Onrust over geheime vaccinonderhandelingen
‘Wij voelen ons bijzonder ongemakkelijk over de geheimzinnige manier waarop Europa onderhandelt met de ontwikkelaars van coronavaccins’, zegt Yannis Natsis, die namens de patiënten bestuurder is van het Europese Geneesmiddelenagentschap
Eind vorige week heeft de Europese
Commissie een eerste overeenkomst afgesloten met een farmabedrijf voor de levering van coronavaccins. Het gaat om een raamakkoord waarbij het Britse geneesmiddelenconcern AstraZeneca 300 miljoen vaccins zal reserveren voor de 27 lidstaten. Dit bedrijf loopt met zijn Oxford-vaccin voorop in de ontwikkeling van een middel tegen het virus.
‘Het goede nieuws is dat Europa namens alle lidstaten onderhandelt. Maar wat ons verbaast en verontrust, is dat al die afspraken gemaakt worden achter gesloten deuren en we helemaal niet weten welke voorwaarden AstraZeneca heeft verbonden aan de levering’, meldt Yannis Natsis, een van de patiëntenvertegenwoordigers in het bestuur van het Europese geneesmiddelenagentschap EMA, dat instaat voor het toezicht op de veiligheid van geneesmiddelen.
Schadeclaims
Natsis vreest dat Europa akkoorden afsluit die bijzonder voordelig zijn voor de farmabedrijven. Het uitlekken vorige week van een interne nota van de Europese vacciniets en uitspraken van een Europese sleutelpersoon in de onderhandelingen voeden die vrees, stelt hij.
De Britse zakenkrant Financial Times onthulde dat de vaccinontwikkelaars in hun gesprekken met Europa gaan voor een vrijstelling van schadeclaims. En de covoorzitter van de Europese stuurgroep die toezicht houdt op de vaccinonderhandelingen stak in een gesprek met de nieuwswebsite Politico niet weg dat de lidstaten bereid zijn de farmabedrijven bij te springen om schadeclaims te dekken wanneer zou misgaan met een vaccin.
Hoe lager de prijs die Europa moet betalen voor vaccins, hoe groter de bereidheid om op te draaien voor schadeloosstellingen, vermoedt Natsis. Met 2 à 3 euro per vaccin zit AstraZeneca aan de onderkant van de prijsvork die de ontwikkelaars tot nu toe naar voren hebben geschoven. ‘Je kunt er van uitgaan dat de overeenkomst met AstraZeneca en de voorwaarden die het bedrijf heeft bedongen voor de levering van zijn vaccin een blauwdruk worden voor de akkoorden die nog met andere vaccinontwikkelaars afgesloten worden.’
‘Het Europees Parlement moet inzage krijgen in de onderhandelingen’
Petra De Sutter
Groen
Driemaal de dupe
Europees Parlementslid Petra De Sutter (Groen), die deel uitmaakt van de Europese parlementscommissie volksgezondheid, zegt dat de belastingbetaler drie keer de dupe dreigt te zijn bij problemen met een coronavaccin: bij de prefinanciering van de ontwikkeling, bij de aankoop van het vaccin en uiteindelijk ook bij de schadevergoedingen als de toediening zware nevenwerkingen veroorzaakt. ‘Het lijkt wel een blanco cheque.’
De Sutter vindt dat er een eind moet komen aan de geheimdoenerij van de Europese Commissie. Ze vreest dat de farma-industrie misindustrie
bruik maakt van de enorme druk op de overheden om zo snel mogelijk garanties te hebben over de beschikbaarheid van vaccins. Het totale gebrek aan transparantie over de onderhandelingen is volgens haar bovendien koren op de molen van de anti-vaxbeweging.
‘Het parlement moet inzage krijgen in de onderhandelingen’, vindt De Sutter. Maar ook al rijzen in het Europees Parlement heel wat bedenkingen, de kans is behoorlijk groot dat het parlement pas in actie schiet als de deals rond zijn. De maatschappelijke druk en de concurrentie met de Verenigde Staten om grote volumes van vaccins te reser veren maken dat de Europese Commissie zeer snel overeenkomsten wil afsluiten.
Yannis Natsis vindt het verder bijzonder erg dat niet eens geweten is wie namens de 450 miljoen Europese burgers met de vaccinbedrijven onderhandelt. Dat gebeurt door een zevenkoppige ploeg. De enige onderhandelaar wiens naam in de openbaarheid is gekomen, blijkt iemand te zijn die jarenlang heel dicht bij de farmaindustrie heeft gestaan. Vorige week gaf de Zweed Richard Bergström in Het Laatste Nieuws toe dat hij een van de zeven is. Tot 2016 stond hij aan de leiding van de Europese federatie van de geneesmiddelenindustrie EPFA.