Hoe Pegida een Vlaams Belang-verhaal werd
Pegida Vlaanderen was al langer dood, maar is deze zomer ook begraven. Tranen zijn er niet gelaten, want de ziel leeft voort, zo valt te horen. ‘Vlaams Belang heeft ons als propagandamiddel gebruikt.’
cameraploegen en enkele honderden manifestanten die ‘Wij zijn het volk’ scanderen. Als begin maart 2015 Pegida Vlaanderen op straat komt in Antwerpen, denkt woordvoerder Rudy Van Nespen aan het begin te staan van een revolutie. Een waarbij het gewone volk geweldloos in opstand komt tegen de ‘toenemende islamisering van Europa’. De aanslag op Charlie Hebdo enkele maanden voordien ligt nog vers in het geheugen. In Duitsland krijgt Pegida massa’s op de been en op de nieuwe Facebookpagina van de Vlaamse variant stromen de steunbetuigingen binnen. Van Nespen: ‘Onze doelstelling was de publieke opinie wakker te maken met acties op straat. In tegenstelling tot de politiek, die niet veel meer deed dan toekijken.’
De maanden erna volgden nog manifestaties, maar het aantal deelnemers bleef bescheiden. De aandacht van de media verdween en de controverses – onder meer de aanwezigheid van neonazi’s – en organisatorische problemen wisselden elkaar af. Van Nespen: ‘Toen we er niet in slaagden 2.500 fans te halen op onze Facebookpagina begin deze zomer, besloot ik de stekker eruit te trekken. Betogen met hoop en al vijftig man, dat zou belachelijk zijn.’
Pegida Vlaanderen is dood en begraven, maar de ziel leeft voort. Daar is Van Nespen van overtuigd. Hij illustreert dat met de dertien strijdpunten die opgesteld zijn door de toenmalige oprichters. Die hebben maar weinig van hun actualiteitswaarde verloren, meent hij. Bijvoorbeeld het pleidooi voor het behoud van ‘onze tradities’, zoals Zwarte Piet, het verdedigen van de ‘christelijke Europese cultuur’ en het aanklagen van ‘criminele asielzoekers die hun recht op asiel verspeeld hebben’.
Grensverleggend
Dat Vlaams Belang momenteel veel van die energie kanaliseert, is geen toeval. De banden tussen de partij en Pegida Vlaanderen zijn innig geweest. Van Nespen, zelf een voormalig mandataris, heeft zich daartegen verzet. Hij wilde naar eigen zeggen van Pegida een brede volksbeweging maken, maar zag hoe Vlaams Belang en Voorpost de manifestaties naar zich toe trokken.
‘Er was overleg en ondersteuning, al had Pegida Vlaanderen de neiging om autonoom te handelen’, zegt Filip Dewinter (Vlaams Belang), die gesproken heeft op verschillende (internationale) manifestaties. ‘Soms wilde Pegida verder gaan dan de partij, wat ik rond het thema islamisering helemaal niet erg vond. Dergelijke organisaties mogen grensverleggend zijn.’
In zijn politieke carrière heeft Dewinter al veel initiatieven zoals Pegida Vlaanderen zien opkomen en verdwijnen. Meer recent waren er nog de betogingen van SOS Democratie. Mensen zijn verontwaardigd, ze organiseren zich spontaan, maar dat momentum kan ook snel weer verloren gaan. ‘Toch kunnen zulke initiatieven drempelverlagend zijn om uiteindelijk de stap naar de partij te zetten.’
In Nederland en Duitsland bestaat Pegida nog. Al is het enthousiasme ook daar danig bekoeld. ‘Ik denk dat hier in Vlaanderen onze partij de rol van Pegida vervult. AfD, Wilders en Baudet zijn toch minder actiegericht. Wij werken heel hard op dat thema van islamisering, met bijvoorbeeld acties tegen moskeeën. Dat gebeurt vanuit de partij met meer middelen en mogelijkheden dan een vrijwilliOproerpolitie, gersorganisatie.’
De aanwezigheid van neonazi’s gaf al snel een ranzig bruin randje aan de manifestaties van Pegida Vlaanderen. VRT-reporter Danira Boukhriss werd beschimpt met racistische uitlatingen. Van Nespen: ‘Die neonazi’s probeerden mee te surfen op ons succes. Daar was ik niet blij mee. Maar je kan moeilijk alle mensen screenen die aan een betoging deelnemen.’
De Antwerpenaar is trots op de standpunten die Pegida Vlaanderen heeft ingenomen. ‘Maar het is nu een Vlaams Belang-verhaal geworden. Niets slechts over die partij, maar ze hebben ons wel als propagandamiddel gebruikt.’
‘Die neonazi’s probeerden mee te surfen op ons succes. Daar was ik niet blij mee'
Rudy Van Nespen Woordvoerder Pegida Vlaanderen