. Met nog een werkgroepje zullen de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken dat aanzwellende tij niet keren. Durven zij de federale politie de opdracht geven het beest in de bek te kijken, een cultuuromslag te maken en het Comité P uit de wurggreep van de besparingen te halen?
Het Comité P waarschuwt in zijn recentste rapport uitdrukkelijk voor die toedekkende korpsgeest