‘Emir Macron’ neemt regie over in Libanon
Bij zijn tweede bezoek sinds de desastreuze explosie, heeft de Franse president Macron de Libanese politici een strikte wegenkaart opgelegd om uit de crisis te komen. Voorlopig volgt de Libanese politiek, want er is geen alternatief.
Emmanuel Macron wil duidelijk vaart zetten achter de hervorming van Libanon. Bij zijn eerste bezoek, vlak na de ramp een maand geleden, stak hij de Libanezen een hart onder de riem en gaf hij de corrupte politieke kaste een stevige schop onder de kont om de zelfveroorzaakte crisis te bemeesteren. ‘Dit is de laatste kans voor het Libanese systeem’, waarschuwde de Franse president.
De Libanese politieke klasse volgt, voorlopig. In extremis, enkele uren voor Macrons aankomst maandagavond, kwam er een akkoord over een nieuwe ‘technocratische’ premier, Mustapha Adib (48). Van Adib, tot zondag ambassadeur in Duitsland, worden geen wonderen verwacht, wel actie. Binnen de vijftien dagen moet het nieuwe kabinet-Adib een feit zijn, volgens de road map van Macron.
De Franse president lijstte alvast de agendapunten op: ‘De verwerking van de gevolgen van de explosie, steun aan de bevolking, de reconstructie van de haven, de hervorming van de elektriciteitssector, controle op de kapitaalstromen, het juridische en financiële bestel, en de strijd tegen de corruptie en smokkel.’
In feite zijn veel van die opdrachten precies de eisen die boze Libanezen sinds oktober 2019 van hun politieke kaste proberen af te dwingen met betogingen. Maar waar de politici bijna een jaar lang geen krimp gaven, scharen ze zich nu wel achter het eisenpakket van Macron.
Geen blanco cheque
Hoe gaat het dan verder? Ook daarover is de methode-Macron strikt. Binnen de zes tot acht weken na de regeringsvorming worden de eerste verwachte hervormingen onder de loep genomen. Pas dan kan een grote wortel volgens als beloning.
In 2018 organiseerde Parijs al de internationale Cederconferentie – naar de Libanese nationale boom – waar zo’n tien miljard euro aan vooral zachte leningen werden beloofd. Dat geld is nooit gekomen, omdat de Libanese politiek lak bleef hebben aan verandering. Nu zijn die miljarden onontbeerlijk om het land overeind te houden. Eind oktober wil Macron een nieuwe conferentie opzetten in Parijs. ‘Dit is geen blanco cheque’, waarschuwde hij.
Als alles goed gaat, staat Beiroet in december opnieuw op Macrons agenda. ‘Binnen een half jaar tot een jaar’ rekent hij dan op nieuwe verkiezingen. Macron sluit bovendien sancties tegen Libanese politici niet uit, een vage stok voor als de wortel niet werkt.
De Franse president gedraagt zich als de koloniale heerser van het oude Franse mandaatgebied Libanon, klinkt het bij critici. Macron stelt zich zodanig op als voogd van Libanon dat hij misschien de titel ‘Emir Macron’ kan claimen, naar de oude prinsen van het Libanon-gebergte. Zijn bezoek viel bovendien samen met de honderdste stichtingsverjaardag van ‘Groot-Libanon’ door Frankrijk na de Eerste Wereldoorlog.
Het oude arrogante, koloniale gedrag van Parijs liet Macron nochtans achterwege. Hij legde als slim eerbetoon een thuisbezoek af bij Fayrouz (85), de grande dame van het Arabische chanson. Hij plantte een Libanese ceder, omarmde de dochter van een slachtoffer van de explosie, en sprak naast politici ook met burgeractivisten. De vliegtuigen van de Patrouille de France – Libanon heeft amper een luchtmacht – schilderden voor het jubileum alleen een Libanese vlag in de hemel, geen Franse.
‘Erkenning Hezbollah’
Er valt ook veel te zeggen voor Macrons demarches. De Libanese politici vertikken het naar hun eigen bevolking te luisteren. Macron belooft lekkers, maar zijn belangrijkste stok is dat hij ook simpelweg zijn handen kan aftrekken van Libanon. Er is op zich geen enkele dwang, maar vooral, er is geen enkel geloofwaardig alternatief.
Een ander punt van kritiek op Macron betreft de sjiitische militie Hezbollah. Want de Franse president nodigde voor zijn groot onderhoud ook de Hezbollah uit, behalve politieke partij ook een militie die machtiger is dan het Libanese leger. ‘Hezbollah heeft parlementsleden die door de Libanezen zijn verkozen’, aldus Macron. Critici zien daarin een ‘feitelijke internationale erkenning’ van de Hezbollah, voor tal van landen een terroristische beweging.
Iraanse agenda
Macron kiest zo voor een pragmatische aanpak. Een ‘hoge Franse bron’ stelde in de krant Le Figaro dat Macron aan de Hezbollah ‘samenwerking’ heeft beloofd, maar alleen ‘als jullie bewijzen dat jullie Libanees zijn’. ‘Iedereen weet dat jullie een Iraanse agenda hebben, maar werk nu voor Libanon om jullie eigen families te helpen’, zou Macron hebben gezegd.
Hassan Nasrallah, leider van de Hezbollah, droomde onlangs in een toespraak dat Libanon zou worden gered door Hezbollahs broodheer Iran, het Syrië van dictator Bashar al-Assad, en een vaag China in de verte. Realistisch klinkt dat niet. Het islamitische regime in Iran zit zelf in zwaar onweer, Assad heeft zijn eigen land in puin gelegd, en China is voorlopig amper te bekennen in wespennest Libanon.
De VS en Saudi-Arabië zien in Libanon intussen wel de groeiende invloed van de pro-Iraanse Hezbollah. Rusland en Turkije doen ook aarzelende stapjes, maar weinig Libanezen staan te trappelen voor een groeiende invloed van beide.
In een volgende fase sluit Macron gesprekken over het immense wapenarsenaal van Hezbollah niet uit. ‘Dat mag geen taboe zijn.’
Jorn De Cock
Macron belooft lekkers, maar zijn belangrijkste stok is dat hij ook gewoon zijn handen kan aftrekken van Libanon
De president gedraagt zich als de koloniale heerser van het oude Franse mandaatgebied Libanon, klinkt het bij critici