Woningrenovatie spil in klimaat- en relanceplannen

De partijvoorzitters zijn het over veel oneens, maar niet over de noodzaak om met een grootschalig isolatieprogramma te werken aan zowel klimaatdoelstellingen als economische relance.

Het bedrijfsleven, middenveld en de milieubeweging smeekten er bij het begin van de zomer al om, toen nog in een oproep aan de Vlaamse regering: maak van een uitgebreid programma van woningrenovaties de motor van het economische herstel na de coronacrisis. Die renovatie is hoe dan ook nodig om de klimaatdoelstellingen te halen, waartoe ons land zich verbonden heeft. Maar renovatie leidt niet alleen tot een lagere uitstoot van broeikasgassen, maar ook tot bijkomende banen, een lagere energiefactuur en minder energiearmoede.

België behoort momenteel tot de Europese landen met de slechtst geïsoleerde woningen. De landen die nog slechter scoren, zijn Zuid-Europese landen, wat het nog erger maakt. De voorbije vijftien jaar zijn er wel grote sprongen voorwaarts gemaakt in de isolatienormen voor nieuwbouw, maar de erfenis van slecht geïsoleerde woningen – de helft van de Belgische woningen is ouder dan vijftig jaar – blijft groot.

De komende dertig jaar zouden er in Vlaanderen alleen jaarlijks ruim 95.000 woningen grondig gerenoveerd moeten worden om in de buurt te komen van de doelstelling om de CO2-uitstoot met minimum 85 procent te doen dalen.

Dan moet het nog gaan om renovaties die grondiger zijn dan wat vandaag doorgaans gebeurt.

Maar voorlopig blijven de resultaten op het terrein achterwege. De Vlaamse bouwsector heeft al herhaaldelijk gewaarschuwd dat de renovatiegraad niet stijgt, maar daalt. De Vlaamse regering keurde dit voorjaar wel een plan goed met een zeer lange naam – de langetermijnrenovatiestrategie gebouwen 2050 – maar het effect is nog niet merkbaar.

Green Deal

De Vivaldi-coalitie, als die er ooit komt, wil inzetten op renovatie, net zoals de paars-gele formatiepoging van Paul Magnette (PS) en Bart De Wever (N-VA) stappen in die richting zette. In de teksten van koninklijk opdrachthouder Egbert Lachaert (Open VLD) staat al behoorlijk wat rond investeringen die aansluiten op de Green Deal, over circulaire economie en klimaatambities.

Groen-voorzitster Meyrem Almaci antwoordt in het weekblad Humo bevestigend op een vraag of er een consensus bestaat over groene investeringen. ‘Veel Belgen wonen in een verouderde en slecht geïsoleerde woning’, zegt Almaci. ‘Als we inzetten op duurzaam renoveren, met fiscale stimulansen, verlagen we de energiefactuur van mensen en creëren we groene jobs in de bouwsector.’

Het is duidelijk dat over investeringen in renovatie amper nog discussie bestaat. De partijen die in de Vivaldi-coalitie zouden zitten, dringen daar trouwens ook op Europees vlak al langer op aan. Alleen is er nog altijd geen federale regering om die voornemens in daden om te zetten.

Renovatie is bovendien voor een groot deel een regionale bevoegdheid. Federaal kan er wel op inspelen door fiscale stimulansen te geven, maar moet daarover afspraken maken met de regio’s. Daar loert een gevaar om de hoek. De oversubsidiëring van zonnepanelen tien jaar geleden ontstond doordat zowel de federale als de regionale regeringen ondersteuning gaven. Zonder samenwerking kan een vergelijkbare situatie ontstaan.

Bom geld

Het bijkomend isoleren van honderdduizenden woningen zal hoe dan ook een bom geld kosten. Het Vlaamse overlegorgaan Serv berekende dat de isolatie van de Vlaamse woningen alleen van 4,5 tot 7,5 miljard euro per jaar zal kosten, een bedrag dat grotendeels ten laste van de particuliere investeerder zal vallen, maar dat hoe dan ook een enorme inspanning inhoudt. Volgens de recentste cijfers zou 96,5 procent van de gebouwen in Vlaanderen gerenoveerd moeten worden tegen 2050.

Voor de fiscale en andere aanmoedigingen kan de federale regering nog altijd rekenen op de gelden uit de Europese Green Deal. Dit najaar komt de Europese Commissie ook nog met een Renovation Wave, een programma dat specifiek bedoeld is om de renovatie van gebouwen te versnellen.

Met die Europese ondersteuning en de inspanningen van de regio’s zullen de investeringen de federale begroting niet zo heel erg bezwaren, is de hoop.

De komende dertig jaar zouden er in Vlaanderen alleen al jaarlijks ruim 95.000 woningen grondig gerenoveerd moeten worden